لپه

لپه دانه های جدا شده، پوست کنده و خشک شدهٔ حبوبات را گویند. لپه معمولی در ایران با نام دال تور در افغانستان، لپه ای است که از نخود کفتری (با نام علمی Cajanus) تهیه می شود.
دالِ تور (لپه معمولی، نخود کفتری)
دالِ چانا (لپه هندی، نخود سیاه ceci neri)
لپه زرد (لپه نخود معمولی)
لپه سبز (لپه ماش)
البته از دانه گیاهان دیگری چون نخود فرنگی لپه ای با نام انگلیسی، از نخود معمولی لپه زرد با نام انگلیسی Split chickpea به دست می آید و لپهٔ عدس، لپهٔ لوبیا و لپهٔ باقلا نیز وجود دارد. به طور کلی برای تهیه لپه هر یک از بذور حبوبات، پس از جداسازی از غلاف هایشان در آب خیسانده می شوند تا پوستشان برداشته شود. بعد از برداشت پوست بذور با فشارهای مکانیکی به دو نیم تقسیم می شوند و سپس خشک می گردند.
مدت زمان مورد نیاز برای پخت بذرهای تبدیل شده به لپه، کمتر از انواعی است که سالم هستند. لپه یک منبع عالی پروتئین است.
لپه در ایران در شهرستان اذرشهر از شهرهای استان آذربایجان شرقی تولید و به نقاط مختلف ایران عرضه می شود.

لَپّه (cotyledon)
ساختاری در رویان گیاه دانه دار. پس از جوانه زنی دانه، برگ تشکیل می دهد. تعداد لپه های موجود در رویان صفت مهمی در طبقه بندی گیاهان گل دار (نهان دانگان) محسوب می شود. گیاهان تک لپه ای، مانند گندمیان، نخل ها، و لاله ها، یک لپه دارند؛ در حالی که گیاهان دو لپه ای، ازجمله اغلب گونه های گیاهی، دارای دو لپه اند. در دانه های دارای آندوسپرم (بافت مغذی) لپه ها نحیف اند، در حالی که در گیاهانی مانند نخود و لوبیا لپه ها کاملاً بزرگ اند. در برخی گیاهان، لپه ها پس از جوانه زنی در زیر خاک باقی می مانند یا به بالای سطح خاک می آیند و اولین برگ های سبز را تشکیل می دهند. در بازدانگان، ممکن است درون هر دانه حدود دوازده لپه باشد.