گربه

Felis lybica
فهرست نژاد گربه ها
گربه ایرانی
گربه بنگال
گربه آنقره
گربه سیامی
گربه حبشی
گربه برمه ای
گربه آشرا
گربه ساوانا
گربه یک پستاندار کوچک گوشتخوار با بدن معمولاً پوشده از خز است؛ وقتی گربه به عنوان حیوان خانگی نگهداری شود آن را گربه خانگی می نامند. این حیوان به جهت ارتباطی که با انسان برقرار می کند و شکار برخی آفت ها برای انسان ارزشمند است. در حال حاضر ۷۰ گونه مختلف گربه به ثبت رسیده است.
گربه ها از نظر فیزیولوژی با بدنی قوی و منعطف، واکنش های سریع، دندان های تیز و پنجه های جمع شده که مناسب کشتن طعمه هایند شبیه دیگر گربه ایان هستند.
گربه در زبان پارسی میانه که نیای پارسی امروزین است "گوربک" نامیده می شده و در فارسی افغانستان و فرارود به آن "پِشَک" هم گفته می شود و در زبان کردی و برخی از زبان های ترکی تبار دیگر نیز به این حیوان "پشک یا "پیشیک" گفته می شود. در زبان عامیانه پارسی هم گربه را «پیشی» می نامند. این نام برگرفته از صدای «پیش» یا «پیشی» است که برای ارتباط با دیگر گربه ها از آن استفاده می شود. در اصطلاح، به گربه هایی با پشم های بلند «گربه بُراق» گفته می شود.هم چنین در زبان گیلکی به گربه «پیچا» و به بچهٔ گربه «پیچا کوته» اطلاق می شود. در زبان گلکی (مازندرانی) نیز به گربه «بامشی» و به بچهٔ گربه «بامشی کوته» گفته می شود.

گُربه (cat)
گُربه
پستانداری کوچک، اهلی، و گوشتخوار با نام Felis catus. اغلب به صورت جانور دست آموز یا برای گرفتن موجودات مضر، ازجمله جوندگان کوچک، نگهداری می شود. رنگ هایی متنوع دارد و ممکن است موهایش کوتاه، بلند، یا بدون مو باشد. عموماً ظاهر و اندازۀ عمومی این جانوران ثابت است. گربه های بالغ بین ۵۱ تا۷۱ سانتی متر طول دارند. گربه ها پوزه ای کوتاه، اندام های حرکتی قوی، و ستون فقراتی انعطاف پذیری دارند و می توانند پائین بپرند و بالا بروند. همگی روی بالشتک انگشتان پا راه می روند و پنجه روند. چنگال هایی قابل جمع شدن دارند، به طوری که قادرند شکارشان را بی صدا شکار کنند. گربه ها چشم هایی بزرگ و حس شنوایی قوی دارند. دندان های نیششان بلند است. این دندان ها به خوبی نمو کرده و برای پاره کردن مناسب اند.منشاء. گربه های اهلی جد مشترکی، با نام گربه وحشی افریقایی، دارند که در سراسر افریقا و عربستان یافت می شود. این نمونه بسیار شبیه گربۀ وحشی اروپایی است. گربه های اهلی قادرند با هر کدام از این وابستگان وحشی هم آوری (زاد و ولد) کنند. گونه های متنوع دیگری از گربۀ وحشی کوچک در همۀ قاره ها، به جز جنوبگانو استرالیا، زندگی می کنند. گربه های بزرگ مثل شیر، ببر، پلنگ، پوما و جگوار نیز به خانوادۀ گربه سانان تعلق دارند. در اروپا جمعیت گربه های اسکاتلندی خالص ترین نژاد گربه ها است.
تاریخچه. گربه ها بیش از ۳هزار سال پیش در مصر شناسایی، پرستش، و پس از مرگ مومیایی و در تابوت به خاک سپرده می شدند. این جانوران بیش از ۲هزار سال پیش در هند، و سپس در چین و ژاپن شناخته شدند. رومی ها آن ها را به بریتانیا آوردند. این جانوران در بریتانیا ارزشمند بودند. در قرن ۱۰م، قوانینی برای محافظت از آن ها وضع شد، اما در قرون وسطا چون آن ها را عامل سحر و جادو می دانستند در معرض خطر قرار گرفتند. در دوران ویکتوریا دوباره به آن ها توجه شد و در بسیاری از منازل برای گرفتن موش نگهداری شدند.
