کتابی است در لغات علمی تالیف محمد بن احمد بن یوسف خوارزمی که در نیمه دوم قرن چهارم هجری برای ابوالحسن عتبی وزیر نوح بن منصور سامانی تالیف شدهاست .
مفاتیح العلوم
فرهنگ فارسی
دانشنامه عمومی
مَفاتیحُ العلوم (به معنی:گشایندهٔ دانش ها، کلید دانش ها) دانشنامه ای است که ابوعبدالله کاتب خوارزمی بین سال های ۳۷۶-۳۷۲ هجری قمری نوشته است و یکی از کهن ترین دانشنامه های دورهٔ اسلامی می باشد و تا امروزه ارزشمند شمرده می شود.
در ویکی مدیا : https://upload.wikimedia.org/wikisource/ar/5/54/%D9%85%D9%81%D8%A7%D8%AA%D9%8A%D8%AD_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85.pdf
خوارزمی دربارهٔ این اثرش در دیباچه توضیح داده:
این کتاب را مفاتیح العلوم (کلیدهای دانش) نام نهادم برای آن که مدخل دانش است و برای بیش تر دانش ها به اندازهٔ کلید است. پس هر کسی آن را بخواند و مطالبش را به خاطر بسپارد و سپس در کتاب های علمی به دقت بنگرد، با آن علوم آشنا می شود و به رازهای آن ها پی می برد. اگرچه با آن علوم بیگانه باشد و با اهل آن دانش ها مصاحبت و هم نشینی نکرده باشد... کتابی که کلید همهٔ دانش ها باشد و دشواری های صنعت های پیشین را آسان کند و رمزها و اصطلاح های هر گروه از دانشمندان را برداشته باشد، همان رمزها و اصطلاح هایی که فرهنگ های موجود از وجود آن ها خالی است.
این کتاب را در دو بخش (مقاله) تدوین شده. بخش اول، شامل علوم شریعت و آن مقدار از علوم عربی (ادبیات و زبان شناسی عرب و تاریخ) است که به این مبحث مربوط می شود. بخش دوم در علوم عجم (مردم غیرعرب) است؛ یعنی علوم ایرانی ها، یونانی ها و دیگر ملت ها.
در ویکی مدیا : https://upload.wikimedia.org/wikisource/ar/5/54/%D9%85%D9%81%D8%A7%D8%AA%D9%8A%D8%AD_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85.pdf
خوارزمی دربارهٔ این اثرش در دیباچه توضیح داده:
این کتاب را مفاتیح العلوم (کلیدهای دانش) نام نهادم برای آن که مدخل دانش است و برای بیش تر دانش ها به اندازهٔ کلید است. پس هر کسی آن را بخواند و مطالبش را به خاطر بسپارد و سپس در کتاب های علمی به دقت بنگرد، با آن علوم آشنا می شود و به رازهای آن ها پی می برد. اگرچه با آن علوم بیگانه باشد و با اهل آن دانش ها مصاحبت و هم نشینی نکرده باشد... کتابی که کلید همهٔ دانش ها باشد و دشواری های صنعت های پیشین را آسان کند و رمزها و اصطلاح های هر گروه از دانشمندان را برداشته باشد، همان رمزها و اصطلاح هایی که فرهنگ های موجود از وجود آن ها خالی است.
این کتاب را در دو بخش (مقاله) تدوین شده. بخش اول، شامل علوم شریعت و آن مقدار از علوم عربی (ادبیات و زبان شناسی عرب و تاریخ) است که به این مبحث مربوط می شود. بخش دوم در علوم عجم (مردم غیرعرب) است؛ یعنی علوم ایرانی ها، یونانی ها و دیگر ملت ها.
