برابر پارسی : کنداب پارس، آبکند پارس
خلیج فارس
برابر پارسی : کنداب پارس، آبکند پارس
فارسی به انگلیسی
the Persian Gulf
Persian Gulf
فرهنگ فارسی
نام پیشرفتگی دریایی است در خشکی که بین ایران و شبه جزیره عربستان است واقع است . طول آن ۸٠٠ هزار گز و از شط العرب بسوی جنوب شرقی تا شبه جزیره مسندم در عمان ممتد است و از طریق دریای عمان با اقیانوس هند ارتباط دارد و تنگه هرمز حد آن تا دریای عمان می باشد ولی اغلب تنگه هرمز را جزئ آن می آورند .
لغت نامه دهخدا
منابع ثروت : سواحل خلیج فارس حاوی معادن سرشار نفت است. بعضی از جزایر آن خاصه هرمز و ابوموسی معدن خاک اخرای سرخ است که استخراج میشود. نمک به مقدار زیاد در آنجا وجود دارد و در سواحل ایرانی آن نزدیک لنگه گوگرد استخراج میگردد و سنگ گچ مرغوب نیز در همه قسمتهای آن هست.در سراسر جزایر و حواشی خلیج گیاه و رستنی بسیار کم است و در نزدیک بندرعباس و کنار رود سند و هفوف احساء اراضی وسیعی برای کشت و بزر وجود دارد. در سواحل عربی خلیج فارسی شتر برای حمل و نقل تربیت می کنند و مانند نقاط ایران حیوانات اهلی آنها اسب و الاغ و گوسفند و بز است. در خلیج فارس حدود دویست نوع ماهی است که مهمترین آنها شمشیرماهی است که بنام شیرماهی مشهور می باشد. در این خلیج ماهیهای دیگری از قبیل بعضی اقسام «رایا» و «موژیل » و «هیلارا» نیز یافت می شود.
کوسه ماهی در خلیج فارس فراوان است. کوسه دندان نیز در آنجا وجود دارد. دولت ایران در بندرعباس کارخانه ساردین سازی قبل از جنگ بین المللی دوم ایجاد کرد ولی بعد تعطیل شد. صید مروارید و صدف در خلیج فارس در سابق رونق بسیار داشت ولی پس از آمدن صدف و مروارید مصنوعی این صید از رونق افتاد.
آب و هوای خلیج فارس : نواحی خلیج فارس از نواحی بد آب و هوای ایران است. رطوبت نسبی همه جا بسیار زیاد است. در بوشهر 84% و در بحرین به 80% می رسد. بارش در سواحل ایرانی بمراتب بیشتر از سواحل عربی است. بارش متوسط سالیانه در کویت 12/2 سانتی متر و در خرمشهر 21/3 سانتیمتر و در بوشهر 27/7 سانتیمتر و در جاسک 11/9 سانتیمتر است.
خلیج فارس . [ خ َ ج ِ ] (اِخ ) نام پیشرفتگی دریایی است در خشکی که بین ایران و شبه جزیره ٔ عربستان واقع است . طول آن 800هزار گز و از شطالعرب بسوی جنوب شرقی تا شبه جزیره ٔ مسندم در عمان ممتد است و از طریق دریای عمان با اقیانوس هند ارتباط دارد و تنگه ٔ هرمز آن تا دریای عمان می باشد. ولی اغلب تنگه ٔ هرمز را جزء آن می آورند. این دریا از قدیم بین اعراب بحرالفارس نام داشته و در مآخذ اسلامی نیز بدین نام آمده است و در نوشته های غربی آن پرسیکوس سینوس . یا پرسیکوم ماره آمده . مساحت خلیج فارس متجاوز از 251226 کیلومتر مربع است و عرض آن در مدخل آن یعنی تنگه ٔ هرمز 80 هزارگزی و در رأس خلیج متجاوز از 220 هزار گز و منتهای عرض آن 320هزار گز می باشد. عرض آبهای ساحلی ایران طبق قانون مصوب تیر 1313 هَ . ش . و لایحه ٔ اصلاحی فروردین 1338 از خط مبدء آبهای بحر عمان 13 میل دریائی است . عمق آب آن بندرت از 90 متر تجاوز میکند برخلاف بحر احمر که عمق آن تا بیش از دوهزار متر میرسد.
منابع ثروت : سواحل خلیج فارس حاوی معادن سرشار نفت است . بعضی از جزایر آن خاصه هرمز و ابوموسی معدن خاک اخرای سرخ است که استخراج میشود. نمک به مقدار زیاد در آنجا وجود دارد و در سواحل ایرانی آن نزدیک لنگه گوگرد استخراج میگردد و سنگ گچ مرغوب نیز در همه ٔ قسمتهای آن هست .در سراسر جزایر و حواشی خلیج گیاه و رستنی بسیار کم است و در نزدیک بندرعباس و کنار رود سند و هفوف احساء اراضی وسیعی برای کشت و بزر وجود دارد. در سواحل عربی خلیج فارسی شتر برای حمل و نقل تربیت می کنند و مانند نقاط ایران حیوانات اهلی آنها اسب و الاغ و گوسفند و بز است . در خلیج فارس حدود دویست نوع ماهی است که مهمترین آنها شمشیرماهی است که بنام شیرماهی مشهور می باشد. در این خلیج ماهیهای دیگری از قبیل بعضی اقسام «رایا» و «موژیل » و «هیلارا» نیز یافت می شود.
کوسه ماهی در خلیج فارس فراوان است . کوسه دندان نیز در آنجا وجود دارد. دولت ایران در بندرعباس کارخانه ٔ ساردین سازی قبل از جنگ بین المللی دوم ایجاد کرد ولی بعد تعطیل شد. صید مروارید و صدف در خلیج فارس در سابق رونق بسیار داشت ولی پس از آمدن صدف و مروارید مصنوعی این صید از رونق افتاد.
آب و هوای خلیج فارس : نواحی خلیج فارس از نواحی بد آب و هوای ایران است . رطوبت نسبی همه جا بسیار زیاد است . در بوشهر 84% و در بحرین به 80% می رسد. بارش در سواحل ایرانی بمراتب بیشتر از سواحل عربی است . بارش متوسط سالیانه در کویت 12/2 سانتی متر و در خرمشهر 21/3 سانتیمتر و در بوشهر 27/7 سانتیمتر و در جاسک 11/9 سانتیمتر است .
بادهای خلیج : باد آن اغلب باد شمال غربی است که ازشمال می وزد و امتدادش در سواحل غربی از شمال تا شمال غربی است و در رأس خلیج در جانب ایران از شمال شرقی تا غرب شمال غربی و در مدخل جنوبی خلیج از غرب به جنوب غربی تغییر می کند. بادهای معروف به قوس ، جنوب شرقی یا شرقی اند و بدنبال آن غالباً بادهای جنوب غربی می وزد که بومیان از آن سخت وحشت دارند زیرا لنگرگاههای آنان را خراب می کند و آسیب می رساند.
تاریخچه ٔ دریانوردی در خلیج فارس : دریانوردی در خلیج فارس سابقه ٔ طولانی دارد ولی نخستین مدرک قطعی در این باب از قرن چهارم قبل از میلاد است و استیلای ایرانیها نیز بر سواحل و جزایر جنوبی خلیج فارس لااقل از قرن اول قبل از میلاد مسیح می باشد. در دوره های اسلامی بعد از زوال قدرت خلفای عباسی شاهان آل بویه بار دیگر عمان و بحرین را ضمیمه ٔ فارس کردند و این نواحی تا قریب یک قرن مطیع آنان بود و سپس تحت استیلای سلاجقه ٔ کرمان و اتابکان فارس درآمد. تورانشاه اول سلجوقی مرکز تجارت دریایی را از سیراف به کیش منتقل کرد. از سال 626 هَ . ق . بندر و سپس جزیره ٔ هرمز مرکز بی رقیب تجارت خلیج بود و ملوک هرمز در خلیج فارس قدرت یافتند. پس از بسته شدن راه تجارت بین شرق و غرب ، بر اثر فتوحات عثمانیها، تجار پرتقالی متوجه ٔ این خلیج شدند و در 921 هَ. ق . جزیره ٔ هرمز بتصرف قطعی آنان درآمد. در سراسر قرن شانزدهم بعد از میلاد خلیج فارس تحت نظارت کامل پرتقالیها بود. در اواخر این قرن انگلیسیها و هلندیهادر صدد استفاده از امکانات تجارتی خلیج فارس برآمدند. مأمورین شرکت هند شرقی بریتانیا مزایایی از شاه عباس اول صفوی گرفتند و کشمکش بین انگلیسها و پرتقالیها آغاز گردید. در سال 1031 هَ . ق . شاه عباس با کمک شرکت هند شرقی پرتقالیها را از هرمز بیرون راند و از آن پس استیلای پرتقالیها در خلیج برافتاد. پس از آن انگلیسیها گرفتار رقابت هلندیها در خلیج شدند. هلندیها امتیازاتی از سلاطین صفوی گرفتند و یکی از عمده ترین شرکت های تجارتی در خلیج گشتند. از 1708 م . انگلیسها بتدریج موقعیت گذشته را بازیافتند. در 1179 هَ .ق . هلندیها از آخرین پایگاه خود جزیره ٔ خارک طرد شدند و با رفتن این رقیب از میان رقابت فرانسوی ها نیز پس از آنکه جزیره ٔ موریس را از دست دادند (1225 هَ .ق . = 1810 م .) زایل گردید و بریتانیای کبیر در خلیج بی رقیب شد. در اوضاع آشفته ٔ اواخر عهد صفوی خوارج بحرین را گرفتند (= 1130 هَ . ق .) و نادرشاه در (1149هَ . ق . = 1737 م .) بحرین را به ایران برگرداند. درقرن نوزدهم میلادی وضع خلیج فارس مرتب نبود. دولت بریتانیا با دخالتهای ممتد خود در خلیج فارس نفوذ کرد.بعد از جنگ بین المللی اول و انقراض خاندان قاجاریه قدرت ایران بر سواحل و جزایر خلیج فارس استقرار یافت و این منطقه که جزء لاینفک ایران از قدیم الایام بود از دخالتهای بیگانه مصون ماند و اکنون نیز بنادر مهم آن از بهترین و آبادترین بندرهای اقیانوس هند است . رجوع به دائرة المعارف فارسی و فرهنگ فارسی معین شود.
دانشنامه عمومی
جزایری که در استان هرمزگان ایران قرار دارند:
خلیج فارس (شاخاب پارس یا دریای پارس)، نام آبراهی پراهمیت در آسیای غربی و منطقه خاورمیانه است که در امتداد دریای عمان و در میان ایران و شبه جزیره عربستان قرار دارد.
مساحت خلیج فارس ۲۳۷٬۴۷۳ کیلومتر مربع است، و پس از خلیج مکزیک و خلیج هادسون سومین خلیج بزرگ جهان به شمار می آید. خلیج فارس از شرق از طریق تنگه هرمز و دریای عمان به اقیانوس هند و دریای عرب راه دارد، و از غرب به دلتای رودخانه اروندرود، که حاصل پیوند دو رودخانهٔ دجله و فرات و پیوستن رود کارون به آن است، ختم می شود.
کشورهای ایران، عمان، عراق، عربستان سعودی، کویت، امارات متحده عربی، قطر و بحرین در کناره خلیج فارس هستند. در این میان سواحل شمالی خلیج فارس تماماً در جغرافیای سیاسی ایران قرار دارند. به سبب وجود منابع سرشار نفت و گاز در خلیج فارس و سواحل آن، این آبراهه در سطح بین المللی، منطقه ای مهم و راهبردی به شمار می آید.
لیگ برتر خلیج فارس، نام بالاترین سطح مسابقات باشگاهی فوتبال ایران
دانشگاه خلیج فارس، دانشگاه دولتی وابسته به وزارت علوم در استان بوشهر در ایران
موشک خلیج فارس، نام یک موشک بالستیک ضد کشتی
روزنامه خلیج فارس، نام یکی از مطبوعات فارس در دوران قاجاریه
ترانه خلیج فارس، عنوان ترانه ای سیاسی در اعتراض به دست برد در نام تاریخی خلیج فارس
اتوبان خلیج فارس، آزادراهی است در ایران که از تهران آغاز می شود و تا قم ادامه دارد.
خلیج فارس همچنین ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:
خلیج فارس در موسیقی
تحریف نام خلیج فارس
فیلم مستند خلیج فارس
حاکمیت ایران بر جزایر سه گانه
روز ملی خلیج فارس
خلیج
ابی در مصاحبه ای در شهریور ۱۳۸۷ به رادیو زمانه دربارهٔ احساسش نسبت به ترانه خلیج فارس گفت: «همیشه این آهنگ را وقتی می خوانم، به خصوص در این جا این قدر احساساتی می شوم که برای این آهنگ به خودم می بالم. دلتنگی بود. یعنی زمانی که من این آهنگ را اجرا کردم، بیست سال پیش به جان خاتون، دخترم، بی نهایت دلم برای ایران تنگ شده بود».
ابی در آن مقطع، به سراغ عادل حسینی (ترانه سرای این کار) می رود و پس از کسب اجازه از او این ترانه به طور رسمی به ابی واگذار می شود. با موافقت عادل حسینی این ترانه برای آهنگسازی به محمد شمس سپرده می شود و این ترانه در سال ۱۳۶۷ با صدای ابی خوانده و به طور رسمی عرضه می شود.
سیروس رومی، فهرست مطبوعات فارس از آغاز تا امروز
این روزنامه از سال ۱۳۴۴ هـ.ق به وسیله علی دشتی در شیراز به چاپ رسیده است.
روز ملی خلیج فارس
گروه نامهای جغرافیایی در سازمان ملل
مناقشه جزایر سه گانه ایرانی در خلیج فارس
اسناد نام خلیج فارس، میراثی کهن و جاودان (کتاب)
تحریف نام خلیج فارس
فیلم فارسی
سفرنامه نویسان انگلیسی و ایران
فیلم مستند
خیابان مصدق (قاهره)
مدال ملی کهنه سربازان خلیج فارس
در این فیلم اسناد مکتوب، صوتی و تصویری جالبی از کشورهای مختلف عربی مخاطب را جذب می کند فیلم ابتدا با مهمترین سخنرانی جمال عبدالناصر رئیس جمهوری مصر شروع می شود که در روز ملی شدن کانال سوئز در اجتماع میلیونی و در حضور سفرای کشورهای عربی و غربی، جمله از اقیانوس اطلس تا خلیج فارس وطن عربی است را با صدای بلند تکرار کردو مورد تشویق ممتد حضار قرار گرفت.فیلم یک مصور کاملاً آکادمیک و یک مقاله و مستند پژوهشی سینمایی است با اسناد بی نظیر و ساختمانی حرفه ای بدون هیچ زائده و اضافه. این مستند، در حد مستند گزارشگر و پژوهشی در سطح آثار جهان دارای اعتبار است.بدون ناسیونالیسم گمراه کننده، درباره حقیقت یک نام، چنان تاروپود تحقیقی بسنده و قانع کننده را با ظرافت می بافد که حتی اگر متخصص تاریخ نباشید و به نام یک بیننده عادی سرگرم تماشای مستند خلیج فارس شوید، دل ندارید آن را تا پایان نیافته، ترک کنید.فیلم و تصاویر مستندبا این جمله و با گویندگی ارد عطار پور شروع می شود:" ۲۶ ژوئیه ۱۹۵۶، تا چند لحظه دیگر سرهنگ جمال عبدالناصر نطق تاریخی خود را ایراد و کانال سوئز را ملی اعلام می کند. او در بخشی از سخنانش چنین می گوید:“استعمار، اسرائیل را ایجاد کرد تا بر ما تسلط یابد. ما خطر را احساس می کنیم و از قومیت عربی مان دفاع می کنیم و تلاش می کنیم تا هویت مان را از اقیانوس اطلس تا خلیج فارس حفظ کنیم….. ”تنها چند سال بعد برخی از کشورزهای عرب خلیج فارس را با این نام مورد تردید قرار دادند: خلیج عربی….. این فیلم روایتی است از همین ماجرا...."
در سراسر فیلم خلیج فارس، بر شگرد جذاب استنادگری، به همراه اسناد سمعی(صدای رهبران عربی) و بصری (نقشه هاو اسناد) تکیه شده است فراهم آوردن این تکه فیلم های قدیمی و صداهای اصلی عبدالناصر، و صدام حسین و رهبران عربی دیگر نقطه قوت و جذابی برای فیلم است. او از طریق گفتگو با استادان فن همچون دکتر پیروز مجتهدزاده و دکتر محمدعجم و مطالعه پژوهشهای آکادمیک توانسته است فیلمی با مستندات محکم و جذاب ارائه نماید.اطلاع رسانی عطارپور در خلیج فارس مبنی بر اطلاعات مستقیم است. در حقیقت یک متن پژوهشی متقن تصاویر و مدارک بصری اش را قدم به قدم شکل می دهد.در خلیج فارس در مسیر همان اهداف اصلی فیلم، اُرد به خیابانی در قاهره می رود که نام خلیج فارس بر تابلویی کهنه حک شده و اتفاقاً در بالا تابلو با تحریف نام خلیج فارس نام تازه تر خلیج عربی در تابلویی جدید بر دیوار کوبیده شده است و این دو کنار هم، چون یک سند بسیار اثرگذار توجه ما را به خود جلب می کنند.اشاره فیلم بر آن که مصریان نام طهران و ایران و خیابان مصدق (قاهره) را بر گذرگاههای شهری شان حفظ کرده اند و آن را به مثابه احترام به مبارزات مردم ایران ارزیابی نموده اند، نشان رهایی عطارپور از یک نگرش دگم ملی گرایانه دشمن عربی است.در این مستند از کارشناسان خبره متخصص حوزه عربی به عنوان مشاور بهره برده است
مستند خلیج فارس در پنجمین جشنواره بین المللی سینما حقیقت در بخش مستند تاریخی به نمایش در آمد و توانست جایزه بهترین فیلم مستند و پژوهش را به خود اختصاص دهد.ارد عطارپور؛ متولد ۱۳۴۱ در تهران و دارای مدرک کارشناسی اقتصاد از دانشگاه شهید بهشتی است.در پرونده فیلمسازی او مستندهای پرنیان، از شمس تا شمس، بر گیسوان بلقیس، صد و یک سال بلدیه تهران و... به چشم می خورد او در فیلم های مستند زیادی گوینده متن می باشد..
2 × ۱۸ مگاوات (۲۴٬۰۰۰ اسب بخار) موتورهای توربین گازی
۲ × ۴ مگاوات (۵٬۴۰۰ اسب بخار) موتورهای دیزلی
۶ × ۱ مگاوات (۱٬۳۰۰ اسب بخار) ژنراتور الکتریکی
دانشنامه آزاد فارسی
فرهنگ فارسی ساره
آبکند پارس، کنداب پارس
نقل قول ها
• «طفلی به نام شادی دیری ست گم شده ست//با چشم های روشن براق//با گیسویی بلند به بالای آرزو//هرکس از او نشانی دارد//ما را کند خبر//این هم نشان ما//یک سو خلیج فارس//سوی دگر خزر.» -> محمدرضا شفیعی کدکنی
• «در مکانی بودند که صدای موزون امواج خلیج فارس و بوی شور دریا، در هوایش موج می زد.» -> منوچهر آتشی
• «خلیج فارس نام پیشرفتگی دریایی است در خشکی که بین ایران و شبه جزیرهٔ عربستان واقع است. طول آن ۸۰۰هزار گز و از شطالعرب بسوی جنوب شرقی تا شبه جزیرهٔ مسندم در عمان ممتد است و از طریق دریای عمان با اقیانوس هند ارتباط دارد و تنگهٔ هرمز آن تا دریای عمان می باشد؛ ولی اغلب تنگهٔ هرمز را جزء آن می آورند. این دریا از قدیم بین اعراب بحرالفارس نام داشته و در مآخذ اسلامی نیز بدین نام آمده است و در نوشته های غربی آن پرسیکوس سینوس یا پرسیکوم ماره آمده.» -> لغت نامه دهخدا
• «خلیج فارس، دریای عمان و آبراه های آن، مانند دیگر آبراه های گوشه گوشه دنیا، از نظر حقوقی میان کشورهایی که در آن منطقه حضور دارند، یک مسئله مشترک است... این آبراه جهانی هم مانند دیگر آبراه های بین المللی، حقوق مشخصی داشته و در تملک هیچ کشوری نیست.» -> محمدحسین خسروپناه
• «تغییر نام خلیج فارس از تحریکات استکبار جهانی و آمریکا برای سلطه به کشورهای حاشیه خلیج فارس و خاورمیانه است.» -> محمدتقی رهبر
• «خلیج همیشه فارس؛ از قدیمی ترین ایام تاکنون همچنان فارس است می ماند. در همه نقشه های قدیمی از این خلیج به عنوان خلیج فارس یاد شده است.» -> محمدتقی رهبر
• «البته ما براساس مستندات معتقد هستیم که خلیخ فارس و جزایر سه گانه همیشه متعلق به ایران است.» -> محمدتقی رهبر
• «خلیج فارس نقش حیاتی و مهمی را برای کشور ایران و منطقه خاورمیانه دارد.» -> محمدتقی رهبر
• «عرب ها ترجیح می دهند خلیج فارس را خلیج عربی بنامند». -> چارلز بلگریو، نماینده سیاسی و کارگزار دولت انگلیس در منطقه خلیج فارس درسال ۱۹۶۶
• «کسانی که گوشه و کنار برخی حرف های بزرگ تر از دهانشان می زنند، کوچک تر از این هستند که بخواهند برای خلیج فارس مشکلی را ایجاد کنند. در واقع گرامیداشت روز خلیج فارس یک فرصت جهت تأکید بر دوستی ها، امنیت، برادری و همکاری های منطقه ای و گرامیداشت نام ایران عزیز سرافراز است.» -> محمود احمدی نژاد
پیشنهاد کاربران
به سبب وجود منابع سرشار نفت و گاز در خلیج فارس و سواحل آن، این آبراهه در سطح بین المللی، منطقه ای مهم و راهبردی بشمار می آید.
نام تاریخی این خلیج، در زبان های گوناگون، ترجمه عبارت «خلیج فارس» یا «دریای پارس» بوده است. همچنین در تمام سازمان های بین المللی نام رسمی این خلیج، «خلیج فارس» است اما برخی از کشورهای عربی آن را خلیج عربی یا به سادگی، خلیج می نامند. [۴] سازمان آب نگاری بین المللی از نام «خلیج ایران» برای این خلیج استفاده می کند. [۵]
محتویات [نمایش]
تاریخچه پیدایش خلیج فارس
زمین شناسان معتقدند که در حدود پانصدهزار سال پیش، صورت نخستین خلیج فارس در کنار دشت های جنوبی ایران تشکیل شد و به مرور زمان، بر اثر تغییر و تحول در ساختار درونی و بیرونی زمین، شکل ثابت کنونی خود را یافت. خلیج فارس در آغاز، بسیار پهناور بوده به طوری که تا اواخر دوره سوم زمین شناسی بیشتر جلگه های برازجان، بهبهان و خوزستان ایران تا کوه های زاگرس در زیر آب بوده اند. [۶]
ویژگی های جغرافیایی خلیج فارس
جغرافیای مکانی خلیج فارس
خلیج فارس در ۲۴ تا ۳۰ درجه و ۳۰ دقیقه عرض شمالی و ۴۸ تا ۵۶ درجه و ۲۵ دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار دارد. این خلیج توسط تنگه هرمز به دریای عمان و از طریق آن به دریاهای آزاد مرتبط است. از بین کشورهای همسایه خلیج فارس، کشور ایران بیشترین مرز آبی مشترک را با خلیج فارس دارا می باشد. طول مرز آبی کشور ایران با خلیج فارس، با احتساب جزایر در حدود ۱۸۰۰ کیلومتر و بدون احتساب جزایر در حدود ۱۴۰۰ کیلومتر می باشد. [۷] طول خلیج فارس از تنگه هرمز تا آخرین نقطه پیشروی آن در جهت غرب در حدود ۸۰۵ کیلومتر است. عریض ترین بخش خلیج فارس ۱۸۰ مایل ( ۲۹۰ km ) می باشد. عمیق ترین نقطه خلیج فارس با عمق ۹۳ متر در ۱۵ کیلومتری تنب بزرگ و کم عمق ترین نقطه آن با عمقی بین ۱۰ تا ۳۰ متر در سمت غرب می باشد. همچنین جزایر متعددی در خلیج فارس وجود دارند.
محدوده رسمی و بین المللی مرزهای آبی خلیج فارس بر اساس اعلام سازمان آبنگاری بین المللی :[۸] محدوده شمال شرقی دریای عمان". خط Ràs Limah ( 25°57'N ) شبه جزیره عربی and Ràs al Kuh ( 25°48'N ) ساحل ایران [۲]
زمین شناسی منطقه خلیج فارس
از دیدگاه زمین شناسی، خلیج فارس فرونشست زمین ساختی کم ژرفایی است که دوره ترشیری پیش در حاشیه جنوبی رشته کوه زاگرس تشکیل شده است. در واقع این دریا بازمانده گودال بزرگی است که از دوران گذشته زمین شناختی تحت تاثیر فشار ناشی از آتش فشان های فلات ایران بوده و پایداری فلات عربستان در مقابل این واکنش های تکتونیکی سبب ایجاد و توسعه پهنا - ژرفای آن شده است. شدیدترین چین خوردگی های دوران پلیو پلیستوسن، کرانه های شمالی خلیج فارس ( زاگرس ) را چین داده است. میزان این چین خوردگی ها که در خشکی های کشور ایران شدید است با شیب های کمتر به طرف دریا ادامه پیدا می کند به طوری که در دریا این شیب به ۱۰ تا ۲۰ درجه می رسد. محور اصلی خلیج فارس نیز یکی از پیامدهای زمین ساختی پدیده چین خوردگی زاگرس است که در دوران پلیو پلیستوسن شکل گرفته است. در پایان دوره پلیوسن، سطح دریا احتمالا ۱۵۰ متر بالاتر از سطح کنونی بوده است. این سطح در حدود ۱۰۰، ۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح و به تدریج به سطح کنونی رسیده است که آثار آن به صورت پادگانه های دریایی و سخا، در کرانه های جنوبی خلیج فارس بر جای مانده است. [۹][۱۰]
زمین ریخت شناسی خلیج فارس
از نظر ریخت شناسی، خلیج فارس نامتقارن بوده و شیب سواحل جنوبی آن ملایم تر از شیب سواحل شمالی است. کرانه جنوبی خلیج فارس، به ویژه در شرق شبه جزیره قطر، منطقه وسیع و کم عمقی است ( ۱۰ تا ۲۰ متر ) که بطور عمده با ریخت شناسی بست، محیط تبخیری و منطقه جزر و مدی مشخص است. خلیج فارس از رسوبات سخت و بلند با اشکال خطی ساخته شده و با واسطه یک دشت ساحلی باریک با دریا در ارتباط است. جزایر ایرانی خلیج فارس بصورت پشته های کشیده و موازی ساحل که در واقع دنباله رشته کوه زاگرس هستند که بر اثر بالا آمدن آب بشکل جزیره درآمده اند مانند قشم و کیش و یا اینکه کم و بیش دایره ای شکل هستند مانند هرمز و ابوموسی که گنبدهای نمکی سری هرمز هستند. سطح جزایر خلیج فارس از رسوبات تخریبی و مارن تشکیل شده است که کم و بیش صدف دارند. خاک این جزایر عمدتا شور یا حاوی گچ است که در نتیجه رشد گیاهان را به گونه های خاص محدود می کند. شکل ساحلی خلیج فارس در مجاورت ایران از نوع طولی است که موازی با محور ارتفاعات مجاور است که گاهی تراکم آبرفت ها فاصله زیادی بین خط ساحل و ارتفاعات زاگرس ایجاد کرده مانند جلگه بوشهر، و گاهی دامنه تاقدیس ها در خط ساحلی قرار گرفته اند مانند غرب خور موج. [۱۱][۱۲]
اقلیم شناسی خلیج فارس
آب و هوای خلیج فارس خشک و نیمه استوایی است. در تابستان دما گاهی تا ۵۰ درجه سانتی گراد می رسد و میزان تبخیر بیشتر از میزان آب های وارده می شود. در زمستان دما تا ۳ درجه سانتی گراد هم گزارش شده است. در عین شوری زیاد آب خلیج فارس، ۲۰۰ چشمه آب شیرین در کف و ۲۵ چشمه آب کاملا شیرین در سواحل آن جریان دارند که منشا همگی آن ها از کوه های زاگرس در ایران است. آب های شیرینی که وارد خلیج فارس . . .
خلیج فارس ( یا شاخاب پارس ) آبراهی است که در امتداد دریای عمان و در میان ایران و شبه جزیره عربستان قرار دارد. مساحت آن ۲۳۷٬۴۷۳ کیلومتر مربع است، [۱] و پس از خلیج مکزیک و خلیج هودسن سومین خلیج بزرگ جهان بشمار می آید. خلیج فارس از شرق از طریق تنگه هرمز و دریای عمان به اقیانوس هند و دریای عرب راه دارد، و از غرب به دلتای رودخانه اروندرود، که حاصل پیوند دو رودخانهٔ دجله و فرات و پیوستن رود کارون به آن است، ختم می شود. [۲] کشورهای ایران، عمان، عراق، عربستان سعودی، کویت، امارات متحده عربی، قطر و بحرین در کناره خلیج فارس هستند. در این میان سواحل شمالی خلیج فارس تماماً در جغرافیای سیاسی ایران قرار دارند. [۳] به سبب وجود منابع سرشار نفت و گاز در خلیج فارس و سواحل آن، این آبراهه در سطح بین المللی، منطقه ای مهم و راهبردی بشمار می آید. نام تاریخی این خلیج، در زبان های گوناگون، ترجمه عبارت «خلیج فارس» یا «دریای پارس» بوده است. همچنین در تمام سازمان های بین المللی نام رسمی این خلیج، «خلیج فارس» است اما برخی از کشورهای عربی آن را خلیج عربی یا به سادگی، خلیج می نامند. [۴] سازمان آب نگاری بین المللی از نام «خلیج ایران» برای این خلیج استفاده می کند. [۵] تاریخچه پیدایش خلیج فارس زمین شناسان معتقدند که در حدود پانصدهزار سال پیش، صورت نخستین خلیج فارس در کنار دشت های جنوبی ایران تشکیل شد و به مرور زمان، بر اثر تغییر و تحول در ساختار درونی و بیرونی زمین، شکل ثابت کنونی خود را یافت. خلیج فارس در آغاز، بسیار پهناور بوده به طوری که تا اواخر دوره سوم زمین شناسی بیشتر جلگه های برازجان، بهبهان و خوزستان ایران تا کوه های زاگرس در زیر آب بوده اند. [۶] ویژگی های جغرافیایی خلیج فارس جغرافیای مکانی خلیج فارس خلیج فارس در ۲۴ تا ۳۰ درجه و ۳۰ دقیقه عرض شمالی و ۴۸ تا ۵۶ درجه و ۲۵ دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار دارد. این خلیج توسط تنگه هرمز به دریای عمان و از طریق آن به دریاهای آزاد مرتبط است. از بین کشورهای همسایه خلیج فارس، کشور ایران بیشترین مرز آبی مشترک را با خلیج فارس دارا می باشد. طول مرز آبی کشور ایران با خلیج فارس، با احتساب جزایر در حدود ۱۸۰۰ کیلومتر و بدون احتساب جزایر در حدود ۱۴۰۰ کیلومتر می باشد. [۷] طول خلیج فارس از تنگه هرمز تا آخرین نقطه پیشروی آن در جهت غرب در حدود ۸۰۵ کیلومتر است. عریض ترین بخش خلیج فارس ۱۸۰ مایل ( ۲۹۰ km ) می باشد. عمیق ترین نقطه خلیج فارس با عمق ۹۳ متر در ۱۵ کیلومتری تنب بزرگ و کم عمق ترین نقطه آن با عمقی بین ۱۰ تا ۳۰ متر در سمت غرب می باشد. همچنین جزایر متعددی در خلیج فارس وجود دارند. محدوده رسمی و بین المللی مرزهای آبی خلیج فارس بر اساس اعلام سازمان آبنگاری بین المللی :[۸] محدوده شمال شرقی دریای عمان". خط Ràs Limah ( 25°57'N ) شبه جزیره عربی and Ràs al Kuh ( 25°48'N ) ساحل ایران [۲] زمین شناسی منطقه خلیج فارس از دیدگاه زمین شناسی، خلیج فارس فرونشست زمین ساختی کم ژرفایی است که دوره ترشیری پیش در حاشیه جنوبی رشته کوه زاگرس تشکیل شده است. در واقع این دریا بازمانده گودال بزرگی است که از دوران گذشته زمین شناختی تحت تاثیر فشار ناشی از آتش فشان های فلات ایران بوده و پایداری فلات عربستان در مقابل این واکنش های تکتونیکی سبب ایجاد و توسعه پهنا - ژرفای آن شده است. شدیدترین چین خوردگی های دوران پلیو پلیستوسن، کرانه های شمالی خلیج فارس ( زاگرس ) را چین داده است. میزان این چین خوردگی ها که در خشکی های کشور ایران شدید است با شیب های کمتر به طرف دریا ادامه پیدا می کند به طوری که در دریا این شیب به ۱۰ تا ۲۰ درجه می رسد. محور اصلی خلیج فارس نیز یکی از پیامدهای زمین ساختی پدیده چین خوردگی زاگرس است که در دوران پلیو پلیستوسن شکل گرفته است. در پایان دوره پلیوسن، سطح دریا احتمالا ۱۵۰ متر بالاتر از سطح کنونی بوده است. این سطح در حدود ۱۰۰، ۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح و به تدریج به سطح کنونی رسیده است که آثار آن به صورت پادگانه های دریایی و سخا، در کرانه های جنوبی خلیج فارس بر جای مانده است. [۹][۱۰] زمین ریخت شناسی خلیج فارس از نظر ریخت شناسی، خلیج فارس نامتقارن بوده و شیب سواحل جنوبی آن ملایم تر از شیب سواحل شمالی است. کرانه جنوبی خلیج فارس، به ویژه در شرق شبه جزیره قطر، منطقه وسیع و کم عمقی است ( ۱۰ تا ۲۰ متر ) که بطور عمده با ریخت شناسی بست، محیط تبخیری و منطقه جزر و مدی مشخص است. خلیج فارس از رسوبات سخت و بلند با اشکال خطی ساخته شده و با واسطه یک دشت ساحلی باریک با دریا در ارتباط است. جزایر ایرانی خلیج فارس بصورت پشته های کشیده و موازی ساحل که در واقع دنباله رشته کوه زاگرس هستند که بر اثر بالا آمدن آب بشکل جزیره درآمده اند مانند قشم و کیش و یا اینکه کم و بیش دایره ای شکل هستند مانند هرمز و ابوموسی که گنبدهای نمکی سری هرمز هستند. سطح جزایر خلیج فارس از رسوبات تخریبی و مارن تشکیل شده است که کم و بیش صدف دارند. خاک این جزایر عمدتا شور یا حاوی گچ است که در نتیجه رشد گیاهان را به گونه های خاص محدود می کند. شکل ساحلی خلیج فارس در مجاورت ایران از نوع طولی است که موازی با محور ارتفاعات مجاور است که گاهی تراکم آبرفت ها فاصله زیادی بین خط ساحل و ارتفاعات زاگرس ایجاد کرده مانند جلگه بوشهر، و گاهی دامنه تاقدیس ها در خط ساحلی قرار گرفته اند مانند غرب خور موج. [۱۱][۱۲] اقلیم ش . . .
عبارت خلیج فارس ناخواسته آن را عربی می کند. عبارت شاخاب پارس، کاملاً پارسی است و بنده به عنوان یک ترک زبان آن را دوست تر می دارم.
معادل خلیج یا شاخاب در ترکی، کؤرفَز " می باشد بنابر این خلیج فارس به ترکی می شود، " پارس کؤرفَزی " ؛ یاشاسین ایران ، یاشاسین آذربایجان ، یاشاسین عاشق وطن
اما چرا این همه اسرار بر خلیج فارس وانکار دریای کاسبین.
خزر نام جعلی.
درحالی که تمامی کشورهای دنیا از دریای شمال کشور، کاسبین، یاد می کنند. ومردم این منطقه نیز از ان کاسبین یاد می کنند.
اما در نقشه ها ورسانه این دریا با نام خزر آورده می شود.
ومسئولین این گونه توجیه می نمایند که از نظر بین المللی، کاسبین، واز نظر داخلی، خزر، واز نظر محلی مازندران گفته می شود.
پس ما هم می توانیم الگو بر داری کرده واین خلیج راازنظر بین المللی، فارس، داخلی عربی، و محلی دیلمی، بنامیم. که هیچ هم وطنی ناراحت نشود.
در نوشته های هرودت، فردوسی، سنگ نوشته های دوره سارگن دوم، جغرافیای استرابون، فرهنگ معین ودهخدا، سنگ نوشته بیستون وکانال سوئز، کتاب الواح سومری، تاریخ ماد دیاکونوف، کتاب تواریخ، گزارش دئودورانت سیسیلی، ویل دورانت، مرحوم دکتر عنایت آله رضا. و. . .
همه حکایت از دریای کاسبین دارد.
کاسبین. دریای کاسبین. دریای همیشه کاسبین. مرسی.
این نام را نخستین بار داریوش بزرگ در سنگنوشته های ساخت آبراه سوئز آورده است.
( شاخاب ) برابر شایسته ای نیست. چرا؟ زیرا این واژه شاخه ای یا باریکه ای از آب را به یاد می آورد و برازندچنین پهنه ی گسترده ای از آب نمی باشد.
زبان پارسی به اندازه ای توانمند است که می توان ده ها واژه برای واژه به گمان تازی ( خلیج ) پیشنهاد داد و میان آنها یک یا حتی دو واژه را برگزید. شوربختانه ما فرهنگستان خوبی نداریم و این فرهنگستان به واژگان تازی کاری ندارد. اگر فرهنگستان خود یک واژه ایرانی برازنده برگزیند این چنین سردرگمی و افسار گسیختگی در واژه سازی رخ نمی دهد. خوب تازیان دیده اند ما برای ( خلیج ) واژه ای نداریم ( آنها واژه خلیج را تازی خواهند دانست چون اگر هم مانند بسیاری از شاهکارهای دیگرشان این واژه را از زبان های ایرانی برداشته باشند خدا می داند واژه ی نخستین چه بوده و زبان شناسان ماهم آن را نیافته اند ) و همچنین به پیروی از آنان به خودمان فارس می گوییم ( همه جهان به یادمان شکوه هخامنشی و ساسانی به ما ایرانی ها پارس می گویند ما خود می گوییم فارس ) و شاید به سرشان زده که ( ارس ) آنرا هم تازی کنند اما خوشبختانه این نام به اندازه ای تاریخی و کهن است که نتوانسته اند چنین کنند.