رباط شرف

مختصات: ۳۶°۱۵′۵۹″شمالی ۶۰°۳۹′۲۰″شرقی / ۳۶٫۲۶۶۴°شمالی ۶۰٫۶۵۵۵°شرقی / 36.2664; 60.6555
دکتر عباس سعیدی (آذر۱۳۴۵)، سرخس دیروز و امروز، انتشارات توس تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
حسن زنده دل (۱۳۷۷)، استان خراسان، نشر ایرانگردان
سیدمحسن حسینی (۱۳۷۹)، رباط شرف، موسسه چاپ آستان قدس رضوی
تصاویری از کاروانسرای رباط شرف
رباط شرف کاروانسرایی در ۴۵ کیلومتری شهر سرخس است که به شیوه رازی ساخته شده و نام معمار آن استاد محمد طرائقی سرخسی ذکر شده است. این اثر در تاریخ ۲۰ خرداد ۱۳۲۱ با شمارهٔ ثبت ۳۵۹ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
طبق مدارک و متون تاریخی بانی بنای فعلی «شرف الدین ابوطاهربن سعدالدین عل القمی» است که مدتی حکومت مرو و سرانجام صدرات سلطان سنجر را برعهده داشت. باتوجه به کتیبه موجود بنای رباط به سال ۵۴۹ هجری قمری در زمان سلطان سنجرسلجوقی با مصالح آجر و گچ ساخته شده است و بی شک یکی از شاهکارهای هنر ایرانی به شمار می رود.
این بنا در حاشیه جاده قدیم نیشابور-سرخس (جاده ابریشم) و شش کیلومتری جاده سرخس -مشهد بعد از تپه های کم ارتفاع روستای شورلق قرار دارد. شکل این رباط از دور به دژی بزرگ شبیه است از داخل به مانند یک کاخ جلوه می کند.

رُباط شرف
سر راه مشهد به سرخس در ۶کیلومتری جنوب دهکدۀ شورلق از دورۀ سلجوقیان. کاروان سرایی بسیار عظیم با آجرکاری ها و گچ بری های بسیار زیبا و متنوع است که از مهم ترین آثار تاریخی خراسان به شمار می رود و درگذشته حصار آن دوازده برج نیم دایره یا کثیرالاضلاع داشت. از دو حیاط هر یک با چهار ایوان و حجره های متعدد تشکیل شده که داخل یکی از حجره ها محرابی است که ظاهراً به نمازخانه تعلق داشته است. در کتیبۀ ایوان شمالی حیاط اول تاریخ احداث بنا ثبت شده است. حیاط دوم که ظاهراً محل اقامت افراد ثروتمند بوده و سردر باشکوهی داشته، بزرگ تر و زیباتر است و اتاق های متعدد دارد و داخل طاق نماهای ایوان بزرگ آن کتیبه های متعدد آجرکاری و گچ بری به خط های ثلث و کوفی به چشم می خورد. در گذشته شبستانی با سقف گنبدی یا استوانه ای داشت و در شمال آن دو عمارت مجلل بود. این کاروان سرا درگذشته در راه ابریشم و در شاهراه نیشابور به مرو بود و رباط آبگینه یا بلور یا گوهر نامیده می شد. در دوره های مختلف تعمیر شده است. در مقابل آن آثار یک آب انبار باقی است.