رئوف یکتا بِی (۲۷ مارس ۱۸۷۱ – ۸ ژانویه ۱۹۳۵) یک نوازنده و موسیقی دان اهل ترکیه بود.
حسین سعدالدین آرل
صوفی ازگی
رئوف یکتا در محلهٔ آق سرای، قسطنطنیه متولد شد. نام پدرش احمد عارف بی بود و نام خودش را محمد رئوف گذاشتند اما بعداً خودش نام رئوف یکتا را در نوشته هایش استفاده کرد. رئوف یکتا به سه زبان مسلط بود: فرانسوی، عربی و فارسی. او شغلی دولتی در دیوان همایون داشت و هم زمان به تحقیق روی متون قدیمی مربوط به موسیقی ترکیه می پرداخت. او با دو موسیقی دان مشهور زمان خودش، جلال الدین و عطاالله ملاقات هایی داشت و منجر به ارتباط این دو که از آثار هم بی خبر بودند شد. نتیجهٔ این ارتباط و مطالعات رئوف یکتا، در مطالبی که بعداً منتشر کرد منعکس شد. او در سال ۱۹۲۲ از دیوان همایون استعفا کرد تا تمام وقتش را روی تحقیق بر روی موسیقی صرف کند. او یکی از بنیانگذاران دارالالحان بود و پس از آن که تدریس موسیقی ترکی در دارالالحان در سال ۱۹۲۷ ممنوع شد، به ریاست «کمیتهٔ تثبیت و تصنیف» (بنیان گذاری و طبقه بندی) در این موسسهٔ آموزشی رسید. او در سن ۶۵ سالگی و زمانی که رئیس «کمیتهٔ گردآوری و طبقه بندی» بود، در منزلش در محلهٔ بیلربیی در استانبول درگذشت.
یکتا اولین کسی بود که تئوری مدرن موسیقی کلاسیک ترکی را به یک زبان غربی نوشت؛ او مقاله ای به نام «موسیقی ترکی» به زبان فرانسوی در دانشنامهٔ موسیقی و واژه نامهٔ کنسرواتوار اثر آلبر لاوینیاک نوشت. تأکید یکتا در این مقاله روی فواصل، مدها و ریتم موسیقی ترکی بود و ۷۳ مثال را در مقاله آورده بود.
یکتا در این مقاله فواصل ریزپرده ای موسیقی ترکی را با استناد به روش کوک فیثاغورثی و به صورت نسبتی از بسامد دو نت متوالی محاسبه کرد. او در محاسباتش فاصلهٔ یک پرده ای در گام دیاتونیک را معادل نسبت ۸:۹ و فاصلهٔ نیم پرده ای را معادل نسبت ۲۴۳:۲۵۶ در نظر گرفت (تمام نسبت ها، پایین رونده تعریف شده و کمتر از ۱ بودند). وی سپس گام هایی مخصوص موسیقی شرقی نشان داد که از نظر موقعیت نیم پرده ها، با گام دیاتونیک متفاوت بودند و لذا از نظر نسبت بسامد نت های متوالی نیز با آن تفاوت داشتند؛ برای نمونه، او گامی را به صورت توالی «دو، ر، می، فا، سل، لا، سی بمل، دو» (معادل مد میکسولیدین در موسیقی یونانی) معرفی کرد که نسبت بسامد نت هایش با کسرهای ۸:۹، ۹:۱۰ و ۱۵:۱۶ محاسبه می شود؛ او از این گام به عنوان «گام پایهٔ موسیقی شرقی» یاد کرد. در ادامهٔ همین محاسبات، رئوف یکتا فاصلهٔ بین نت سی (با نماد si) و نتی که بین سی و دو قرار می گیرد (با نماد si) را معادل کسر ۵۲۴٬۲۸۸:۵۳۱٬۴۴۱ محاسبه کرد.
حسین سعدالدین آرل
صوفی ازگی
رئوف یکتا در محلهٔ آق سرای، قسطنطنیه متولد شد. نام پدرش احمد عارف بی بود و نام خودش را محمد رئوف گذاشتند اما بعداً خودش نام رئوف یکتا را در نوشته هایش استفاده کرد. رئوف یکتا به سه زبان مسلط بود: فرانسوی، عربی و فارسی. او شغلی دولتی در دیوان همایون داشت و هم زمان به تحقیق روی متون قدیمی مربوط به موسیقی ترکیه می پرداخت. او با دو موسیقی دان مشهور زمان خودش، جلال الدین و عطاالله ملاقات هایی داشت و منجر به ارتباط این دو که از آثار هم بی خبر بودند شد. نتیجهٔ این ارتباط و مطالعات رئوف یکتا، در مطالبی که بعداً منتشر کرد منعکس شد. او در سال ۱۹۲۲ از دیوان همایون استعفا کرد تا تمام وقتش را روی تحقیق بر روی موسیقی صرف کند. او یکی از بنیانگذاران دارالالحان بود و پس از آن که تدریس موسیقی ترکی در دارالالحان در سال ۱۹۲۷ ممنوع شد، به ریاست «کمیتهٔ تثبیت و تصنیف» (بنیان گذاری و طبقه بندی) در این موسسهٔ آموزشی رسید. او در سن ۶۵ سالگی و زمانی که رئیس «کمیتهٔ گردآوری و طبقه بندی» بود، در منزلش در محلهٔ بیلربیی در استانبول درگذشت.
یکتا اولین کسی بود که تئوری مدرن موسیقی کلاسیک ترکی را به یک زبان غربی نوشت؛ او مقاله ای به نام «موسیقی ترکی» به زبان فرانسوی در دانشنامهٔ موسیقی و واژه نامهٔ کنسرواتوار اثر آلبر لاوینیاک نوشت. تأکید یکتا در این مقاله روی فواصل، مدها و ریتم موسیقی ترکی بود و ۷۳ مثال را در مقاله آورده بود.
یکتا در این مقاله فواصل ریزپرده ای موسیقی ترکی را با استناد به روش کوک فیثاغورثی و به صورت نسبتی از بسامد دو نت متوالی محاسبه کرد. او در محاسباتش فاصلهٔ یک پرده ای در گام دیاتونیک را معادل نسبت ۸:۹ و فاصلهٔ نیم پرده ای را معادل نسبت ۲۴۳:۲۵۶ در نظر گرفت (تمام نسبت ها، پایین رونده تعریف شده و کمتر از ۱ بودند). وی سپس گام هایی مخصوص موسیقی شرقی نشان داد که از نظر موقعیت نیم پرده ها، با گام دیاتونیک متفاوت بودند و لذا از نظر نسبت بسامد نت های متوالی نیز با آن تفاوت داشتند؛ برای نمونه، او گامی را به صورت توالی «دو، ر، می، فا، سل، لا، سی بمل، دو» (معادل مد میکسولیدین در موسیقی یونانی) معرفی کرد که نسبت بسامد نت هایش با کسرهای ۸:۹، ۹:۱۰ و ۱۵:۱۶ محاسبه می شود؛ او از این گام به عنوان «گام پایهٔ موسیقی شرقی» یاد کرد. در ادامهٔ همین محاسبات، رئوف یکتا فاصلهٔ بین نت سی (با نماد si) و نتی که بین سی و دو قرار می گیرد (با نماد si) را معادل کسر ۵۲۴٬۲۸۸:۵۳۱٬۴۴۱ محاسبه کرد.
wiki: رئوف یکتا بی