هرمزان. [ هَُ م ُ ] ( اِخ ) ابن بلاش.مطابق روایت ابومنصور ثعالبی در کتاب غرر اخبار ملوک الفرس هفتمین پادشاه اشکانی است. چون به تخت نشست در ایالات مملکت خود گردش
کرد و ظلم را برانداخت و دادمظلومان را بستاند و به فقراء و ضعفا کمک ها رسانید.خواجه ها را دوست میداشت و آنها را به کارهای مهم می گماشت می گفت : اینها با زنان زنند، با مردان مرد، و برای پادشاهان بهترین خدمتگزار. مدت سلطنت او 47 سال بوده است. ( از ایران باستان پیرنیا ص 2563 ). این پادشاه مطابق روایت فردوسی و ابوالفرج اصفهانی پسر نرسی و بنا بنوشته حمزه اصفهانی عموی نرسی است و نام وی نیز در برخی از مدارک هرمز بدون الف و نون ضبط شده است و طبری او را هشتمین پادشاه سلسله اشکانی دانسته و مدت سلطنت او را هفده سال نوشته است. ( ایران باستان پیرنیا از ص 2546 ببعد ). در برخی از مدارک تاریخی نیز نام پدر وی بیزن ضبطشده است. رجوع به ایران باستان پیرنیا ص 2552 شود.
هرمزان. [ هَُ م ُ ] ( اِخ ) اهوازی. وی در زمان عمربن خطاب والی
شوشتر بود و به روایت حمداﷲ مستوفی با سپاه
مسلمانان هشتاد نبرد کرد و سرانجام گرفتار شد و او را پیش
عمر خطاب بردند. هرمزان آب خواست و برایش آوردند اما از بیم عمر نمی توانست بیاشامد. عمر به او گفت : در امان هستی تا این آب را بنوشی. هرمزان آب را بر زمین ریخت ، عمر به خشم آمد و دستور
قتل او را داد. گفت : تو مرا امان دادی که تا این آب را ننوشیده ام در امان باشم. عمر از کشتن او درگذشت و او دیری در حجاز بماند و سرانجام موفق شد به دست ابولؤلؤ موجبات قتل عمر را فراهم کند و گویند عمر هنگام مرگ خدا را شکر گفت که «من از مسلمانانم و به دست جهودی و گبری کشته شدم » و منظورش ابولؤلؤ و هرمزان بود. ( از تاریخ گزیده حمداﷲ مستوفی ص 179 ). هرمزان سرانجام به دست عبداﷲبن عمروبن عاص کشته شد.
هرمزان. [ هَُ م ُ ] ( اِخ ) حارث بن جعده ، شاعر پارسی گوی و تازی گوی. رجوع به حارث بن جعده شود.
هرمزان. [ هَُ م ُ ] ( اِخ ) ده کوچکی است از دهستان حومه بخش بافق شهرستان یزد که واقع در 60 هزارگزی شمال خاوری بافق و دارای 36 تن سکنه است. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 10 ).