انواع گربه ها. بیش از ۵۰ نژاد متنوعِ گربه وجود دارد که در سه گروه قرار می گیرند: موبلند یا ایرانی، موکوتاه، و سیامی. گربه های موبلند سری بزرگ و گرد، گوش هایی کوچک، بدنی حجیم، پاهایی کوتاه و کلفت، و دمی کوتاه و ضخیم دارند. در میان گربه های موبلند چین چیلاها با موهای سفید نوک سیاه، و گربۀ دودی، با موهای زیرین سفید و موهای پوشش سطحی سیاه قابل توجه اند. گربه های موکوتاه بریتانیایی سری گرد، گوش هایی به نسبت کوچک، بدنی تنومند و پاهایی متناسب، و دمی با طول متوسط دارند. انواع گربه های موکوتاه دیگر سری به نسبت دراز، گوش هایی بزرگ، بدنی برازنده و کشیده، و دمی به نسبت بلند دارند. گربه های سیامی سری گُوه ای شکل، بدنی باریک و کشیده، پاهایی بلند، و دمی بلند و نوک باریک دارند. گربه مانکس دم ندارد. نیز ← کاراکال
بچه گربه ها. گربۀ اهلی هر سال حدود سه توله می آورد. دوران بارداری این جانور حدود ۶۵ روز است. تعداد متوسط بچه گربه ها چهار یا پنج توله است. توله ها کور متولد، و چشم هایشان بعد از حدود دَه روز باز می شوند. همۀ چشم ها در ابتدا آبی رنگ اند، اما رنگ آن ها طی هفته های اول، بسته به نوع گربه، تغییر می کند. برخی، مثل گربه های سیامی و برمه ای، رنگ چشمشان آبی باقی می ماند.
بیماری ها. بد ترین بیماری گربه ها بیماری رودۀ عفونی مخصوص گربه و مرگ آفرین است و باید همۀ بچه گربه ها در مقابل آن مایه کوبی شوند. همچنین برخی بیماری های تنفسی، ازجمله «آنفولانزای گربه»، ممکن است موجب مرگ شود. معالجۀ دامپزشکیِ سریع معمولاً در این موارد مؤثر است.

گُربه سرسلسله گربه سانان است.
• «تفاوت اساسی بین یک گربه و یک دروغ در این است که گربه نه تا جان دارد.» -> مارک تواین
• زمانی که با گربه ها صرف شود بیهوده نگذشته است.• «گربه شیر کوتوله ای است که موش دوست دارد، از سگ متنفرست و از انسان ها طرفداری می کند.»الیوور هرفورد بدون منبع• «رفتار ما با گربه ها این پایین موقعیت ما را در بهشت مشخص می کند.»• «شاید خدا گربه را برای این آفریده که انسان بتواند لذت نوازش ببر را تجربه کند...»• «آهسته برو، آهسته بیا که گربه شاخت نزند!»• «از تاب ناعلاجی به گربه گفتم خانم باجی!»• «به ات نشون میدم، کجا گربه تخم می کند!»• «به دعای گربهٔ سیاه باران نمی آید.»• «به دعای گربه کوره طاق مبال پایین نمی آید.»• «به گربه گفتند: گهت درمان است، خاک رویش ریخت.»• «به گربه گفتند فضله ات درمان است، به خاک کرد.»• «چوب را که برداری گربهٔ دزد می گریزد.»• «در دیزی باز است، حیای گربه کجاست؟»• «دست که به چوب بردی گربهٔ دزد حساب کار خودش را می کند.»• «دستی که از من بریده شد می خواهد سگ بخورد، می خواهد گربه.»• «دعای گربه در آسمان رخنه نکند.» -> ضرب المثل آلمانی
• «زنگوله را کی به گردن گربه می بندد (می اندازد)؟»• «شب، گربه سمور می نماید، هندوبچه حور می نماید.»• «مبادا یکی موش و دو گربه تنها// مبادا دو زن در یکی خانه باهم» -> ضرب المثل هلندی
• «گربه آمد و دنبه ربود.»• «گربه، بی چشم و رو است.»• «گربه تنبل را موش طبابت می کند.»• «گربه خانه هم باید مقبول باشد.»• «گربه خودش زشت، معوش هم زشت.»• «گربه خونه آدم هم باید خوشگل باشه.»• «گربه در انبان فروختن.»• «گربه در دکان شیشه گر.»• «گربه در راه خدا موش نمی گیرد.»• «گربه دستش به گوشت نمی رسه، می گه بو می ده.»• «گربه دنبه خواب بیند.»• «گربه را باید دم حجله کشت!»• «گربه را سه تکه اندازه گوشش.»• «گربه را مجال گذر نیست!»• «گربه سر دیگ را باز ببیند شرم می کند.»• «گربه که به تنگنا افتد چشم آدمی را برآرد.»• «گربه گشنیز خورد گرسنه همه چیز.»• «گربه مرتضی علی است، پشتش به زمین نمی آید!»• «گربه هفت بار جای بچه هایش را عوض می کند»• «گربه هفت تا جان دارد!»• «گربه همه شب به خواب بیند دنبه»• «گربه همه شب موش در خواب بیند.»• «گوشت را به گربه سپردن!»• «مثل سگ و گربه!»• «مثل گربه از هر دست بیندازنداش، با پا به زمین می آید.»• «مثل گربه به روی کسی براق شدن»• «مثل گربه عزیز بی جهت»• «مثل گربه کور!» (نمک نشناس)• «مثل گربه نوروزی»• «موش موشک آسه بیا، آسه برو که گربه شاخت نزنه.»• «مثل موش و گربه»• «موش و گربه که باهم ساختند، دکان بقالی خراب است.»• «موش و گربه که باهم کنار آمدند، وای به حال بقال!»• «هرچه صرفه کنی گربه برد!»• «همه شب گربه موش را به خواب بیند»• «آن گربه مصاحب بابا از آن تو// وان قاطر چموش لگدزن از آن من» -> وحشی بافقی
• «از پی گربه دویدند و گریخت// کودک از ترس عتابش رنگ ریخت» -> مولوی
• «از صلح میان گربه و موش// برباد رود دکان بقال» -> ایرج میرزا
• «ای کبک خوش خرام که خوش میروی به ناز// غره مشو که گربه عابد نماز کرد» -> حافظ
• «مگر بار گران بودیم و مشت استخوان ما // پدر را پشت خم می کرد اگر شوهر نمی کردم• -> ژاله قائم مقامی
• «به مَشمُر تو این چرخ گردان به کس// که نفروخت بی گربه، انبان به کس» -> ادیب پیشاوری
• «تا بود گربه در کمان و کمین// موش را گلشن است زیر زمین» -> سنایی
• «تا همی گربه ناب دارد و چنگ// موش را چیست به ز خانه تنگ» -> سنایی
• «تو کشان زلف و من چو گربه بر آن سنبل دلنواز می غلطم» -> خاقانی
• «چون حریص خوردنی، زن خواه زود// ورنه آمد گربه و دنبه ربود» -> مولوی
• «چون گربه جز که فرزند چیزی دگرش خور نیست// آن راست نیکبختی کو را چنین پدر نیست» -> ناصرخسرو
• «زاده طبع منند اینان که خصمان منند// آری آری گربه هست از عطسه شیر ژیان» -> خاقانی
• «شدن گربه را بسته چنگال و پوز// بود موش را خرمی شام و روز» -> ادیب پیشاوری
• «طمع کی گربه در انبان فروشد// که بخل امروز با سگ در جوال است» -> انوری
• «گربه را بر موش کی بوده ست مهر مادری» -> سنایی
• «گربه گرچه بزیر بنشیند// موش را سر بگردد اندر جنگ» -> ناصرخسرو
• «گربه مسکین اگر پر داشتی// تخم گنجشک از زمین برداشتی» -> سعدی
• «گربه شیر است در گرفتن موش// لیک موش است در مصاف پلنگ» -> سعدی
• «گرگ را با میش کردن قهرمان باشد زجهل// گربه را با پیه کردن پاسبان باشد خطا» -> سنایی
• «گفت در ره موسی ام آمد به پیش// گربه بیند دنبه اندر خواب خویش» -> مولوی
• «مژدگانی که گربه عابد شد// عابد و زاهد و مسلمانا» -> عبید زاکانی
• «نبینی که چون گربه عاجز شود// برآرد به چنگال چشم پلنگ» -> سعدی
• «نهادست این گنبد تیزتک// پی موش، گربه؛ پی گربه، سگ// مپندار صیاد کز دام جست// که صیاد را نیزِ صیاد هست» -> ادیب پیشاوری
• «وز آن پس همه گربگان را بکشت// دل کدخدایان از او شد درشت» -> فردوسی
• «همی گربه از خانه بیرون کند// یکایک همه ناودان برکند» -> فردوسی
• «یکی گربه در خانه زال بود// که برگشته ایام و بدحال بود» -> سعدی