ناسِخ و مَنسوخ
در اصول فقه، نسخ یعنی جلوگیری از امتداد زمانی قانون؛ به بیان دیگر در مواردی مصلحت در آن است که قانون موقّت و محدود باشد، امّا قانونگذار به جهت مصالح دیگر، آن را به صورت مطلق بیان می کند. علّامه حلّی گوید: اکثر مسلمین قائل به جواز نسخ هستند، زیرا احکام تابع مصالح و مفاسد است، و ممکن است عملی در یک زمان دارای مصلحت و در زمانی دیگر دارای مفسده باشد. بنابراین اگر تکلیف ادامه داشته باشد در مفسده خواهد افتاد، لذا نسخ می گردد. بدون تردید خبر و قرآن در موارد زیر می توانند ناسخ باشند: ۱. خبر متواتر به وسیلۀ خبر متواتر، ۲. خبر واحد به وسیلۀ خبر واحد یا متواتر، ۳. قرآن به وسیلۀ قرآن. قرآن پژوهان برای نسخ چندین شرط آورده اند: ۱. وجود تنافر و ناسازگاری کلی میان دو حکم؛ ۲. دلالت ناسخ باید قوی تر از منسوخ یا همسطح آن باشد؛ مثلاً آیات متشابه که فهم آن سخت است نمی تواند ناسخ آیات محکم باشد؛ ۳. از طریق قیاس یا اجماع نمی توان آیه ای را نسخ کرد، جز این که در شیعه اجماع می تواند ناسخ باشد؛ ۴. نسخ در آیاتی جایز است که حاوی احکام تشریعی باشد نه آیات اخباری و اعتقادی. عبدالرحمان بن جوزی در ناسخ القرآن و منسوخه، در شمار آیات منسوخ تردید دارد و آن هایی که عام و خاص اند را مشخص کرده است. ابوبکر نحاس در الناسخ و المنسوخ تعداد آیات منسوخ را ۱۳۸ دانسته است. سیوطی آن ها را نوزده مورد و صبحی این آیات را بیش از ده آیه نمی داند.
نیز، رجوع شود به:الناسخ والمنسوخ فی القرآن الکریم
در اصول فقه، نسخ یعنی جلوگیری از امتداد زمانی قانون؛ به بیان دیگر در مواردی مصلحت در آن است که قانون موقّت و محدود باشد، امّا قانونگذار به جهت مصالح دیگر، آن را به صورت مطلق بیان می کند. علّامه حلّی گوید: اکثر مسلمین قائل به جواز نسخ هستند، زیرا احکام تابع مصالح و مفاسد است، و ممکن است عملی در یک زمان دارای مصلحت و در زمانی دیگر دارای مفسده باشد. بنابراین اگر تکلیف ادامه داشته باشد در مفسده خواهد افتاد، لذا نسخ می گردد. بدون تردید خبر و قرآن در موارد زیر می توانند ناسخ باشند: ۱. خبر متواتر به وسیلۀ خبر متواتر، ۲. خبر واحد به وسیلۀ خبر واحد یا متواتر، ۳. قرآن به وسیلۀ قرآن. قرآن پژوهان برای نسخ چندین شرط آورده اند: ۱. وجود تنافر و ناسازگاری کلی میان دو حکم؛ ۲. دلالت ناسخ باید قوی تر از منسوخ یا همسطح آن باشد؛ مثلاً آیات متشابه که فهم آن سخت است نمی تواند ناسخ آیات محکم باشد؛ ۳. از طریق قیاس یا اجماع نمی توان آیه ای را نسخ کرد، جز این که در شیعه اجماع می تواند ناسخ باشد؛ ۴. نسخ در آیاتی جایز است که حاوی احکام تشریعی باشد نه آیات اخباری و اعتقادی. عبدالرحمان بن جوزی در ناسخ القرآن و منسوخه، در شمار آیات منسوخ تردید دارد و آن هایی که عام و خاص اند را مشخص کرده است. ابوبکر نحاس در الناسخ و المنسوخ تعداد آیات منسوخ را ۱۳۸ دانسته است. سیوطی آن ها را نوزده مورد و صبحی این آیات را بیش از ده آیه نمی داند.
نیز، رجوع شود به:الناسخ والمنسوخ فی القرآن الکریم
wikijoo: ناسخ_و_منسوخ