سیب

تفاح

( اسم ) درختی است از تیره گل سرخیان جزو دسته سیبی ها که در آب و هوای معتدل و اراضی رسی شنی به خوبی میروید . این درخت با ارتفاع ۵ تا ۶ متر نیز میرسد . برگهایش بیضوی با دندانه های فاصله دار و پهنک کرک دار و در سطح فوقانی و میوه اش حد فاصل بین شفت و سته می باشد . تخمدان سیب پنج برچه یی است و درهر برچه دو دانه قرار دارد گل آذین سیب چتری و گلبرگهایش سفید یا صورتی هستند . میوه سیب کروی و دو سرش فرو رفته و ماکول است آلمه اسیب تفاح . گونه های مختلف سیب عبارتند از سیب ترش سیب سرخ سیب قندک سیب گلاب سیب گل شاهی . یا مثل سیبی که به دو نیم کرده باشند . ( از وسط نصف شده ) در باب دو کس یا دو چیز که شباهت بسیار به هم دارند گفته میشود . یا سیب آدم . بر آمدگی خط عمودی وسط غضروف درقی که در حقیقت عبارت است از خط الراس زاویه دو سطحی سطح قدامی این غضروف است . غضروف درقی در بالای غضروف انگشتری قرار گرفته و به شکل کتاب نیمه بازیست که پشت آن متوجه جلوست سیب حضرت آدم سیب بابا آدم . یا سیب بابا آدم . سیب بابا . یا سیب حضرت آدم . سیب آدم . یا سیب زمینی . گیاهی است از تیره بادمجانیان که دارای برگهای مرکب و بریده و گلهای سفید یا بنفش است . میوه آن کوچک و کروی و قرمز و سته و سمی است ولی دارای ساقه های زیرزمینی خوراکی است که حاوی اندوخته نشاسته یی فراوانست . گلهایش ۵ قسمتی ( ۵ گلبرگ به هم چسبیده و ۵ کاسبرگ به هم چسیبده است ) تعداد پرچمها نیز ۵ است که به هم متصل است و یک لوله ۵ بساکی را ساخته اند و مادگی از وسط آن خارج شده است . این گیاه دارای رقمهای مختلف است که آنها را بزود رس و میانه رس تقسیم میکنند و بر حسب استفاده این گیاه به سیب زمینی خوراکی و علوفه یی و صنعتی ( جهت استفاده از الکل یا نشاسته و یا قند ) منقسم میشود بطاطه بطاطس آلوی ملکم . یا سیب زمینی ترشی . گیاهی است پایا از تیره مرکبان که گلهایش شبیه گلهای آفتاب گردانست ولی طبق گل آن کوچکتر از آفتابگردان است و بعلاوه دارای غده های زیرزمینی به قطر ۴ تا ۵ سانتیمتر و به درازای ۱۵ سانتیمتر است . غده های زیرزمینی سیب زمینی ترشی دارای اندوخته ای به نام اینولین است . غده های سیب زمینی ترشی را در ایران جهت ساختن ترشی به کار میبرند و بسیار مطبوع است یرالماسی قلقاص رومی بیاض یرالماسی . یا سیب زمینی شیرین . گیاهی است از تیره نیلوفریان جزو راسته دو لپه ییهای پیوسته گلبرگ که دارای ساقه ای خزیده و برگهایی پوشیده از کرک و گلهایی زیبا به رنگ بنفش یا ارغوانی و یا سفید رنگ است که دارای آرایش خوشه یی می باشند اصل آن از امریکای مرکزی است ولی امروزه در اروپا ( بخصوص در فرانسه ) و شمال افریقا نیز کشت میشود . این گیاه هم دارای ساقه های زیرزمینی و پر از مواد اندوخته نشاسته یی است که در اغذیه و صنعت به جای سیب زمینی معمولی از آن استفاده میکنند بطاطه حلوه جصیر قلقاس هندی . یا سیب زمینی معمولی . سیب زمینی . یا سیب زمینی هندی . گیاهی است از راسته تک لپه ییها جزو تیره نرگسیها که گاهی آن را در دسته جداگانه ای به نام تیره دیوسقوریاها قرار میدهند . گیاهی است پیچنده که دارای ساقه های زیرزمینی بسیار ضخیم با اندوخته نشاسته یی فراوان است . در هندوچین و ژاپن و هندوستان در اغذیه بجای سیب زمینی معمولی از آن استفاده میکنند . بقنقومون اغنام پتاته هندی دیوسقوریا .
طایفه از طوایف ناحیه سراوان کرمان

