واکسن

واکسن (به فرانسوی: vaccin) یا به پارسی پیش پاس سوسپانسیونی است از ریزاندامگان های کشته یا ضعیف شدهٔ ویروس یا باکتری یا پروتئین های آنتی ژنیک به دست آمده از آن ها که برای پیشگیری یا بهبود یا درمان بیماری های عفونی تجویز می شود.واکسن معمولاً برای پیشگیری از بیماری ها استفاده می شود.
واکسن ها اغلب تزریقی هستند (عضلانی یا زیرجلدی و داخل جلدی) و گاه حتی خوراکی (مانند فلج اطفال). اغلب برای ایمنی کامل و دائم در برابر بیماری نیاز به چندبار تزریق یک واکسن می باشد. گاه برخی از واکسن ها را می توان همراه هم تزریق کرد مانند واکسن سه گانه، دوگانه و MMR.
ادوارد جنر (Edward Jenner)‏ (تولد ۱۷ مه ۱۷۴۹ - مرگ ۲۶ ژانویه ۱۸۲۳) پزشک انگلیسی اولین کسی بود که کاربرد واقعی واکسیناسیون را کشف کرد. او را پدر ایمنی شناسی می دانند و گفته می شود کار او بیش از هر کس دیگری جان انسان ها را نجات داده است. وی پسری را در برابر بیماری آبلهٔ گاوی واکسینه کرد. این بیماری مانند بیماری آبله ولی کم خطرتر از آن است. پس از آنکه جنر میکروب بیماری آبله را به آن پسر تزریق کرد؛ چون واکسن آبلهٔ گاوی در وی مصونیت ایجاد نموده بود، به بیماری آبله مبتلا نگردید.
معروف ترین بیماری هایی که واکسن مؤثر دارند عبارتند از آبله، سه گانه (دیفتری، کزاز، سیاه سرفه)، فلج اطفال، سل، MMR (سرخک، اوریون و سرخجه)، هپاتیت بی، مننژیت مننگوکوکی، آنفلوآنزا، تب زرد، تیفوس و هاری.

واکْسَن (vaccine)
(یا: مایۀ تلقیح) هر نوع آماده سازی عوامل بیماری زا، ویروس ها یا باکتری ها، به شکل تغییر یافته، برای ورود به بدن. از طریق دهان یا با تزریق زیرجلدی، و برای القای واکنش اختصاصی پادتن و تولید ایمنی دربرابر بیماری خاص به کار می رود. در ۱۷۹۶، ادوارد جنراولین بار با موفقیت کودکی را با ویروس آبلۀ گاوی مایه کوبی کرد تا موجب ایجاد ایمنی در برابر آبله شود. این روش، یعنی کوبیدن عامل ابتلا به پوست خراشیده شده، برای مایه کوبی آبله هنوز به کار می رود. کودکان معمولاً دربرابر دیفتری، کزاز، سیاه سرفه، فلج اطفال، سرخک، اوریون، سرخجه، و سل مایه کوبی می شوند.