مترادف گور : آرامگاه، بارگاه، تربت، خاکجا، رمس، ضریح، قبر، لحد، مثوی، مدفن، مرغزن، مرقد، مزار، دشت، صحرا، گورخر
گور
مترادف گور : آرامگاه، بارگاه، تربت، خاکجا، رمس، ضریح، قبر، لحد، مثوی، مدفن، مرغزن، مرقد، مزار، دشت، صحرا، گورخر
فارسی به انگلیسی
grave, tomb
Zebra, Wild ass
grave, sepulcher, sepulchre, tomb
فارسی به عربی
قبر
مترادف و متضاد
خاک، مقبره، مزار، ارامگاه، قبر، گور
مقبره، مزار، دفن، قبر، مرقد، گور، قبر ساختن
مزار، دفن، قبر، مرقد، گور
آرامگاه، بارگاه، تربت، خاکجا، رمس، ضریح، قبر، لحد، مثوی، مدفن، مرغزن، مرقد، مزار
دشت، صحرا
گورخر
۱. آرامگاه، بارگاه، تربت، خاکجا، رمس، ضریح، قبر، لحد، مثوی، مدفن، مرغزن، مرقد، مزار
۲. دشت، صحرا
۳. گورخر
فرهنگ فارسی
طایفه ایست از طوایف ناحیه مکران .
( اسم ) ۱ - دشت صحرا : گورخر . ۲ - جای بی آب و علف که پشته و شکستگی بسیار داشته باشد : روی صحرا به زیر سم ستور گورگشتی ز بس گریو. گور . ( هفت پیکر ) ۳ - گورخر : دست او و پای او و سم او و چشم او آن شیر و آن پیل و آن گور و آن رنگ . ( منوچهری ) یا گور سرخ . نوعی اسب : الوس چرمه ... زردرخش ..
دهی است از دهستان میانکوه بخش مهریز شهرستان یزد که در ۲۵ هزار گزی جنوب مهریز و ۵ هزار گزی جنوب خاوری جاده فرعی ابرقو بفخر آباد و سریز واقع شده است .
( اسم ) ۱ - دشت صحرا : گورخر . ۲ - جای بی آب و علف که پشته و شکستگی بسیار داشته باشد : روی صحرا به زیر سم ستور گورگشتی ز بس گریو. گور . ( هفت پیکر ) ۳ - گورخر : دست او و پای او و سم او و چشم او آن شیر و آن پیل و آن گور و آن رنگ . ( منوچهری ) یا گور سرخ . نوعی اسب : الوس چرمه ... زردرخش ..
دهی است از دهستان میانکوه بخش مهریز شهرستان یزد که در ۲۵ هزار گزی جنوب مهریز و ۵ هزار گزی جنوب خاوری جاده فرعی ابرقو بفخر آباد و سریز واقع شده است .
مکانی برای تدفین انسان و گاهی حیوان
فرهنگ معین
(اِ. ) قبر، جای دفن مرده . ، ~ خود را کندن کنایه از: اسباب نابود خود را فراهم کردن ، ~ خود را گم کردن کنایه از: رفتن و ناپدید شدن شخص بد یا دشمن .
(اِ. ) ۱ - گورخر. ۲ - جای بی آب و علف .
(اِ. ) ۱ - گورخر. ۲ - جای بی آب و علف .
(اِ.) قبر، جای دفن مرده . ؛ ~ خود را کندن کنایه از: اسباب نابود خود را فراهم کردن ؛ ~ خود را گم کردن کنایه از: رفتن و ناپدید شدن شخص بد یا دشمن .
(اِ.) 1 - گورخر. 2 - جای بی آب و علف .
لغت نامه دهخدا
گور. ( اِ ) به معنی قبر باشد، و آن جایی است که مرده آدمی را در آن بگذارند. ( برهان ). قبر معرب گور است. ( آنندراج ). تربت. خاک. نهفت. ستودان. ادم. ثُکنة. ( منتهی الارب ). جَدَت. ( دهار ). جَدَف : حَفیر؛ گور کنده. رَجَم. رَجمة. رُجمة. راموس. رَمس. ضَریح. رَیْم. طَفد. کَفر. مَرقَد. مَرمَس. مَضجَع. مَنهَل. وَتیرة. ( منتهی الارب ). روضه. مدفن :
ای چون مغ سه روزه به گور اندر
کی بینمت اسیر به غور اندر؟
گو بشو مرده را ز گور انگیز.
خواجه ابوالقاسم از ننگ تو
برنکند سر به قیامت ز گور.
که به گور اندرون شدن تنهاست.
اگرْت مملکت از حد روم تا حد زاست.
بکوبند سَرْمان به نعل ستور.
نبیند به جز دوزخ و گور تنگ.
تار چون گور و تنگ چون دل زفت.
تا نیکترین جایی باشد وطن من.
به گیتی هیچ گورش نه پذیرد.
تن گور توست خشم مگیر از حدیث من
زیرا که خشمگیر نباشد سخن پذیر.
می نبینی آن سفیهانی که ترکی کرده اند
همچو چشم تنگ ترکان گور ایشان تنگ و تار.
ای چون مغ سه روزه به گور اندر
کی بینمت اسیر به غور اندر؟
منجیک ( از لغت فرس چ اقبال ص 235 ).
هر که را بخت یارمند بودگو بشو مرده را ز گور انگیز.
خسروی.
گور یعقوب لیث آنجا [ وندوشاور ] است. ( حدود العالم ). و هم آنجا [ به نوقان ، شهری از طوس ] گور هارون الرشید است. ( حدود العالم ).خواجه ابوالقاسم از ننگ تو
برنکند سر به قیامت ز گور.
رودکی.
با کسان بودنت چه سود کندکه به گور اندرون شدن تنهاست.
رودکی.
به گور تنگ سپارد تو را دهان فراخ اگرْت مملکت از حد روم تا حد زاست.
کسایی ( از لغت فرس ص 51 ).
ستودان نیابیم یکسر نه گوربکوبند سَرْمان به نعل ستور.
فردوسی.
هر آنکس که پیش من آید به جنگ نبیند به جز دوزخ و گور تنگ.
فردوسی.
صعب چون بیم و تلخ چون غم جفت تار چون گور و تنگ چون دل زفت.
عنصری.