wiki: مفاتیح العلوم
دانشنامه آزاد فارسی
مَفاتیحُ الْعُلوم
نوشتۀ ابوعبدالله محمد خوارزمی، دانشنامه ای به عربی در شرح علوم و اصطلاحات آن. این کتاب میان سال های ۳۶۷ تا ۳۷۱ق برای ابوالحسین عبدالله عتبی ( ـ۳۷۲ق)، وزیر نوح سامانی، تألیف شده است. کتاب دو مقاله، پانزده باب و ۹۳ فصل دارد. مقالۀ اول در علوم نقلی و مقالۀ دوم در علوم عقلی، ازجمله فلسفه، منطق، طب، هندسه، نجوم، موسیقی. ساختار آن مانند کتب قاموس (لغت) است. در این اثر، اصطلاحات فنی و اسامی نامتداول شرح شده است. این دانشنامه از آثار مهم ایرانیان در تألیف کتاب های چنددانشی است و برای شناخت اصطلاحات دیوانی ایرانیان در دورۀ سامانی، و حتی پیش از اسلام، اهمیت فراوان دارد. مفاتیح العلوم به همت فان فلوتن در لیدن (۱۸۹۵) و ترجمۀ آن به قلم حسین خدیوجم در تهران به چاپ رسیده است (۱۳۴۷ش).
نوشتۀ ابوعبدالله محمد خوارزمی، دانشنامه ای به عربی در شرح علوم و اصطلاحات آن. این کتاب میان سال های ۳۶۷ تا ۳۷۱ق برای ابوالحسین عبدالله عتبی ( ـ۳۷۲ق)، وزیر نوح سامانی، تألیف شده است. کتاب دو مقاله، پانزده باب و ۹۳ فصل دارد. مقالۀ اول در علوم نقلی و مقالۀ دوم در علوم عقلی، ازجمله فلسفه، منطق، طب، هندسه، نجوم، موسیقی. ساختار آن مانند کتب قاموس (لغت) است. در این اثر، اصطلاحات فنی و اسامی نامتداول شرح شده است. این دانشنامه از آثار مهم ایرانیان در تألیف کتاب های چنددانشی است و برای شناخت اصطلاحات دیوانی ایرانیان در دورۀ سامانی، و حتی پیش از اسلام، اهمیت فراوان دارد. مفاتیح العلوم به همت فان فلوتن در لیدن (۱۸۹۵) و ترجمۀ آن به قلم حسین خدیوجم در تهران به چاپ رسیده است (۱۳۴۷ش).
wikijoo: مفاتیح_العلوم
دانشنامه اسلامی
[ویکی نور] «مفاتیح العلوم»، تألیف ابوعبدالله، محمد بن احمد بن یوسف کاتب خوارزمی، به زبان عربی و موضوع آن، بیان علوم مختلف است.
متن کتاب، شامل دو مقاله است. مقاله اول، مشتمل بر شش باب به ترتیب 11، 7، 12، 8، 5 و 9 فصلی(مجموعا 52 فصل) و مقاله دوم، دارای نه باب به ترتیب 3، 9، 8، 5، 4، 4، 3، 2 و 3 فصلی(مجموعا 41 فصل) می باشد.
برخی از ابواب و فصول کتاب، بسیار خلاصه و مختصر و در عین حال مفید و باارزش است و برخی، بسیار مفصل و با ذکر جزییات بیان شده است.
در آغاز کتاب، مقدمه ای مفصل با مطالبی متنوع، به قلم دکتر عبدالامیر اعسم، درج شده است.
کتاب، مصدر و منبع مناسبی پیرامون علوم مختلف است که با اسلوب و شیوه ای خاص و بسیار منظم و دقیق در باره علوم گوناگون بحث کرده است و در حقیقت برای خواننده کلیدی است که به وسیله آن می تواند ابواب علوم مختلف را بگشاید و به گنجینه هایی از معارف دست یابد.
متن کتاب، شامل دو مقاله است. مقاله اول، مشتمل بر شش باب به ترتیب 11، 7، 12، 8، 5 و 9 فصلی(مجموعا 52 فصل) و مقاله دوم، دارای نه باب به ترتیب 3، 9، 8، 5، 4، 4، 3، 2 و 3 فصلی(مجموعا 41 فصل) می باشد.
برخی از ابواب و فصول کتاب، بسیار خلاصه و مختصر و در عین حال مفید و باارزش است و برخی، بسیار مفصل و با ذکر جزییات بیان شده است.
در آغاز کتاب، مقدمه ای مفصل با مطالبی متنوع، به قلم دکتر عبدالامیر اعسم، درج شده است.
کتاب، مصدر و منبع مناسبی پیرامون علوم مختلف است که با اسلوب و شیوه ای خاص و بسیار منظم و دقیق در باره علوم گوناگون بحث کرده است و در حقیقت برای خواننده کلیدی است که به وسیله آن می تواند ابواب علوم مختلف را بگشاید و به گنجینه هایی از معارف دست یابد.
wikinoor: محمد بن احمد بن یوسف کاتب خوارزمی ، به زبان عربی و موضوع آن، بیان علوم مختلف است.
