برزونامه

بُرزونامه منظومه ای حماسی به زبان فارسی است که منسوب به «خواجه عمید عطایی رازی»، معروف به «ناکوک» می باشد که شاعر (سدهٔ پنجم ه. ق.) در دربار غزنویان بوده است.
خواجه حمید عطایی ابن یعقوب معروف به عطایی رازی از معاصران مسعود سعد سلمان است که به روایت مجمع الفصحا (۱:۳۴۲) به قولی به سال ۴۷۶ ه. ق.، به گفته عوفی در سال ۴۹۱ و بنا به قول رضا قلی خان هدایت در سال ۴۷۱ در لاهور درگذشته است.
از سراینده برزونامه، آثار حماسی دیگری نیز در دست است که طبعاً به قرن پنجم تعلق دارد.
موضوع برزونامه سرگذشت برزو پسر سهراب و نوه رستم است که از توران به ایران می آید و ناشناخته با نیای خود رستم می جنگد. سرانجام پس از چندین نبرد، نژادش شناخته می شود و به سپاهیان ایران می پیوندد.

بُرزونامِه
منسوب به عطایی رازی/ناکوک، منظومۀ حماسی فارسی، در سرگذشت برزو پسر سهراب. این کتاب، در حدود ۶۵هزار بیت، به پیروی از شاهنامۀ فردوسی سروده شده است. در این داستان، مادر برزو تبار او را پنهان نگه می دارد و او، همچون پدر، به دستور افراسیاب به جنگ رستم می رود، اما مادرش در آخرین لحظه او را می شناساند و برزو از مرگ می رهد. برزو سرانجام به دست دیوی، به تزویر، کشته می شود. برزونامه بلندترین داستان حماسی پس از شاهنامۀ فردوسی است. برخی مقام سرایندۀ آن را با اسدی طوسی برابر می دانند. بخشی از آن در ۳,۶۶۰ بیت همراه با داستان کُکِ کوهزاد به کوشش سید محمد دبیرسیاقی به چاپ رسیده است (۱۳۸۲ش).

[ویکی فقه] برزونامه (کتاب). «برزونامه» کتابی است به زبان فارسی که به بیان سرگذشت برزو، پسر سهراب به صورت منظوم می پردازد.
سرگذشت برزو، به گواهی دست نویس های نسبتا فراوان آن، از داستانهای مردم پسند بوده است چنانکه برخی از نسخه برداران از قرن نهم به بعد، بخشی از آن را به دست نویسهایی از شاهنامه الحاق کرده اند.
ساختار کتاب
کتاب مشتمل بر مقدمه ای مبسوط به قلم محقق آقای اکبر نحوی و متن برزونامه است. مقدمه در سه بخش تدوین شده است که عبارت است از: تاریخچه تدوین حماسه ملی ایران، معرفی برزونامه، نسخه های برزونامه و روش تصحیح؛ متن کتاب نیز از ۲۵ عنوان تشکیل شده که برخی از عناوین از محقق کتاب است.
گزارش محتوا
برزونامه منظومه حماسی بزرگی است که درباره جنگها و هنرنمایی های برزو، فرزند سهراب در ۴۲۰۰ بیت سروده شده است. برزو پسر سهراب است که پس از مرگ سهراب از شهرو زاده می شود و در جوانی بی آنکه به نژاد خود آگاه باشد به تحریک افراسیاب با سپاهی عظیم به ایران می آید و با نیای خود رستم نبرد می کند. سرانجام در یکی از نبردها نژادش شناخته می شود و جنگ و ستیز به صلح و دوستی می انجامد. کتاب حاضر بخش کهن این منظومه است که در بین منظومه هایی که بعد از شاهنامه سروده شده اند، موفق تر بوده است به طوری که از قدیم بخشی از آن را وارد نسخه هایی از شاهنامه کرده اند. برزونامه در اصل دو منظومه جداگانه درباره داستانهای برزو بوده که هر بخش از آن توسط شاعری به نظم درآمده است. گویا در قرن دهم هجری، شخصی این دو بخش را به یکدیگر پیوند می دهد و از آن داستانی بلند به وجود می آورد. بخش کهن این اثر- که در این برنامه آمده، منظومه ای به تمام معنا حماسی است و در قدیم بسیار مورد اقبال و توجه مردم بوده است اما به رغم این توجه و اقبال، در میان محققان ایرانی و خاورشناسان چنانکه باید شناخته شده نیست و اظهارنظرهای نادرست درباره آن از دیگر منظومه های حماسی بیشتر است. خطوط اصلی بخش کهن برزونامه از این قرار است: ۱- ازدواج سهراب با شهرو در منطقه کوهستانی شنگان، حرکت سهراب به سوی ایران . ۲- تولد برزو، پرداختن او به برزی گری در بزرگسالی. ۳- آمدن افراسیاب به شنگان و آشنا شدن او با برزو. ۴- برانگیختن افراسیاب برزو را به جنگ با ایرانیان. ۵- آمدن برزو به جنگ با ایرانیان و شکست ایرانیان. ۶- نبرد دوم و شکست دوباره ایرانیان و به اسیری رفتن طوس و فریبرز. ۷- رفتن رستم به سپاه توران و آزاد کردن پهلوانان ایران. ۸- آمدن رستم به جنگ برزو و شکستن بازوی رستم و...
وضعیت کتاب
...

[ویکی نور] برزو نامه (بخش کهن). «برزونامه» کتابی است به زبان فارسی که به بیان سرگذشت برزو، پسر سهراب به صورت منظوم می پردازد. سرگذشت برزو، به گواهی دست نویس های نسبتاً فراوان آن، از داستانهای مردم پسند بوده است چنانکه برخی از نسخه برداران از قرن نهم به بعد، بخشی از آن را به دست نویسهایی از شاهنامه الحاق کرده اند.
کتاب مشتمل بر مقدمه ای مبسوط به قلم محقق آقای اکبر نحوی و متن برزونامه است. مقدمه در سه بخش تدوین شده است که عبارت است از: تاریخچه تدوین حماسه ملی ایران، معرفی برزونامه، نسخه های برزونامه و روش تصحیح؛ متن کتاب نیز از 25 عنوان تشکیل شده که برخی از عناوین از محقق کتاب است.
برزونامه منظومه حماسی بزرگی است که درباره جنگها و هنرنمایی های برزو، فرزند سهراب در 4200 بیت سروده شده است.
برزو پسر سهراب است که پس از مرگ سهراب از شهرو زاده می شود و در جوانی بی آنکه به نژاد خود آگاه باشد به تحریک افراسیاب با سپاهی عظیم به ایران می آید و با نیای خود رستم نبرد می کند. سرانجام در یکی از نبردها نژادش شناخته می شود و جنگ و ستیز به صلح و دوستی می انجامد.
کتاب حاضر بخش کهن این منظومه است که در بین منظومه هایی که بعد از شاهنامه سروده شده اند، موفق تر بوده است به طوری که از قدیم بخشی از آن را وارد نسخه هایی از شاهنامه کرده اند.