در سایه رز اندر گوری بکنیدم تا نیکترین جایی باشد وطن من.
منوچهری.
تن من گر بدین حسرت بمیردبه گیتی هیچ گورش نه پذیرد.
( ویس و رامین ص 347 ).
هر کس... آخر به مرگ ناچیز شود، و باز به قدرت آفریدگار... از گور برخیزد. ( تاریخ بیهقی ). فرمود تا وی را در خانه ای کردند سخت تاریک چون گوری. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 340 ). آن را که به گور خفت به خانه نتواند خفت. ( قابوسنامه از سبک شناسی ج 2 ص 120 ).تن گور توست خشم مگیر از حدیث من
زیرا که خشمگیر نباشد سخن پذیر.
ناصرخسرو.
و در آن که گوری هست که ترسایان آن را قبرالمسیح خوانند، گور آن مرد است که صورت مسیح بر او پیدا آمد و بیاویختندش. ( مجمل التواریخ ).می نبینی آن سفیهانی که ترکی کرده اند
همچو چشم تنگ ترکان گور ایشان تنگ و تار.
سنایی.
گور. (اِخ ) شهرکی است خرم [ به پارس ]، اردشیر بابکان کرده است و مستقر او بودی و از گرد وی باره ای محکم است و از وی آب طلع و آب قیصوم خیزد که به همه ٔ جهان ببرند و جای دیگر نباشد. (حدود العالم ). گور یا جور، کرسی نشین اردشیرخره بوده است . اردشیر بابکان این شهر و ایالت آن را اردشیرخره نامید. استخری اردشیرخره را دومین ایالت بزرگ ایران شمرده و کرسی نشین آن را جور نامیده است ... عضدوالدوله ٔ دیلمی (338 - 372 هَ . ق .). که از سلاطین آل بویه بود گور را که اسم اردشیرخره بود تغییر داده فیروزآباد نامید. (از یشتها ج 2 ص 311). اردشیر در روزگار جوانی قصری در این مکان ساخته بود که آثار ویرانه ٔ آن هنوز پدیدار است ... در آن شهر اردشیر آتشکده ای بنا کرد که آثارش هنوز نمایان است . (از ایران در زمان ساسانیان چ 2 ص 114). رجوع به اردشیرخره (خوره ) و فیروزآباد و جور شود :
همی راند زآن کوه تا شهر گور
شد آن شارسان پر سرای و ستور.
همی راند زآن کوه تا شهر گور
شد آن شارسان پر سرای و ستور.
فردوسی .
گور. (اِخ ) طایفه ای از طوایف ناحیه ٔ مکران . (جغرافیای سیاسی کیهان ص 101).
گور. (اِخ ) نام شهری بوده در دارالملک بنگاله ، و اکنون خراب است . (برهان ).
گور. [ گ َ ] (اِخ ) نام دختر کوه همنت و زن مهادیو (به عقیده ٔ هندوان ). (ماللهند بیرونی ص 57، 288).
گور. [ گ َ / گُو ] (ص ، اِ) آتش پرستانی را گویند که به دین و ملت زردشت باشند. و ایشان را مغ میگویند. (برهان ). گبر. (حاشیه ٔ برهان قاطع چ معین ). رجوع به گبر شود :
اگر گوریم و ترسا ور مسلمان
به هر ملت که هستیم از تو ایمان .
رسول (ع ) به او [منذربن ساوی ]نوشت که از عرب قبول مکن الا اسلام یا تیغ و اما جهودان و ترسایان و گوران یا اسلام آرند یا جزیه قبول کنند. (تفسیر ابوالفتوح رازی ج 2 چ قدیم ص 236).
اگر گوریم و ترسا ور مسلمان
به هر ملت که هستیم از تو ایمان .
باباطاهر.
رسول (ع ) به او [منذربن ساوی ]نوشت که از عرب قبول مکن الا اسلام یا تیغ و اما جهودان و ترسایان و گوران یا اسلام آرند یا جزیه قبول کنند. (تفسیر ابوالفتوح رازی ج 2 چ قدیم ص 236).
گور. [ گ َ رَ ] (اِخ ) نام یکی از زهاد هند که کتابی به همین نام نوشته است . (ماللهند بیرونی ص 63).
گور. [ گ َ رَ ] (اِخ ) نام رب النوع زهره نزد هندیان . (ماللهند بیرونی ص 261).
گور. [ گ ِ وَ ] (اِخ ) دهی است از دهستان میانکوه بخش مهریز شهرستان یزد که در 25 هزارگزی جنوب مهریز و 5 هزارگزی جنوب خاوری جاده ٔ فرعی ابرقو به فخرآباد و سریزد واقع شده است . کوهستانی و معتدل و سکنه ٔآن 190 تن است . آب آن از قنات تأمین میشود. محصول آن غلات و شغل اهالی زراعت و صنایع دستی آنان کرباس بافی و نساجی است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 10).
گور. [ گ ِ وَ ] (اِخ ) دهی است که مرکز دهستان بخش ساردوئیه ٔ شهرستان جیرفت است و در 50 هزارگزی خاور ساردوئیه ، سر راه مالرو دارزین به ساردوئیه واقع است . کوهستانی و سردسیر است و سکنه ٔ آن 163 تن است . آب آن از قنات و چشمه تأمین میشود. محصول آن غلات و حبوب و میوه جات و شغل اهالی زراعت و گله داری و راه آن مالرو است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 8).
گور.[ گ َ ] (اِخ ) قومی و قبیله ای باشند از کفار هندوستان . (برهان ). آنها را گوره نیز خوانند. (جهانگیری ).
گور. (اِ) به معنی قبر باشد، و آن جایی است که مرده ٔ آدمی را در آن بگذارند. (برهان ). قبر معرب گور است . (آنندراج ). تربت . خاک . نهفت . ستودان . ادم . ثُکنة. (منتهی الارب ). جَدَت . (دهار). جَدَف : حَفیر؛ گور کنده . رَجَم . رَجمة. رُجمة. راموس . رَمس . ضَریح . رَیْم . طَفد. کَفر. مَرقَد. مَرمَس . مَضجَع. مَنهَل . وَتیرة. (منتهی الارب ). روضه . مدفن :
ای چون مغ سه روزه به گور اندر
کی بینمت اسیر به غور اندر؟
هر که را بخت یارمند بود
گو بشو مرده را ز گور انگیز.
