سلولز

سلولز ساختار اولیه دیواره سلولی گیاهان را تشکیل می دهد.
α - سلولز: این فرم از سلولز در محلول ۱۷٫۵ درصد از هیدروکسید سدیم در ۲۰ درجه سانتیگراد حل نمی شود.
β - سلولز: β - سلولز در این محلول حل شده اما به محض اسیدی کردن محلول ته نشین می شود.
γ - سلولز: در محلول ۱۷٫۵ درصد هیدروکسیدسدیم حل می شود اما با اسیدی شدن محلول ته نشین نمی شود.
دستگاه گوارشی انسان قادر به هضم سلولز نیست بنابراین باکتری های موجود در دستگاه گوارش واقع در روده بزرگ سلولز را به گلوکز تبدیل کرده و مصرف می کنند. اما برخی جانوران مثل نشخوارکننده ها و موریانه ها می توانند سلولز را به کمک میکروارگانیسمهایی که در دستگاه گوارش آن ها زندگی می کنند، هضم کنند. این میکروارگانیسم ها با آزادکردن آنزیمهایی به هضم سلولز کمک می کنند.
هر ۵ مولکول سلوبیوز با آرایش فضایی مکعبی شکل، بلور سلولز را به وجود می آورند و از مجموعه بلورهای سلولز، رشته ابتدایی یا میسل سلولز تشکیل می شود. مجموعه میسلها، میکروفیبریل سلولزی را به وجود می آورند که قطری حدود ۲۵ نانومتر دارد. از مجموع حدود ۲۰ میکروفیبریل، ماکروفیبریل سلولزی تشکیل می شود.سلولز همچون نشاسته از اتصال واحدهای تکراری گلوکز ساخته شده است، ولی بر خلاف آن، نقش ساختمانی دارد. جانوران گیاه خوار از سلولز موجود در مواد غذایی گیاهی به عنوان منبع انرژی استفاده می کنند، در حالی که بدن ما قادر به استفاده از انرژی سلولز نمی باشد و قسمت اعظم سلولز موجود در مواد غذایی گیاهی که مامی خوریم از بدنمان دفع می شود.
سلولز از واحدهای دارای قطر ۳۵ آنگستروم تشکیل شده که آن ها را رشته های ابتدایی می نامند. این قطر اغلب درست است اما حتمی نیست. مثلاً در برخی نمونه ها مثل سلولز جلبک والونی ۳۰۰ آنگستروم و در ترکیبات موسیلاژی برخی میوه ها تنها ۱ آنگستروم است. به این ترتیب تصور حالت همگن برای رشته های ابتدایی سلولز کنار گذاشته شد و اشکال مختلف (استوانه ای - منشوری با قاعده مربعی - روبان کم و بیش پهن) منظور گردید.

سِلّولُز (cellulose)
سِلّولُز
کربوهیدراتپیچیده ای، متشکل از زنجیرهای طویل حاصل از واحدهای گلوکز. این واحدها با پیوندهایی شیمیایی با نام اتصالات گلیکوزیدیبه یکدیگر متصل می شوند. سلولز جزء تشکیل دهندۀ اصلی دیوارۀ یاخته ای گیاهان عالی، و ماده ای حیاتی در غذای بسیاری از علف خواراناست. ملکول های سلولز به صورت میکروفیبریل های طویل غیرمنشعب آرایش یافته اند که باعث استحکام دیوارۀ یاخته می شود. هیچ پستانداری آنزیم سلولاز لازم برای هضم سلولز تولید نمی کند. پستاندارانی مانند خرگوش و گاو جزو معدود جانورانی اند که به علت حضور باکتری در رودۀ خود قادر به هضم سلولزند. سلولز فراوان ترین مادۀ موجود در سلسلۀ گیاهی است و در صنعت کاربردهای بسیار دارد. برخی از کاربردهای آن عبارت اند از تهیۀ نخ؛ تولید منسوجات (کتان، پنبه، ویسکوز، و استات)؛ تولید پلاستیک (سلوفان و سلولوئید)؛ تولید رنگ بدون چکه؛ و برخی مواد غذایی. شیمی دانان ژاپنی در ۱۹۹۶ اولین سلولز مصنوعی را تولید کردند. زیست شناسان استرالیایی نیز در ۱۹۹۸ ژن مسئول آنزیم گیاهی سنتز سلولز را شناسایی کردند.