اقل و اکثر استقلالی

اقلّ وَ اَکْثَرِ اِستقلالی
اصطلاحی در اصول فقه، مانند آن که به شخصی بدهکار باشیم و ندانیم ۱۰۰ تومان بدهکار هستیم یا ۱۰۰۰ تومان. حال اگر ۱۰۰ تومان را بپردازیم به اندازۀ همان ۱۰۰ تومان، از عهدۀ قرض درآمده ایم. ویژگی اقل و اکثر استقلالی آن است که با انجام اقل، به همان اندازه، امتثال صورت می پذیرد.

[ویکی فقه] اقل و اکثر استقلالی به دو فعل جایگزین در مقام امتثالِ فی الجمله اطلاق می شود.
اقل و اکثر استقلالی، مقابل اقل و اکثر ارتباطی می باشد و آن، دو فعلی است که در مقام تعلق تکلیف لحاظ گردیده و هر دو مرکب بوده و در مجموعه ای از اجزا و شرایط با هم اشتراک دارند، ولی یکی از آنها اجزا و شرایط بیشتری دارد، و با این حال، از یک دیگر مستقل شمرده می شوند، به گونه ای که اگر امر مولا به اکثر تعلق گرفته باشد و مکلف اقل را به جا آورد، تکلیف خود را به طور کامل امتثال نکرده است، اما برای انجام دادن اقل، به او پاداش داده می شود و تکلیف از او ساقط می گردد، مانند آن که مکلف شک کند ده نماز از او قضا شده است یا دوازده نماز؛ در این فرض، اگر ده نماز را بخواند و در واقع دوازده نماز بر عهده او باشد، نسبت به خواندن ده نماز، امر مولا را امتثال نموده و امتثال دو نماز دیگر بر عهده او است؛ به خلاف اقل و اکثر ارتباطی که اگر مکلف اقل را انجام دهد و در واقع اکثر واجب باشد، اصلا امتثالی صورت نگرفته است.
عناوین مرتبط
دوران بین اقل و اکثر استقلالی.