گور یعقوب لیث آنجا [ وندوشاور ] است . (حدود العالم ). و هم آنجا [ به نوقان ، شهری از طوس ] گور هارون الرشید است . (حدود العالم ).
خواجه ابوالقاسم از ننگ تو
برنکند سر به قیامت ز گور.
با کسان بودنت چه سود کند
که به گور اندرون شدن تنهاست .
به گور تنگ سپارد تو را دهان فراخ
اگرْت مملکت از حد روم تا حد زاست .
ستودان نیابیم یکسر نه گور
بکوبند سَرْمان به نعل ستور.
هر آنکس که پیش من آید به جنگ
نبیند به جز دوزخ و گور تنگ .
صعب چون بیم و تلخ چون غم جفت
تار چون گور و تنگ چون دل زفت .
در سایه ٔ رز اندر گوری بکنیدم
تا نیکترین جایی باشد وطن من .
تن من گر بدین حسرت بمیرد
به گیتی هیچ گورش نه پذیرد.
هر کس ... آخر به مرگ ناچیز شود، و باز به قدرت آفریدگار... از گور برخیزد. (تاریخ بیهقی ). فرمود تا وی را در خانه ای کردند سخت تاریک چون گوری . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 340). آن را که به گور خفت به خانه نتواند خفت . (قابوسنامه از سبک شناسی ج 2 ص 120).
تن گور توست خشم مگیر از حدیث من
زیرا که خشمگیر نباشد سخن پذیر.
و در آن که گوری هست که ترسایان آن را قبرالمسیح خوانند، گور آن مرد است که صورت مسیح بر او پیدا آمد و بیاویختندش . (مجمل التواریخ ).
می نبینی آن سفیهانی که ترکی کرده اند
همچو چشم تنگ ترکان گور ایشان تنگ و تار.
از حقیقت به دست کوری چند
مصحفی ماند و کهنه گوری چند.
گور با کس سخن نمیگوید
کور سرّ قران نمی جوید.
و اگر در عاقبت کارها و هجرت سوی گور فکرتی شافی واجب داری ... (کلیله چ مینوی ص 45).
عالم همه [ چو ] خوازه ز شادی و خرمی
من مانده همچو مرده ٔ تنها به گور تنگ .
دل به خدمت ساده چون گور غریبان برده ام
همچو موسی زنده در تابوت از آن آورده ام .
اگرچه هست بدینسان خداش مرگ دهاد
که گور بهتر داماد و دفن اولیتر.
گر به فلک برشود از زرّ وزور
گور بود بهره ٔ بهرام گور.
مشتری وار بر سپهر بلند
گور کیوان کند به سُم ّ سمند.
مرده ٔ گور بود در نخجیر
مرده را کی بود ز گور گزیر؟
غم گور از نشاط گورش برد
دست بر ران نهاد و پای فشرد.
ظاهرش چون گور کافر پرحلل
وَاندرون قهر خدا عزوجل .
گرم دارانت تو راگوری کنند
کش کشانت در تک گور افکنند.
چنان زی که ذکرت به تحسین کنند
چو مردی نه بر گور نفرین کنند.
اگر بر سر آیدخداوند زور
نه زیرش کند عاقبت خاک گور؟
نوشته ست بر گور بهرام گور
که دست کرم به ز بازوی زور.
- آرزو به گور بردن ؛ به آرزوی خود نرسیدن و مردن .
- از گاهواره (گهواره ) تا گور ؛ از آغاز تولد تا مرگ :
پنجاه سال رفتی از گاهواره تا گور
بر ناخوشی بریدی راهی بدین شبستی .
ز گهواره تا گور دانش بجوی .
- از نقش گور خار رستن ؛ کنایه از خواری و بی اعتباری باشد. (برهان ).
- به پای خود به گور آمدن ؛ باعث تباهی خود شدن . (فرهنگ نظام ) :
تبه کردی از خیرگی رای خویش
به گور آمدستی به دو پای خویش .
بیار آنچه داری ز مردی و زور
که دشمن به پای خود آمد به گور.
- به گورِ: بگور سیاه ؛ به جهنم . به درک .
- به گور کردن ؛ دفن . به گور نهادن : به گورستان با خلقی ... و عثمان بن عفان دختر پیغامبر را به گور همی کرد. (ترجمه ٔ طبری بلعمی ).
- به گورکرده ؛ دفین . مدفون .
- به گور نهادن ؛ دفن . به گور کردن .
- پای کسی لب گور بودن ؛کنایه از بسیار مسن بودن و نزدیک مردن بودن .
- در گور کردن ؛ دفن کردن .
- || کنایه از کشتن :
هرکه جبر آورد خود رنجور کرد
تا همان رنجوریش در گور کرد.
- زنده به گور کردن ؛ به سخت ترین وضعی کسی را کشتن :
مر مهترانشان را زنده کنی به گور
مر کهترانشان را مرده کشی به دار.
- || به مجاز، رنج و آزار فراوان دادن . کسی را دربه در کردن . بدبخت کردن .
- زنده به گور شدن ؛ به مجاز، رنج و عذاب بسیار دیدن .
- گور با مدفون ؛کنایه از آن ماهیی باشد که یونس علیه السلام را فروبرده بود، و به این معنی به جای بای ابجد نون هم به نظر آمده است . (برهان ).
- گور به گور افتادن ؛ مردن (نفرینی است مرده را). رجوع به «گور به گور شدن » شود.
- گوربه گورافتاده ؛ دشنامی است مرده را. رجوع به «گور به گور شدن » شود.
- گور به گور انداختن ؛ دشنامی است مرده را. رجوع به «گور به گور شدن »شود.
- گور به گور شدن ؛ دشنامی است ، معنیش آنکه مرده را از گورش بیرون آورده به جای دیگر دفن کنند. (فرهنگ نظام ).
- گوربه گوری ؛ گوربه گورافتاده (دشنامی است مرده را). رجوع به «گور به گور شدن » شود.
- گور خود را گم کردن : گورش را گم کردن ؛ رفتن (در مقام تحقیر).
- گور خون آلود ؛ کنایه از قبر شهیدان باشد. (انجمن آرا).
که گور کشتگان باشد به خون آلوده بیرون سو
ولیکن از درون باشد به مشک اندوده رضوانش .