متن کتاب، شامل دو مقاله است. مقاله اول، مشتمل بر شش باب به ترتیب ۱۱، ۷، ۱۲، ۸، ۵ و ۹ فصلی (مجموعا ۴۲ فصل) و مقاله دوم، دارای نه باب به ترتیب ۳، ۹، ۸، ۵، ۴، ۴، ۳، ۲ و ۳ فصلی (مجموعا ۴۱ فصل) می باشد. برخی از ابواب و فصول کتاب، بسیار خلاصه و مختصر و در عین حال مفید و باارزش است و برخی، بسیار مفصل و با ذکر جزییات بیان شده است. در آغاز کتاب، مقدمه ای مفصل با مطالبی متنوع، به قلم دکتر عبد الامیر اعسم، درج شده است.
گزارش محتوا
کتاب، مصدر و منبع مناسبی پیرامون علوم مختلف است که با اسلوب و شیوه ای خاص و بسیار منظم و دقیق در باره علوم گوناگون بحث کرده است و در حقیقت برای خواننده کلیدی است که به وسیله آن می تواند ابواب علوم مختلف را بگشاید و به گنجینه هایی از معارف دست یابد. کسی که کتاب را با دقت نظر و تفکر در مطالب و حکمت های آن مطالعه نماید از آن لذت می برد و بدون رفتن به جلسات علمی متعدد می تواند صاحب علومی بسیار گردد. مؤلف، خطبه را با حمد و ستایش خداوند متعال آغاز می نماید و سپس در مورد ابواب کتاب، مختصری توضیح می دهد. برای آشنایی و شناخت مطالب و مباحث کتاب، مختصری از ابواب و فصول آن مورد بررسی قرار می گیرد:
← مقاله اول
فهرست محتویات مقدمه و محتویات کتاب، در آغاز و فهرست مصطلحات وارد در نص و فهرست اعلام، در پایان کتاب آورده شده است. در پاورقی ها پاره ای از کلمات و اصطلاحات دشوار متن توضیح داده شده است.
متن کتاب، شامل دو مقاله است. مقاله اول، مشتمل بر شش باب به ترتیب ۱۱، ۷، ۱۲، ۸، ۵ و ۹ فصلی (مجموعا ۴۲ فصل) و مقاله دوم، دارای نه باب به ترتیب ۳، ۹، ۸، ۵، ۴، ۴، ۳، ۲ و ۳ فصلی (مجموعا ۴۱ فصل) می باشد. برخی از ابواب و فصول کتاب، بسیار خلاصه و مختصر و در عین حال مفید و باارزش است و برخی، بسیار مفصل و با ذکر جزییات بیان شده است. در آغاز کتاب، مقدمه ای مفصل با مطالبی متنوع، به قلم دکتر عبد الامیر اعسم، درج شده است.
گزارش محتوا
کتاب، مصدر و منبع مناسبی پیرامون علوم مختلف است که با اسلوب و شیوه ای خاص و بسیار منظم و دقیق در باره علوم گوناگون بحث کرده است و در حقیقت برای خواننده کلیدی است که به وسیله آن می تواند ابواب علوم مختلف را بگشاید و به گنجینه هایی از معارف دست یابد. کسی که کتاب را با دقت نظر و تفکر در مطالب و حکمت های آن مطالعه نماید از آن لذت می برد و بدون رفتن به جلسات علمی متعدد می تواند صاحب علومی بسیار گردد. مؤلف، خطبه را با حمد و ستایش خداوند متعال آغاز می نماید و سپس در مورد ابواب کتاب، مختصری توضیح می دهد. برای آشنایی و شناخت مطالب و مباحث کتاب، مختصری از ابواب و فصول آن مورد بررسی قرار می گیرد:
← مقاله اول
فهرست محتویات مقدمه و محتویات کتاب، در آغاز و فهرست مصطلحات وارد در نص و فهرست اعلام، در پایان کتاب آورده شده است. در پاورقی ها پاره ای از کلمات و اصطلاحات دشوار متن توضیح داده شده است.
wikifeqh: مفاتیح_العلوم _(کتاب)
کلمات دیگر: