خرمشهر

(سابقا مخمره ) ۱ - شهرستان خرمشهر در جنوب خوزستان شامل بخشهای : بندر معشور شادگان و هندیجان است. ۲ - مرکز شهرستان . بندر خرمشهر در محلی قرار گرفته است که شعبهاصلی رود کارون به شط العرب میریزد و بواسطه راه اسفالت شده کوتاهی به آبادان متصل است . دنباله خط آهن سراسری ایران از اهواز بخرمشهر در سالهای اخیر کشیده شده و بر اهمیت ارتباطی و تجاری این بندر افزوده است و آن فعلا مهمترین بندر ایران در خلیج فارس و مرکز نیروی دریایی جنوب است . توضیح در شهریور ۱۳۱۴ بموجب تصویب نامه هیئت وزیران نام ( محمره ) به خرمشهر مبدل شده .
خرمشهر مرکز شهرستان خرمشهر یکی از بنادر مهم ایران و نام قدیمی آن بندر محمره بوده است این بندر که مرکز انشعابات خطوط مواصلاتی دریایی است فاصله آن تا تهران ۱٠۵۵ و تا آبادان ۱۵ کیلومتر است .

خرمشهر. [ خ ُرْرَ ش َ ] ( اِخ ) شهرستان خرمشهر، یکی از شهرستان های استان ششم کشور بوده و حدود آن بشرح زیر است : از شمال به اراضی وسیع و شوره زاری که بین این شهرستان و شهرستان اهواز و دشت میشان واقع می باشد، از خاور بشهرستان بهبهان ، از جنوب برودخانه کارون و شهرستان آبادان و بخش بندر امام خمینی و خلیج فارس ، از باختر بکشور عراق. مساحت شهرستان در حدود 6500 کیلومتر مربع است. این شهرستان تقریباً بین 48 درجه و یک دقیقه تا پنجاه درجه و 10 دقیقه طول شرقی و عرض بین 30 درجه و12 دقیقه تا 31 درجه و 7 دقیقه شمالی واقع است.
آب وهوا: هوای شهرستان خرمشهر گرمسیر مرطوب و مالاریائی است.حداکثر حرارت در مرداد 1326 هَ. ش. به 58 درجه رسیده و حداقل حرارت در دیماه همان سال 8 درجه سانتی گراد بوده است. آب آشامیدنی قراء شهرستان از رودخانه کارون و شطالعرب و رودهای جراحی و زهره و چاه تأمین می گردد ولی زراعت غلات دیمی است و از این رودخانه ها جهت زراعت استفاده نمیشود.
ارتفاعات : این شهرستان بطور کلی دشت و شوره زار بوده و ارتفاع مهمی ندارد، فقط در جنوب خاوری شهرستان خرمشهرکوه میشان به ارتفاع 250 متر دیده می شود.
باد: دراکثر مدت سال باد از دو جهت در این شهرستان میوزد: یکی از سمت شمال که در تابستان هوا را معتدل و زمستان سرد نموده و دیگری باد جنوبی معروف به شلجی است که تابستان هوا را بسیار گرم و خفه کننده مینماید.
رودخانه : مهمترین ِ رودخانه های این شهرستان رودخانه کارون است. این رودخانه در نزدیکی خرمشهر با رودهای دجله و فرات که در کشور عراق جریان دارند یکی شده و تشکیل شطالعرب را میدهد. دیگر رودهای کوچک جراحی و زهره میباشد که بترتیب در بخش های شادگان و هندیجان جریان دارد.
سازمان اداری : شهرستان خرمشهر از چهار بخش مرکزی ، شادگان ، بندر معشور و هندیجان تشکیل شده و جمع قراء و قصبات آن 238 و جمعیت شهرستان به اضافه نفوس شهر خرمشهر تقریباً 112هزار نفر است.
زبان و مذهب : زبان مادری سکنه اغلب قراءو قصبات عربی است و بفارسی نیز آشنا هستند. مذهب عمومی سکنه شهرستان اسلام و شیعه اثناعشری می باشد.
محصولات : محصول عمده شهرستان ، غلات و خرما و محصولات حیوانی از قبیل لبنیات و پوست و پشم و غیره است.
صنایع دستی : در این شهرستان صنایع دستی مهمی ملاحظه نمیشود فقط در بعضی قراء و قصبات منحصر به عبا و حصیربافی است جهت جلد خرما و بوسیله زنان تهیه میشود. انتهای راه آهن سرتاسری ایران به خرمشهر منتهی میگردد. از خرمشهر بشهرهای اهواز و آبادان راه شوسه و اسفالت وجود دارد. از خرمشهر به بندر معشور، بهبهان و هندیجان و بطرف مرز عراق راه اتومبیل رو وجود دارد که در فصول غیربارانی میتوان رفت و آمد نمود. بخش مرکزی شهرستان خرمشهر از دهستانهایی بنام نهر یوسف و خین و بهمنشیر و خیران و رویس تشکیل شده و حدود آن بشرح زیراست : از شمال به شهرستان اهواز و اراضی بوته زار، ازجنوب به رودخانه کارون و شهرستان آبادان و از خاوربرودخانه کارون و از باختر بمرز کشور عراق. وضع طبیعی بخش مرکزی دشت و هوای آن گرمسیری است. آب مصرفی بخش از شطالعرب و رودخانه کارون و بهمنشیر تأمین می گردد. تعداد قراء بخش 35 و قراء مهم آن بقرار زیر است : کوت شیخ ، ام جریدیه ، نهر یوسف ، مچری ، دربند، خین ، منیخ. ساکنین بخش از طوایف دریس ، فرهانی ، فیصلی ، عریض ، بغلانی ، موطور و غیره هستند. ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 6 ).