- گور غریبان ؛ مدفن مردمان غریب . (ناظم الاطباء).
- گور کنده ؛ لحد آماده .
- گور نفس ؛ تن و بدن آدمی . (ناظم الاطباء).
- امثال :
پایش لب گور است ؛ به غایت پیر و ازاینرو مرگش نزدیک است . (امثال و حکم دهخدا ج 1 ص 499).
تو را به گور من نمی گذارند ؛ اگر من ترک واجبی یا ارتکاب محرمی کنم بر تو حرجی نیست . (امثال و حکم دهخدا ج 2 ص 562).
زمین را جز از گور گهواره نیست .
ظاهرش چون گور کافر پرحلل
وَ اندرون قهر خدا عزوجل .
تحریف شعر مولوی :
همچو گور کافران بیرون حلل ،
نظیر:
چون گور کافران ز درون پرعقوبتند
گرچه برون به رنگ نگاری مزینند.
همچو گور کافران پر دود و نار
وز برون بربسته ٔ نقش و نگار.
کسی را به گور کسی نمی گذارند . (امثال و حکم دهخدا ج 3 ص 1208). رجوع به مثل «تو را به گور من نمی گذارند» شود.
گرگ ویوسف یکی بود سوی گور .
گفت چشم تنگ دنیادار را
یا قناعت پر کند یا خاک گور.
گورم کجا بود تا کفنم باشد .(امثال و حکم دهخدا ج 3 ص 1329).
مرا به قبر (به گور) شما نمی گذارند . (امثال و حکم دهخدا ج 3 ص 1508). رجوع به مثل «تو رابه گور من نمی گذارند» و مثل «کسی را به گور کسی نمی گذارند» شود.
هیچ کس را به گوردیگری نمی گذارند . (امثال و حکم دهخدا ج 4 ص 2018).
رجوع به مثل قبل شود.
|| دشت و صحرا و همواری را نیز گویند، و از این جهت است که خر دشتی را گورخر می گویند. (برهان ). جای خراب که پشته و شکستگی بسیار داشته و به هیچ وجه آبادی و زراعت نباشد. (جهانگیری ) :
اگر شیر جنگی بتازد به گور
کبابش کند شیر در آب شور.
بهرام که گور میگرفتی همه عمر
دیدی که چگونه گور بهرام گرفت ؟
روی صحرا به زیر سُم ّ ستور
گور گشتی ز بس گریوه ٔ گور.
|| و به معنی خر دشتی هم آمده است که گورخر باشد، و آن را به عربی حمارالوحش خوانند. (برهان ). در پهلوی گور ، کردی گور ، افغانی غیَره ، بلوچی گور . و رجوع شود به هوبشمان . (حاشیه ٔ برهان قاطع چ معین ): فَرا؛ گورخر یا گورخر جوان یا گورخرکره . (منتهی الارب ). فَراء، عجوز؛ ماده گورخر. غِلْج .خر وحشی فربه توانا. نَوْص ؛ گورخر، بدان جهت که پیوسته سر را بلند دارد همچو گریزنده و رمنده . (منتهی الارب ). خرگور :
خدنگش بیشه بر شیران قفس کرد
کمندش دشت بر گوران خباکا.
همه دشت غرم است و آهو و گور
کسی را که باشد تگاور ستور.
دل گور بردوخت با پشت شیر
پر از خون هزبر از بر و گور زیر.
همی مژده دادش که جنگی پلنگ
ز گور ژیان کرد کوتاه چنگ .
همچنان کاین گله ٔ گور در این دشت فراخ
لشکر دشمن او خسته و افکنده جگر.
به تیر کرد چو پشت پلنگ پهلوی گور
پر از نشان سیه پشت غرم و پهلوی رنگ .
تا بچرد رنگ درمیانه ٔ کهسار
تا بجهد گور در میانه ٔ فدفد.
شیرگام و پیل زور و گرگ پوی و گورگرد
ببردو آهوجه و روباه عطف و رنگ تاز.
دست او و پای او و سُم ّ او و چشم او
آن شیر و آن ِ پیل و آن ِ گور و آن ِ رنگ .
غژغاودم گوزن سرین و غزال چشم
پیل زرافه گردن و گور هیون بدن .
زبرجد کند کبک در کوه بالین
پرندین کند گور بر دشت بستر.
بنگر به چشم بسته به پل بر همی روی
بسیار برمجه به مثال گوزن و گور.
گور گیرد شیر دشتی لیکن ازبهر تو را
گور سازد شیر گیتی خویشتن را بی دهن .
بهرام که گور میگرفتی همه عمر
دیدی که چگونه گور بهرام گرفت ؟
... سرین گوران از پنجه ٔ شیران آسوده است . (سندبادنامه ص 9).
سهم زده کرگدن از گردنش
گور ز دندان گوزن افکنش .
گهی راندند سوی دشت مندور
تهی کردند دشت از آهو و گور.
تیرش از دست گرگ و پای پلنگ
به سم گور کرده صحرا تنگ .
گفت اگر گویم اژدهاست نه گور
زین خیانت خجل شوم در گور.
- امثال :
ران گوران خورد آنکس که رود از پی شیر .
دو شیر گرسنه ست و یک ران گور
کباب آن کسی راست کو راست زور.
کجا گور دشتی است آب و گیاست .
هر کجا گوران بود آنجا بود آب و گیا .
نه شیران به سرپنجه خوردند گور .
هر کس که دوید گور نگرفت به دشت
لیکن نگرفت گور جز آنکه دوید.
جامی (بهارستان از امثال و حکم دهخدا ج 4 ص 1904).
مثل گورخر عبداﷲخان ، مثل گورخر امین الدوله ؛ خودسر و ولگرد. (از فرهنگ عوام ص 499 و 552).
|| شراب . || عیش و عشرت . (برهان ). || (ص ) بخیل و لئیم . (ناظم الاطباء).
ای چون مغ سه روزه به گور اندر
کی بینمت اسیر به غور اندر؟
منجیک (از لغت فرس چ اقبال ص 235).
هر که را بخت یارمند بود
گو بشو مرده را ز گور انگیز.
خسروی .
گور یعقوب لیث آنجا [ وندوشاور ] است . (حدود العالم ). و هم آنجا [ به نوقان ، شهری از طوس ] گور هارون الرشید است . (حدود العالم ).
خواجه ابوالقاسم از ننگ تو
برنکند سر به قیامت ز گور.
رودکی .
با کسان بودنت چه سود کند
که به گور اندرون شدن تنهاست .
رودکی .
به گور تنگ سپارد تو را دهان فراخ
اگرْت مملکت از حد روم تا حد زاست .
کسایی (از لغت فرس ص 51).
ستودان نیابیم یکسر نه گور
بکوبند سَرْمان به نعل ستور.
فردوسی .
هر آنکس که پیش من آید به جنگ
نبیند به جز دوزخ و گور تنگ .
فردوسی .
صعب چون بیم و تلخ چون غم جفت
تار چون گور و تنگ چون دل زفت .
عنصری .
در سایه ٔ رز اندر گوری بکنیدم
تا نیکترین جایی باشد وطن من .
منوچهری .
تن من گر بدین حسرت بمیرد
به گیتی هیچ گورش نه پذیرد.
(ویس و رامین ص 347).
هر کس ... آخر به مرگ ناچیز شود، و باز به قدرت آفریدگار... از گور برخیزد. (تاریخ بیهقی ). فرمود تا وی را در خانه ای کردند سخت تاریک چون گوری . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 340). آن را که به گور خفت به خانه نتواند خفت . (قابوسنامه از سبک شناسی ج 2 ص 120).
تن گور توست خشم مگیر از حدیث من
زیرا که خشمگیر نباشد سخن پذیر.
ناصرخسرو.
و در آن که گوری هست که ترسایان آن را قبرالمسیح خوانند، گور آن مرد است که صورت مسیح بر او پیدا آمد و بیاویختندش . (مجمل التواریخ ).
می نبینی آن سفیهانی که ترکی کرده اند
همچو چشم تنگ ترکان گور ایشان تنگ و تار.
سنایی .
از حقیقت به دست کوری چند
مصحفی ماند و کهنه گوری چند.
سنایی .
گور با کس سخن نمیگوید
کور سرّ قران نمی جوید.
سنایی .
و اگر در عاقبت کارها و هجرت سوی گور فکرتی شافی واجب داری ... (کلیله چ مینوی ص 45).
عالم همه [ چو ] خوازه ز شادی و خرمی
من مانده همچو مرده ٔ تنها به گور تنگ .
عمعق .
دل به خدمت ساده چون گور غریبان برده ام
همچو موسی زنده در تابوت از آن آورده ام .
خاقانی (دیوان چ عبدالرسولی 261).
اگرچه هست بدینسان خداش مرگ دهاد
که گور بهتر داماد و دفن اولیتر.
خاقانی (دیوان چ عبدالرسولی ص 636).
گر به فلک برشود از زرّ وزور
گور بود بهره ٔ بهرام گور.
نظامی .
مشتری وار بر سپهر بلند
گور کیوان کند به سُم ّ سمند.
نظامی (هفت پیکر ص 24).
مرده ٔ گور بود در نخجیر
مرده را کی بود ز گور گزیر؟
نظامی (هفت پیکر ص 68).
غم گور از نشاط گورش برد
دست بر ران نهاد و پای فشرد.
نظامی (هفت پیکر ص 74).
ظاهرش چون گور کافر پرحلل
وَاندرون قهر خدا عزوجل .
مولوی .
گرم دارانت تو راگوری کنند
کش کشانت در تک گور افکنند.
مولوی .
چنان زی که ذکرت به تحسین کنند
چو مردی نه بر گور نفرین کنند.
سعدی .
اگر بر سر آیدخداوند زور
نه زیرش کند عاقبت خاک گور؟
سعدی (بوستان ).
نوشته ست بر گور بهرام گور
که دست کرم به ز بازوی زور.
سعدی (گلستان ).
- آرزو به گور بردن ؛ به آرزوی خود نرسیدن و مردن .
- از گاهواره (گهواره ) تا گور ؛ از آغاز تولد تا مرگ :
پنجاه سال رفتی از گاهواره تا گور
بر ناخوشی بریدی راهی بدین شبستی .
ناصرخسرو (دیوان 471).
ز گهواره تا گور دانش بجوی .
سعدی .
- از نقش گور خار رستن ؛ کنایه از خواری و بی اعتباری باشد. (برهان ).
- به پای خود به گور آمدن ؛ باعث تباهی خود شدن . (فرهنگ نظام ) :
تبه کردی از خیرگی رای خویش
به گور آمدستی به دو پای خویش .
اسدی .
بیار آنچه داری ز مردی و زور
که دشمن به پای خود آمد به گور.
سعدی .
- به گورِ: بگور سیاه ؛ به جهنم . به درک .
- به گور کردن ؛ دفن . به گور نهادن : به گورستان با خلقی ... و عثمان بن عفان دختر پیغامبر را به گور همی کرد. (ترجمه ٔ طبری بلعمی ).
- به گورکرده ؛ دفین . مدفون .
- به گور نهادن ؛ دفن . به گور کردن .
- پای کسی لب گور بودن ؛کنایه از بسیار مسن بودن و نزدیک مردن بودن .
- در گور کردن ؛ دفن کردن .
- || کنایه از کشتن :
هرکه جبر آورد خود رنجور کرد
تا همان رنجوریش در گور کرد.
مولوی .
- زنده به گور کردن ؛ به سخت ترین وضعی کسی را کشتن :
مر مهترانشان را زنده کنی به گور
مر کهترانشان را مرده کشی به دار.
منوچهری .
- || به مجاز، رنج و آزار فراوان دادن . کسی را دربه در کردن . بدبخت کردن .
- زنده به گور شدن ؛ به مجاز، رنج و عذاب بسیار دیدن .
- گور با مدفون ؛کنایه از آن ماهیی باشد که یونس علیه السلام را فروبرده بود، و به این معنی به جای بای ابجد نون هم به نظر آمده است . (برهان ).
- گور به گور افتادن ؛ مردن (نفرینی است مرده را). رجوع به «گور به گور شدن » شود.
- گوربه گورافتاده ؛ دشنامی است مرده را. رجوع به «گور به گور شدن » شود.
- گور به گور انداختن ؛ دشنامی است مرده را. رجوع به «گور به گور شدن »شود.
- گور به گور شدن ؛ دشنامی است ، معنیش آنکه مرده را از گورش بیرون آورده به جای دیگر دفن کنند. (فرهنگ نظام ).
- گوربه گوری ؛ گوربه گورافتاده (دشنامی است مرده را). رجوع به «گور به گور شدن » شود.
- گور خود را گم کردن : گورش را گم کردن ؛ رفتن (در مقام تحقیر).
- گور خون آلود ؛ کنایه از قبر شهیدان باشد. (انجمن آرا).
که گور کشتگان باشد به خون آلوده بیرون سو
ولیکن از درون باشد به مشک اندوده رضوانش .
خاقانی (از انجمن آرا).
- گور غریبان ؛ مدفن مردمان غریب . (ناظم الاطباء).
- گور کنده ؛ لحد آماده .
- گور نفس ؛ تن و بدن آدمی . (ناظم الاطباء).
- امثال :
پایش لب گور است ؛ به غایت پیر و ازاینرو مرگش نزدیک است . (امثال و حکم دهخدا ج 1 ص 499).
تو را به گور من نمی گذارند ؛ اگر من ترک واجبی یا ارتکاب محرمی کنم بر تو حرجی نیست . (امثال و حکم دهخدا ج 2 ص 562).
زمین را جز از گور گهواره نیست .
فردوسی (ءز امثال و حکم دهخدا ج 2 ص 918).
ظاهرش چون گور کافر پرحلل
وَ اندرون قهر خدا عزوجل .
مولوی .
تحریف شعر مولوی :
همچو گور کافران بیرون حلل ،
نظیر:
چون گور کافران ز درون پرعقوبتند
گرچه برون به رنگ نگاری مزینند.
کسایی .
همچو گور کافران پر دود و نار
وز برون بربسته ٔ نقش و نگار.
مولوی (از امثال و حکم دهخدا ج 2 ص 1079).
کسی را به گور کسی نمی گذارند . (امثال و حکم دهخدا ج 3 ص 1208). رجوع به مثل «تو را به گور من نمی گذارند» شود.
گرگ ویوسف یکی بود سوی گور .
سنائی (از امثال و حکم دهخدا ج 3 ص 1305).
گفت چشم تنگ دنیادار را
یا قناعت پر کند یا خاک گور.
سعدی (از امثال و حکم دهخدا ج 3 ص 1315).
گورم کجا بود تا کفنم باشد .(امثال و حکم دهخدا ج 3 ص 1329).
مرا به قبر (به گور) شما نمی گذارند . (امثال و حکم دهخدا ج 3 ص 1508). رجوع به مثل «تو رابه گور من نمی گذارند» و مثل «کسی را به گور کسی نمی گذارند» شود.
هیچ کس را به گوردیگری نمی گذارند . (امثال و حکم دهخدا ج 4 ص 2018).
رجوع به مثل قبل شود.
|| دشت و صحرا و همواری را نیز گویند، و از این جهت است که خر دشتی را گورخر می گویند. (برهان ). جای خراب که پشته و شکستگی بسیار داشته و به هیچ وجه آبادی و زراعت نباشد. (جهانگیری ) :
اگر شیر جنگی بتازد به گور
کبابش کند شیر در آب شور.
فردوسی .
بهرام که گور میگرفتی همه عمر
دیدی که چگونه گور بهرام گرفت ؟
خیام .
روی صحرا به زیر سُم ّ ستور
گور گشتی ز بس گریوه ٔ گور.
نظامی (هفت پیکر چ وحید ص 69).
|| و به معنی خر دشتی هم آمده است که گورخر باشد، و آن را به عربی حمارالوحش خوانند. (برهان ). در پهلوی گور ، کردی گور ، افغانی غیَره ، بلوچی گور . و رجوع شود به هوبشمان . (حاشیه ٔ برهان قاطع چ معین ): فَرا؛ گورخر یا گورخر جوان یا گورخرکره . (منتهی الارب ). فَراء، عجوز؛ ماده گورخر. غِلْج .خر وحشی فربه توانا. نَوْص ؛ گورخر، بدان جهت که پیوسته سر را بلند دارد همچو گریزنده و رمنده . (منتهی الارب ). خرگور :
خدنگش بیشه بر شیران قفس کرد
کمندش دشت بر گوران خباکا.
دقیقی .
همه دشت غرم است و آهو و گور
کسی را که باشد تگاور ستور.
فردوسی .
دل گور بردوخت با پشت شیر
پر از خون هزبر از بر و گور زیر.
فردوسی .
همی مژده دادش که جنگی پلنگ
ز گور ژیان کرد کوتاه چنگ .
فردوسی .
همچنان کاین گله ٔ گور در این دشت فراخ
لشکر دشمن او خسته و افکنده جگر.
فرخی .
به تیر کرد چو پشت پلنگ پهلوی گور
پر از نشان سیه پشت غرم و پهلوی رنگ .
فرخی (دیوان چ دبیرسیاقی ص 206).
تا بچرد رنگ درمیانه ٔ کهسار
تا بجهد گور در میانه ٔ فدفد.
منوچهری .
شیرگام و پیل زور و گرگ پوی و گورگرد
ببردو آهوجه و روباه عطف و رنگ تاز.
منوچهری (دیوان چ 2 دبیرسیاقی ص 43).
دست او و پای او و سُم ّ او و چشم او
آن شیر و آن ِ پیل و آن ِ گور و آن ِ رنگ .
منوچهری (دیوان چ 2 دبیرسیاقی ص 52).
غژغاودم گوزن سرین و غزال چشم
پیل زرافه گردن و گور هیون بدن .
لامعی .
زبرجد کند کبک در کوه بالین
پرندین کند گور بر دشت بستر.
ناصرخسرو.
بنگر به چشم بسته به پل بر همی روی
بسیار برمجه به مثال گوزن و گور.
ناصرخسرو.
گور گیرد شیر دشتی لیکن ازبهر تو را
گور سازد شیر گیتی خویشتن را بی دهن .
ناصرخسرو.
بهرام که گور میگرفتی همه عمر
دیدی که چگونه گور بهرام گرفت ؟
خیام .
... سرین گوران از پنجه ٔ شیران آسوده است . (سندبادنامه ص 9).
سهم زده کرگدن از گردنش
گور ز دندان گوزن افکنش .
نظامی .
گهی راندند سوی دشت مندور
تهی کردند دشت از آهو و گور.
نظامی .
تیرش از دست گرگ و پای پلنگ
به سم گور کرده صحرا تنگ .
نظامی (هفت پیکر ص 25).
گفت اگر گویم اژدهاست نه گور
زین خیانت خجل شوم در گور.
نظامی (هفت پیکر ص 74).
- امثال :
ران گوران خورد آنکس که رود از پی شیر .
فرخی (از امثال و حکم دهخدا ج 2 ص 860).
دو شیر گرسنه ست و یک ران گور
کباب آن کسی راست کو راست زور.
نظامی (از امثال و حکم دهخدا ج 3 ص 1189).
کجا گور دشتی است آب و گیاست .
اسدی (از امثال و حکم دهخدا ج 3 ص 1194).
هر کجا گوران بود آنجا بود آب و گیا .
قطران (از امثال و حکم دهخدا ج 4 ص 1936).
نه شیران به سرپنجه خوردند گور .
سعدی (از امثال و حکم دهخداج 4 ص 1853).
هر کس که دوید گور نگرفت به دشت
لیکن نگرفت گور جز آنکه دوید.
جامی (بهارستان از امثال و حکم دهخدا ج 4 ص 1904).
مثل گورخر عبداﷲخان ، مثل گورخر امین الدوله ؛ خودسر و ولگرد. (از فرهنگ عوام ص 499 و 552).
|| شراب . || عیش و عشرت . (برهان ). || (ص ) بخیل و لئیم . (ناظم الاطباء).
گور. (اِخ ) لقب بهرام پنجم پسر یزدگرد. رجوع به بهرام گور شود.
گور. [ گ ِ وَ ] (اِخ ) نام یکی از دهستانهای نه گانه ٔ بخش ساردوئیه ٔ شهرستان جیرفت که در خاور ساردوئیه واقع شده وحدود آن به شرح زیر است : از طرف شمال به دهستان تهرود، از خاور به دهستان مرغک و مسکون ، از طرف جنوب به دهستان دلفار و از طرف باختر به دهستان سرویزن محدود است . کوهستانی جنگلی و سردسیر است . محصولات عمده ٔ آن حبوب ، غلات ، لبنیات و شغل اهالی زراعت و گله داری و راه آن فرعی است . دهستان از 76 آبادی بزرگ و کوچک تشکیل شده و جمعیت آن در حدود 2500 تن است . مرکز دهستان آبادی گور است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 8).
فرهنگ عمید
پستانداری وحشی شبیه خر با رنگ زرد و خط های سیاه که در افریقا پیدا میشود و دسته دسته حرکت می کنند، گور اسب، گورخر.
۱. جایی که مرده را دفن کنند، قبر: نبشته ست بر گور بهرام گور / که دست کرم بِه ز بازوی زور (سعدی: ۱۰۸ ).
۲. [قدیمی] صحرا، بیابان.
۱. جایی که مرده را دفن کنند، قبر: نبشته ست بر گور بهرام گور / که دست کرم بِه ز بازوی زور (سعدی: ۱۰۸ ).
۲. [قدیمی] صحرا، بیابان.
۱. جایی که مرده را دفن کنند؛ قبر: ◻︎ نبشته‌ست بر گور بهرام گور / که دست کرم بِه ز بازوی زور (سعدی: ۱۰۸).
۲. [قدیمی] صحرا؛ بیابان.
پستانداری وحشی شبیه خر با رنگ زرد و خط‌های سیاه که در افریقا پیدا میشود و دسته‌دسته حرکت می‌کنند؛ گور اسب؛ گورخر.
دانشنامه عمومی
گور، مزار، قَبر یا مدفن حفره ای در زمین است که مردگان را در آن به خاک می سپارند.
چال
خاک حفاری شده گور
در برخی موارد: تاق سنگی یا آجری.
سنگ قبر یا نشانه های یادمانی دیگر از جمله گنبد و دیگر سازه ها
واژه قبر عرب شده «گور» است که به صورت قُبور نیز جمع بسته می شود. اگر در مورد گور افراد با احترام یاد شود به آن آرامگاه یا مَقبره (جمع: مقابر، مقبره ها) نیز می گویند. اگر گور فرد محل زیارت شود به آن مزار گفته می شود. گور مقدسان و مرشدان دینی را تربت و خاک می نامند. در قدیم برای گور واژه «نهفت» و واژه هایی چون گورگاه و گورجای هم به کار می رفته است.
محلی که گورهای زیادی در آن در کنار هم کنده شود گورستان یا قبرستان نام دارد و که شهرداری های شهرهای ایران از دهه ۸۰ و ۹۰ خورشیدی اصطلاح آرامستان را نیز برای این منظور به کار می برند.
در ایران منطقه خاورمیانه سنگ قبر را به طور خوابیده بر روی گور می گذارند اما در کشورهای فرنگی سنگ گور به شکل ایستاده بالای گور جای دارد. گورها گاه به صورت خانوادگی در بخشی از گورستان در کنار هم یا در محدوده ای مشخص با عنوان «گور خانوادگی...» قرار داده می شوند و در این حالت گاه این بخش ها سرپرست ها یا کلیددارهایی هم دارد که متولی گور نامیده می شوند.
چال
خاک حفاری شده گور
در برخی موارد: تاق سنگی یا آجری.
سنگ قبر یا نشانه های یادمانی دیگر از جمله گنبد و دیگر سازه ها
واژه قبر عرب شده «گور» است که به صورت قُبور نیز جمع بسته می شود. اگر در مورد گور افراد با احترام یاد شود به آن آرامگاه یا مَقبره (جمع: مقابر، مقبره ها) نیز می گویند. اگر گور فرد محل زیارت شود به آن مزار گفته می شود. گور مقدسان و مرشدان دینی را تربت و خاک می نامند. در قدیم برای گور واژه «نهفت» و واژه هایی چون گورگاه و گورجای هم به کار می رفته است.
محلی که گورهای زیادی در آن در کنار هم کنده شود گورستان یا قبرستان نام دارد و که شهرداری های شهرهای ایران از دهه ۸۰ و ۹۰ خورشیدی اصطلاح آرامستان را نیز برای این منظور به کار می برند.