[ په . ] (اِ. ) درختی است از تیرة گل سرخیان ، برگ هایش بیضوی با دندانه های فاصله دار، میوه اش خوشبو و خوش طعم و بر چند قسم است . همة اقسام آن خوشبو، لطیف و مغذی است . ، مثل ~ که از وسط نصف کرده باشند کنایه از: عیناً شبیه کسی .
(س ) (ص . ) سرگشته ، گیج .

سیب. ( اِ ) پهلوی «سپ » ، اورامانی «سوو» ، گیلکی «سب » ، طبری «سه »، مازندرانی کنونی «سیف و سف » ، خوانساری «سو» . ( از حاشیه برهان قاطع چ معین ). میوه ای است معروف و آنرا به عربی تفاح خوانند. ( برهان ) ( از آنندراج ). تفاح. ( منتهی الارب ) :
نه غلیواژ ترا صید تذرو آرد و کبک
نه سپیدار ترا بار بهی آرد و سیب.سیب صفاهان الف فزود در اول
تا خورم آسیب جانگزای صفاهان.میوه های لطیف طبعفریب
از ری انگور و از سپاهان سیب.اگر ز باغ رعیت ملک خورد سیبی
برآورند غلامان او درخت از بیخ.سیب و زردآلو و آلوچه و آلوبالو
باز انجیر وزیری و خیار خوشخوار.- سیب آزایش ؛ نوعی از سیب است که در اصفهان بهتر باشد. ( غیاث اللغات ) ( از آنندراج ) : و میوه های تازه و شیرین و رسیده مثل سیب های گوناگون چون سیب آزایش آبدار چون سیب بی آسیب زنخدان لعبتان چگل.( ترجمه محاسن اصفهان ص 108 ).
سیب آزایش ذقن داری
چه غم از ضعف حال من داری.غبغب ساقی بدست آریم در مستی ندیم
ضعف دل را چاره ای از سیب آزایش کنیم.خال چون بوسه گره گشته بگرد دهنت
سیب آزایش بهتر ز دلیل ذقنت.- سیب آفتابی ؛ کنایه از سیب داغدارو پژمرده.
- سیب بخور ؛ نوعی از سیب بسیار خوشبو که پوست آنرا مانند عود بخور کنند. ( از آنندراج ) ( غیاث ) :
ز آتش تب بر رخ آن رشک حور
سیب زنخ سوخت چو سیب بخور.- سیب پیاده ؛قسمی سیب که هم پوست و هم گوشت و میوه آن سرخ است.
- سیب ترشک ؛ قسمی سیب که طعم ترش دارد. ( یادداشت بخط مؤلف ).
- سیب جنگلی ؛درخت سیب جنگلی که از نیاکان سیب باغی میباشد آنرا در رودسر، سیب ، هسیب و هسی و در طوالش سف و در ارسباران و آستارا آلما خوانند. ( از جنگل شناسی ساعی ج 2 ص 237 ).
- سیب دست افشار ؛ از عالم ترنج دست افشار. ( آنندراج ).
- سیب دلیلی ؛ سیب مخصوص یزد. ( آنندراج ) :
بیوسف راهبر گردیده آن چاه زنخدانم
دلالت کرد این سیب دلیلی تا بکنعانم.

۱. میوه ای تقریباً گرد با پوست زرد، قرمز یا سبز، گوشت سفید، خوشبو و خوش طعم که چند نوع است.
۲. درختی از تیرۀ گل سرخیان، دارای برگ های بیضی و دندانه دار که شکوفه های سفید و صورتی دارد.

/sib/ استخوان لگن خاصره