اوس

اوس یکی از دو قبیلهٔ عرب اصلی در مدینه بود. قبیلهٔ دیگر خزرج بود و این دو، پیش از اسلام بنو قیْلة نام داشتند و پس از هجرت محمد به مدینه، آن هایی که از این قبیله اسلام آوردند انصار نام گرفتند. انصار بیشتر از خزرج بودند و کمتر از اوس.
واژهٔ الأوس به معنی نعمت* است که کوتاه شدهٔ أوس مناة (به معنی نعمتی که از جانب منات است) می باشد که این نام پس از اسلام به أوس الله تغییر یافت.
طبق گزارش ابن سعد نسب اوس چنین است: الأوس بن ثعلبة بن عمرو (مُزیْقیاء) بن عامر (ماءالسماء) بن حارثة بن إمرئ (القیس) بن ثعلبة بن مازِن بن الأزد بن الغوث بن نبت بن مالک بن زید بن کهلان بن سبأ بن یشجُب بن یعرُب بن قحطان.
تبارٔ ایشان چنین است:

اَوس
طایفۀ معروف عرب قحطانی، از طوایف اَزْد، مرکّب از چندین تیرۀ کوچک و بزرگ. این مردم در اواخر جاهلیت از یمن به یثرب مهاجرت کردند و به طایفۀ خزرج پیوستند و پس از مدتی دشمن یکدیگر شدند. نام بعضی از ایام معروف عربان دورۀ جاهلی از نبردهای این دو طایفه برگرفته شده است. طوایف یهودی بنی قُریَظه و بنی نضیر هم پیمانان اوس بودند. طایفۀ اوس در جاهلیت، الهۀ منات را می پرستیدند. اختلافات و مبارزات طوایف اوس و خزرج سرانجام با مداخلۀ پیامبر اسلام (ص) و اسلام آوردن شان برطرف شد. این طوایف پس از هجرت پیامبر (ص)، به انصار معروف شدند. جنگجویان اوس، ازجملۀ اولین اعراب مسلمان بودند که در جنگ برضد ساسانیان شرکت داشتند. بعضی از این مردم طرفدار حضرت علی (ع) بودند و درشمار شیعیان قرار داشتند. در طول قرون اسلامی گروه هایی از طایفۀ اوس به خوزستان مهاجرت کردند. بقایای این مردم همچنان در خوزستان به سر می برند و درشمار طایفۀ باوی قرار دارند. نیز ← خزرج

[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از فرهنگ قرآن است
اوس یکی از دو قبیله بزرگ قحطانی ساکن در یثرب و از دعوت کنندگان پیامبر صلی الله علیه و آله برای هجرت به مدینه بودند.
بر اساس برخی روایات، فردی یهودی با یادآوری جنگ های خونین بین اوس و خزرج درصدد تحریک ایشان برآمده، آتش فتنه را در میان آن ها برافروخت. خداوند با نزول آیات 100 تا 103 سوره آل عمران(3) ضمن اشاره به پیامدهای مرگ بار تفرقه و اختلاف، آنان را به اتحاد و الفت دعوت کرد.
برخی مفسّران مقصود از «انصار» در آیه 14 سوره صف(61) و «طائفتان» در آیات 122 سوره آل عمران(3) و 9 سوره حجرات(49) را اوس و خزرج دانسته اند. مفسران در ذیل آیاتی دیگر نیز از آنان یاد کرده اند.

[ویکی حج] اوس، از نسل اوس بن حارثة بن ثعلبة بن عمرو و از قبایل اصلی ساکن در مدینه هم زمان با ظهور اسلام است. پیشینه این قبیله به بنی ازد از قبایل یمن می رسد که در تاریخ گزارش هایی از مهاجرت آنان به یثرب وجود دارد. اوس فقط یک پسر به نام مالک داشته که دارای پنج پسر بوده و طوائف اوسی از آن ها ریشه گرفته اند. نبردهاای زیادی میان قبایل اوس و خزرج به وقوع پیوسته ولی در مورد اینکه تمام شاخه های اوسی در این نبرد ها شرکت کرده باشند اطلاعی در دست نیست. در مورد عقاید و باورهای اوسیان قبل از اسلام باید گفت که اوسیان به خاطر معاشرت طولانی با یهودیان به آیین یهودیت گرایش داشتند.
البته مسیحیت کم و بیش و نیز بت پرستی هم جزء آیین اوسیان به شمار می رفت. اوسیان بت پرست، منات را عبادت می کردند و به اوس منات شهرت داشتند که بعد از اسلام آوردن از طرف پیامبر(ص) اوس الله نام گرفتند. آنان مناسک حج مخصوصی متأثر از آیین ابراهیمی داشتند و برای منات طواف و قربانی انجام می دادند.
عده ای از اوسیان به ترتیب با دو پیمان عقبه اول و دوم به اسلام گرویدند و بعد از پیمان عقبه دوم که زمینه ساز هجرت پیامبر(ص) بود، بقیه اوسیان مسلمان شدند. پدیده نفاق در اوائل حکومت نبوی در میان قبایل اوس و خزرج رواج داشت و نمود آن در غزوه تبوک و خندق و امتناع از شرکت در جنگ، ماجرای مسجد ضرار و ... بیشتر بود.

[ویکی فقه] اوس (ابهام زدایی). اوس ممکن است در معانی ذیل به کار رفته و یا اسم برای اشخاص ذیل باشد: • اوس (قبیله)، از قبایل اصلی ساکن در مدینه هم زمان با ظهور اسلام• اوس و خزرج، دو تیره مهم از اعراب یمانی ساکن در یثرب• اوس بن ارقم، از صحابی پیامبر و انصار و از جمله شهیدان احد• اوس بن ثابت خزرجی، از صحابی پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) و از شهیدان بدر• اوس بن صامت انصاری، از شاعران خزرج و راویان حدیث• اوس بن حجر، از نخستین شاعران جاهلی• اوس بن قیظی، از مردان تیره بنی حارثه
...

[ویکی فقه] اوس (قبیله). اوس از قبایل اصلی ساکن در مدینه هم زمان با ظهور اسلام بود. قبیله اوس از نسل اوس بن حارثة بن ثعلبة بن عمرو، از زیر مجموعه های قبیله یمنی ازد بود. از پیشینه آنان در یمن تا شیوه انتقال و استقرارشان در یثرب جز گزارش هایی افسانه گونه در منابع سده سوم ق. آگاهی های درخور اعتماد در دست نیست که ابن هشام کامل ترین آن ها را آورده است. مطالعات باستان شناسان و دیگر محققان معاصر نیز به دیدگاهی یکسان در این زمینه نینجامیده است.
مهاجرت کلان قبیله ازد از جنوب یمن به شمال آن، به رهبری جد دوم اوس، عمرو ملقب به مزیقیاء حاکم منطقه سبا و رئیس قبیله ازد ، صورت گرفت. در پی او پسرش ثعلبه ملقب به عنقاء، رهبری ازد را بر عهده گرفت و در دوران او مهاجرت ازد از حاشیه دریای سرخ تا شام ادامه یافت. در پی ثعلبه، پسرش حارثه به عنوان رهبر قبایل مهاجر که در این هنگام به غسان شهره بودند، برگزیده شد. وی در آغاز رویارویی هایی را در شام بر ضد روم رهبری کرد؛ اما به مرور زیر تاثیر عموی خود جفنه، در حاشیه قرار گرفت و سپس همراه خاندانش به یثرب آمد و پس از بستن پیمانی با حاکمان آن جا، در حومه آن شهر اقامت کرد. از هنگام دقیق مهاجرت اوس به یثرب آگاهی در دست نیست. شاید بتوان با بررسی نسب انصاریان معاصر با پیامبر که یازده تا هفده واسطه میان آنان و اوس وجود داشت، به هنگام تقریبی این مهاجرت دست یافت. بر این اساس، با عنایت به میانگین سی سال برای هر نسل، می توان سکونت اوس در یثرب را تا ظهور پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم از حدود ۳۳۰ تا ۵۰۰ سال دانست.به تدریج و با افزایش جمعیت، اوسیان توانستند در یثرب برای خود جایگاهی بیابند. از این زمان تا مدتی دور، از اوس و خزرج که با هم نسب مشترک داشتند و به فرزندان قیله، دختر ارقم بن عمرو بن جفنه)، مشهور بودند، آگاهی چندان در دست نیست. گویا جمعیت اوس در این زمان، نسبت به خزرج کمتر افزایش یافته بود. آنان مدتی را نیز زیر سلطه یهودیان یثرب سپری کردند.
شاخه های اصلی اوس و سران آن
در آستانه ظهور اسلام، اوس به یک قبیله بزرگ با زیر شاخه های گوناگون تبدیل شده بود. نسب شناسان برای اوس تنها یک فرزند به نام مالک نام برده اند که پنج پسر داشت و طوایف اوسی همگی از آن ها ریشه گرفته اند. عوف یکی از آن پسران بود که از نسل او تیره های گوناگون از بنی عمرو بن عوف ، بنی ضبیعة بن زید ، بنی امیة بن زید ، بنی عبید بن زید ، بنی جحجبا بن کلفه، بنی سمیع (بنی لوذان بن عمرو بن عوف) و بنی معاویه پدید آمدند. جز بنی معاویه که به دلیل اختلاف درونی از آن ها جدا شدند، دیگر طوایف منشعب از نخستین شاخه اوس یعنی «عوف» در یثرب بالا (عوالی) و به صورت مشخص در قبا ساکن بودند.
← احیحة بن جلاح
منابع از رواج آیین یهود در میان یثربیان حکایت دارد. در ریشه یابی روابط آن ها با یهود، نشانه هایی از ارتباط نیاکان اوس با کاهنان یهود یمن دیده می شود. نخستین و جامع ترین سند درباره یهودیان اوس، عهدنامه ای است که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم در آغاز ورود خود به مدینه میان تیره های گوناگون بست که در آن به یهودیان اوس تصریح شده است.
← عامل گرایش اوسیان به یهود
...

[ویکی فقه] اوس (قرآن). اوس یکی از دو قبیله بزرگ قحطانی ساکن در یثرب و از دعوت کنندگان پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم برای هجرت به مدینه بودند.
← ایجاد فتنه و اختلاف
۱. ↑ حمیری، عبدالملک بن هشام، سیره ابن هشام، ج۱، ص۹.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۵، ص۳۰۴، برگرفته از مقاله «اوس ».
...