اروندرود

اَروَندرود یا رود اروند رود پهناوریست در جنوب غربی ایران و در مرز ایران و عراق که از همریزش رودهای دجله، فرات و سپس کارون پدید آمده است. دجله و فرات پیش از پیوستن به کارون در شهر قرنه در ۳۷۵ کیلومتری جنوب بغداد به هم می پیوندند. درازای اروندرود از قرنه تا ریزشگاه آن در خلیج فارس ۱۹۰ کیلومتر است. ریزشگاه اروندرود در میان شهر ایرانی اروندکنار و شهر عراقی فاو است. بصره، خرمشهر، آبادان، خسروآباد و فاو از جمله بندرهای مهم این آبراه هستند که نقش چشمگیری در رونق بازرگانی منطقه دارند.
عهدنامه ارزروم (۱۸۴۷)
پروتوکل استامبول (۱۹۱۳)
صورتجلسات تحدید حدود (۱۹۱۴ تا ۱۹۳۷)
عهدنامه ۱۹۳۷
پیمان ۱۹۷۵ الجزایر
ایران و عراق پیشینه درگیری های دیرپا بر سر مالکیت و حق بکارگیری از این رودخانه دارند. این درگیری ها پیشینه ای ۴۰۰ ساله دارد و از زمان همجواری امپراطوری عثمانی با مرزهای غربی ایران آغاز شده است. در طول این مدت قراردادهای بیشماری برای چگونگی بهره برداری از رودخانه میان دو کشور به امضاء رسیده است. مهم ترین این پیمان ها پیمان ۱۹۷۵ الجزایر می باشد که بخشی از آن دربارهٔ تعیین مرز در محل رودخانه است. این قرارداد تا امروز پابرجا مانده است.
هم اکنون ۸۱ کیلومتر از ۱۷۵ کیلومتر طول اروندرود – از محل پیوستن نهر خین به این رودخانه تا مصب آن در خلیج فارس – مرز مشترک ایران و عراق به شمار می آید. عرض اروند رود بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ متر و عمق آن بین نه تا پانزده متر در نوسان است و هنگام جزر و مد آب، تغییر می یابد و در عین حال برای کشتیرانی مناسب است.
اروند عرضی متغیر بین ۴۰۰ متر تا ۱۰۰۰ متر و عمقی تا حدود ۱۸ متر دارد. جریان آب رودخانه اروند از دو رودخانه دجله و فرات در خاک عراق سرچشمه گرفته و رودخانه کارون نیز بداخل آن می ریزد. حرکت آب از شمال به طرف جنوب است که به خلیج فارس منتهی می گردد. آب رودخانه اروند که از دریا تأثیر می پذیرد، عمدتاً دارای دو حرکت جزر (کاهش ارتفاع آب و حرکت آن به طرف خلیج) و مد (افزایش ارتفاع آب و حرکت آن از دریا به سمت رودخانه) می باشد که مجموعاً در طول شبانه روز، چهار بار تکرار می گردد. ارتفاع آب در عمیق ترین قسمت رودخانه به ۲۵ متر می رسد و اختلاف ارتفاع آب در پایین ترین حالت جزر و بالاترین حالت مد به ۵/۳ متر می رسید.

اَروَندرود
اَروَندرود
(یا: شَطُّ العرب) رودخانه ای مرزی در جنوب غربی استان خوزستان و شهرستان های خرمشهر و آبادان. ریزابۀ اصلی آن، رود کارون است. درازای آن تا خلیج فارس ۱۹۰ کیلومتر و طول بخش مرزی آن ۸۴ کیلومتر است. از به هم پیوستن رودخانه های دجله و فرات، در شهر قرنه، واقع در عراق، در ۶۸کیلومتری شمال غربی بصره، تشکیل می شود و روبه سوی جنوب شرقی از شرق شهر بصره می گذرد و در ۲۳کیلومتری شرق بصره به مرز ایران و عراق وارد می شود. در خرمشهر با رود کارون یکی می شود و به سوی جنوب جریان می یابد و جزیرۀ مینو را از طرف غرب و جنوب دور می زند و روبه سوی جنوب شرقی روان می شود و جزیرۀ آبادان را از خاک عراق جدا می کند و سرانجام در ۸ کیلومتری جنوب اروندکنار به خلیج فارس می ریزد. ایران و عراق بر سر مرزبندی مسیرهای سفلای این رود اختلاف داشتند. در ۱۹۷۵، دو کشور توافق کردند که خط القعر رود را خط مرزی خود قرار دهند، ولی صدام حسین این توافق را زیر پا نهاد و به ایران حمله کرد که منجر به جنگ هشت ساله عراق علیه ایران (۱۹۸۰ـ۱۹۸۸) شد. سازمان ملل متحد رسماً عراق را متجاوز و آغازگر جنگ اعلام کرد.