اَسْفَنْد یا اَسْپَنْد یا اَزْفَنْد؛ یکی از ولایت های ربع نیشابور خراسان بزرگ؛ که در منابع مختلف از فرهادجرد یا فرهادگرد، به عنوان قصبه یا شهر مرکزی این ولایت، یاد شده است. این ولایت در مسیر راه نیشابور به مرو قرار داشته است. ولایت اسفند را در جغرافیای امروز، به شهرستان فریمان در استان خراسان رضوی ایران و حدی از نواحی پیرامون آن، مطابقت داده اند.
«احسن التقاسیم فی معرفةالاقالیم»، تألیف ابوعبدالله محمد بن احمد مقدسی، ترجمه علینقی منزوی، تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان ایران، ۱۳۶۱.
«احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم»، شمس الدین ابیعبدالله محمد مقدسی، لیدن: بریل، لیدن، ۱۹۰۶م.
«الأعلاق النفسیه»، تصنیف ابی علی احمد بن عمر ابن رسته، لیدن: بریل، ۱۹۸۲م.
«الانساب»، ابی سعد عبدالکریم بن محمد بن منصور التمیمی السمعانی، قاهره: مکتبة ابن التمیمیة، ۱۹۸۰م.
«تاریخ نیشابور»، ابوعبدالله حاکم نیشابوری، ترجمه محمد بن حسین خلیفه نیشابوری، با مقدمه و تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: آگه، ۱۳۷۵.
«فرهنگ اعلام تاریخ اسلام»، غلامرضا تهامی، تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۸۵.
«لغت نامه»، علی اکبر دهخدا، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۷.
«معجم البلدان»، شهاب الدین ابی عبدالله یاقوت بن عبدالله الحموی الرومی البغدادی، بیروت: دار صادر، ۱۹۷۷م.
اسفند؛ یکی از ولایت های ربع نیشابور خراسان؛؛ در «الاعلاق النفسیه»، نام این ولایت به صورت اشبند؛ در «احسن التقاسیم»، أَسْفَنْد در «معجم البلدان»، أَشْفَنْد ثبت شده است. در ترجمه محمد حسین خلیفه نیشابوری بر کتاب تاریخ الحاکم، نام این ولایت به صورت ازقند آمده است. اما محمدرضا شفیعی کدکنی، گونه درست این واژه را اَزْفَنْد دانسته که تغییر شکل یافته یا گونه دیگر اَسْفَنْد، اَسْپَنْد، اَسْبَنْد و اَشْفَنْد است.
اسفند؛ از ولایت های دوازده گانه ربع نیشابور خراسان بزرگ؛ بنا به گفته یاقوت حموی، کوره (ناحیه) بزرگی است از نواحی نیشابور و مرز آن از مرج الفضاء (مرج الخطباء) تا حدود زوزن و بوزجان بوده و هشتاد و سه قریه دارد. او در ادامه می گوید که عبدالله بن عامر، لشکر خویش را در همین منطقه فرود آورد و از آن روی که سرما بر آنها فشار آورد به نیشابور بازگشتند. اسفند، در تاریخ الحاکم، ولایتی آباد که در آن مرغزاهایی است توصیف شده و محمد مقدسی آن را رستاقی کوچک و کم میوه معرفی می نماید که جاده مرو از میان آن می گذرد. در «الانساب» سمعانی، ابوطلحه سرکت از اهالی اسفند، معرفی شده است.
یاقوت حموی، فرهادجرد را قصبه (شهر مرکز) ولایت اسفند معرفی کرده و سمعانی نیز فرهادجرد را از آبادی های ولایت اسفند نیشابور دانسته است و فرهادجرد یکی از قریه های هفتگانه قدیمی ربع نیشابور است که دارای قهندز (کهندژ) بوده است. فرهادگرد (فرهادجرد)، در جغرافیای امروز، یکی از روستاهای فریمان در خراسان است. یکی از راویان حدیث، به نام ابوالفضل صالح بن نوح فرهادجردی نیشابوری به این قریه، منسوب است.
«احسن التقاسیم فی معرفةالاقالیم»، تألیف ابوعبدالله محمد بن احمد مقدسی، ترجمه علینقی منزوی، تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان ایران، ۱۳۶۱.
«احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم»، شمس الدین ابیعبدالله محمد مقدسی، لیدن: بریل، لیدن، ۱۹۰۶م.
«الأعلاق النفسیه»، تصنیف ابی علی احمد بن عمر ابن رسته، لیدن: بریل، ۱۹۸۲م.
«الانساب»، ابی سعد عبدالکریم بن محمد بن منصور التمیمی السمعانی، قاهره: مکتبة ابن التمیمیة، ۱۹۸۰م.
«تاریخ نیشابور»، ابوعبدالله حاکم نیشابوری، ترجمه محمد بن حسین خلیفه نیشابوری، با مقدمه و تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: آگه، ۱۳۷۵.
«فرهنگ اعلام تاریخ اسلام»، غلامرضا تهامی، تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۸۵.
«لغت نامه»، علی اکبر دهخدا، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۷.
«معجم البلدان»، شهاب الدین ابی عبدالله یاقوت بن عبدالله الحموی الرومی البغدادی، بیروت: دار صادر، ۱۹۷۷م.
اسفند؛ یکی از ولایت های ربع نیشابور خراسان؛؛ در «الاعلاق النفسیه»، نام این ولایت به صورت اشبند؛ در «احسن التقاسیم»، أَسْفَنْد در «معجم البلدان»، أَشْفَنْد ثبت شده است. در ترجمه محمد حسین خلیفه نیشابوری بر کتاب تاریخ الحاکم، نام این ولایت به صورت ازقند آمده است. اما محمدرضا شفیعی کدکنی، گونه درست این واژه را اَزْفَنْد دانسته که تغییر شکل یافته یا گونه دیگر اَسْفَنْد، اَسْپَنْد، اَسْبَنْد و اَشْفَنْد است.
اسفند؛ از ولایت های دوازده گانه ربع نیشابور خراسان بزرگ؛ بنا به گفته یاقوت حموی، کوره (ناحیه) بزرگی است از نواحی نیشابور و مرز آن از مرج الفضاء (مرج الخطباء) تا حدود زوزن و بوزجان بوده و هشتاد و سه قریه دارد. او در ادامه می گوید که عبدالله بن عامر، لشکر خویش را در همین منطقه فرود آورد و از آن روی که سرما بر آنها فشار آورد به نیشابور بازگشتند. اسفند، در تاریخ الحاکم، ولایتی آباد که در آن مرغزاهایی است توصیف شده و محمد مقدسی آن را رستاقی کوچک و کم میوه معرفی می نماید که جاده مرو از میان آن می گذرد. در «الانساب» سمعانی، ابوطلحه سرکت از اهالی اسفند، معرفی شده است.
یاقوت حموی، فرهادجرد را قصبه (شهر مرکز) ولایت اسفند معرفی کرده و سمعانی نیز فرهادجرد را از آبادی های ولایت اسفند نیشابور دانسته است و فرهادجرد یکی از قریه های هفتگانه قدیمی ربع نیشابور است که دارای قهندز (کهندژ) بوده است. فرهادگرد (فرهادجرد)، در جغرافیای امروز، یکی از روستاهای فریمان در خراسان است. یکی از راویان حدیث، به نام ابوالفضل صالح بن نوح فرهادجردی نیشابوری به این قریه، منسوب است.
wiki: ولایت اسفند