در ایران منطقه خاورمیانه سنگ قبر را به طور خوابیده بر روی گور می گذارند اما در کشورهای فرنگی سنگ گور به شکل ایستاده بالای گور جای دارد. گورها گاه به صورت خانوادگی در بخشی از گورستان در کنار هم یا در محدوده ای مشخص با عنوان «گور خانوادگی...» قرار داده می شوند و در این حالت گاه این بخش ها سرپرست ها یا کلیددارهایی هم دارد که متولی گور نامیده می شوند.
wiki: بخش مرکزی شهرستان کوهبنان در استان کرمان ایران است.
این روستا در دهستان جور قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱٬۵۱۹ نفر (۴۱۸خانوار) بوده است.
این روستا در دهستان جور قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱٬۵۱۹ نفر (۴۱۸خانوار) بوده است.
wiki: گور (کوهبنان)
گورخر؛ نوعی حیوان چهارپا که بدنش خط های سیاه و سفید دارد؛ بهرام گور برای شکار آن به چراگاه های معروف شهرستان خرامۀ فارس در روستای گورگیر سفر می کرده است. معنای رایج تر آن، قبر و آرمگاه مردگان است.
فرهنگستان زبان و ادب
{grave, burial} [باستان شناسی] مکانی برای تدفین انسان و گاهی حیوان
گویش اصفهانی
تکیه ای: gur
طاری: qabr
طامه ای: qabr / gur
طرقی: gür
کشه ای: qabr / gür
نطنزی: gur / qabr
گویش مازنی
/gaver/ گبر زرتشتی
گبر زرتشتی
واژه نامه بختیاریکا
( گِوِر * ) کودکی که سنش ایجاب کند کارهایی بکند
( گَور ) ( ن ) ؛ نماد دل گبر؛ دل سنگ؛ بی احساس
( گِوِر ) غذایی که از مخلوط درشته گندم کوبیده شده و روغن حیوانی استفاده می شود.
چال
( گَور ) ( ن ) ؛ نماد دل گبر؛ دل سنگ؛ بی احساس
( گِوِر ) غذایی که از مخلوط درشته گندم کوبیده شده و روغن حیوانی استفاده می شود.
چال
جدول کلمات
رمس
پیشنهاد کاربران
گور اگر در زبان سورانی تلفظش کنی به فارسی معنی اش کنیم ( تویله )
گور ( Gor ) در زبان ترکی به معنی قبر است
لحد
گورِ عیار:گور خر بانشاط و بازیگر و رمنده
چون برآمد چهار سال برین
گور عیّار گشت و شیر عرین
هفت پیکر نظامی، تصحیح دکتر ثروتیان، ۱۳۸۷ ، ص۴۴۲.
چون برآمد چهار سال برین
گور عیّار گشت و شیر عرین
هفت پیکر نظامی، تصحیح دکتر ثروتیان، ۱۳۸۷ ، ص۴۴۲.
مخفف گورخر. مانند: بهرام که گور ( گور خر ) می گرفتی همه عمر **** دیدی که چگونه گور ( قبر ) بهرام گرفت. ( سدیدالدین اعور )
دخمه
گُور با تلفظ ضمه به معنای زرتشتی میباشد
به پیروان مزدیسنا ( ( زرتشتیان ) ) گفته می شود_ گبر
( ( گور در برهه ای از زمان به معنای توهین آمیز تلقی می شد. ) )
( ( گور در برهه ای از زمان به معنای توهین آمیز تلقی می شد. ) )
مقبره
گور واژه ایست که هم تنها وهم بصورت پیشوند وهم بصورت پسوند وهم خودبصورت اسم مرکب ودارای پسوند ( گوران ) درجای نامه های بسیاری درایران امده است . مرحوم کسرویدرکاروند آنرادرشکل پسونددرنام جای های روستا ها شکلی ازتغیریافتگی پسوند گان بشمارآورده است . در شکل پسوند ولقب بهرام گور با واژه های هور وخوروخورشیدوکوره وخوره که نامهایی اهورایی هستند ونهایتا با فر وفره که بصورت عام به معنی شکوه وجلال هستند ولی صفت ویژه ای بوده که بعضی ازپادشاهان ساسانی ونوعا پادشاهانی که هم مقبولیت مردمی داشته وهم ازصفات اهورایی برخورداربوده اند دارای فر نامیده می شده اند مانندجمشید که وقتی صفات اهورایی خودرا ازدست داد لقب فرازوی گرفته شد . درسانسکریت گور به معنی کوشا وبالا رونده ومورداحترام وکسی که باید به وی درودگفت معنی شده است . گورمترادف خفیر وقلاووز است که دراین حالت معنی امان دهنده وسپهسالار ورهبر وهمانگ کننده سپاه معنی می دهد . وبهرام گوردرشاهنامه تا حد موجودی نیمه انسان نیمه خداست وگور یل وپهلوان ورزمنده هم معنی شده ومترادف کبراست درابتدا به معنی خفتان وزره بوده که سپاهیان اعراب فاقدآن بوده اندوگویا به این جهت بعدا زرتشتیان ورومیان را گوریا گبرمی گفته اند ودرمراحل بعد زرتشیان ومسیحان را گبر گفته اندکه تاحد بی دین وملحد هم پیش رفته است . درترکی گوررا گاور می گویند .
آرامگاه، دخمه، بارگاه، تربت، خاکجا، رمس، ضریح، قبر، لحد، مثوی، مدفن، مرغزن، مرقد، مزار، دشت، صحرا، گورخر
گور کلمه ای آکدی است که وارد زبانهای ترکی و فارسی شده است و در زبان ترکی به صورت گور ( Gor ) تلفظ میشود
گور در ترکی به معنای قبر هست که به صورت G�R تلفظ میشه
مثال: من اولورسم گورومدا گلیب آغلامین
معنی: اگر من بمیرم سر مزارم گریه نکنین
همچنین در ترکی اصطلاحی هست مثل؛" گورا گتماخ"که به اصطلاح میگن دارم میرم بمیرم
گور به معنای قبر از ترکی وارد شده
مثال: من اولورسم گورومدا گلیب آغلامین
معنی: اگر من بمیرم سر مزارم گریه نکنین
همچنین در ترکی اصطلاحی هست مثل؛" گورا گتماخ"که به اصطلاح میگن دارم میرم بمیرم
گور به معنای قبر از ترکی وارد شده
کلمات دیگر: