ارتدکس

اُرْتُدُکْسْ یا ارتدوکس یا ارتودوکس از ریشهٔ یونانیِ اُرْثُذُکْسُش (ορθοδοξος) به معنی «راست آیین»، «حق کیش» یا «صاحب عقیدهِ درست» است. این واژه در تعریف باورهای دینی به اصول اعتقادیِ درست و پیروان آن اطلاق می شود و در مقابل اعتقادات هتردکسس (دارای عقیدهٔ بدعت آمیز) و پیروان آن قرار می گیرد. این واژه اولین بار در مسیحیت قرن اول میلادی و توسط پدر روحانی های یونانی به کار برده شد. از آنجایی که تقریباً همهٔ گروه های مسیحی باورهای دینی خود را درست می دانند، مفهوم واژهٔ «ارتدکس» در یک مورد خاص را تنها می توان با بررسی متنی که در آن به کار رفته است تعیین کرد.
دانشنامه بریتانیکا
این واژه در عنوان رسمیِ کلیسای یونان معروف به کلیسای ارتدکس شرقی و دیگر کلیساهای وابسته به آن به کار رفته است. همچنین، واژهٔ ارتدکس در عنوان شماری از کلیساهای شرقیِ کوچک تر آمده است که در قرن پنجم میلادی در نتیجهٔ «جدال مونوفیزیت» (اعتقاد به اینکه مسیح دارای یک ذات است) از جهان مسیحیت جدا شدند و برای خود فرقهٔ جدیدی ایجاد کردند. گفتنی است عده ای از مسیحیان بر این باورند که عیسی مسیح دارای دو ذات آسمانی و انسانی است، در حالی که عده ای دیگر معتقدند اگرچه این پیامبر در هنگام تولد، در جریان حیات و در هنگام مرگ، دارای کالبد انسانی بوده، همچنان از یک ذات واحد آسمانی برخوردار بوده است.
در دین یهود، یهودیت ارتدکس لقب دسته ای از کلیمیان است که از لحاظ عقیدتی و اعمال دینی شدیداً پیرو سنت های قدیمی هستند. بر همین اساس، یهودیت ارتدکس دیدگاه های مدرنِ یهودیت اصلاح گرا را رد می کند. یهودیت اصلاح گرا معتقد است که کتاب مقدس و دیگر متون مقدسِ یهودیت نه تنها دربرگیرندهٔ اصول اخلاقیِ جاودان است، بلکه همچنین حاوی تفسیرهایی است که متناسب با زمان و فرهنگ از قانون شده و ممکن است به مرور زمان به طور مشروع کنار گذاشته شوند. ازاین رو، از دیدِ یهودیان ارتدکس، قانون شریعت تغییرناپذیر است و این قانون تنها معیار اعتقاد و پایبندی دینی است.
واژهٔ ارتدکس همچنین برای جدا کردن اصول اعتقادیِ اسلام اولیه از آموزش هایی نظیر تعالیم معتزله به کار می رود.

[ویکی فقه] کلمه ارتدوکس که مرکب از دو کلمه Orthos یعنی درست و doxa یعنی عقیده، ترکیب شده است به معنای عقیده صحیح است. این مذهب اواخر قرن پنجم میلادی به هنگام تجزیه روم به شرقی و غربی به وجود آمد و به کلیسای روم شرقی ارتدوکس اطلاق می شود.
Orthodox صفتی مرکب از پیشوند orthos به معنای درست و واژه یونانی doxo به معنای عقیده است. هنگامی که این واژه صفتِ رفتار و اعتقاد به معنای رسمی، پذیرفته، عادی و صحیح است و اگر برای توصیف شخص به کار رود به معنای درست آیین و سنتی خواهد بود.
بخشنده، حمیده، مسیحیت شرقی، کلیساها، آموزه ها و آیین های مقدس، فصلنامه هفت آسمان ۲۵، بهار ۱۳۸۴، ص۱۰۰.
ریشه های مسیحیت در فلسطین (در شرق دریای مدیترانه) به ویژه شهر اورشلیم قرار دارد اما در پایان قرن نخست میلادی این دین در سراسر شرق دریای مدیترانه و حتّی در غرب
مک گراث، آلیستر، درسنامه الهیات مسیحی، بهروز حدادی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، ۱۳۸۴، اول، ص۲۹.
از ویژگی های مسیحیت ارتدکس عبارتند از:
← عرفانی بودن کلیسای ارتدکس
...