سبب

سَبَب
(به معنی ریسمان؛ آنچه که به واسطۀ آن به مقصود رسند) در اصطلاح فلسفه، با اندکی تفاوت به معنی علت استعمال شده و فرق آن با علت در دو امر است: ۱. سبب چیزی است که شیء به واسطۀ آن به وجود می آید، برخلاف علت که شیء بی واسطه از آن موجود می شود. ۲. معلول بدون شرط از علت به وجود می آید برخلاف سبب که معلول با لحاظ شرط از آن پدید می آید. بنابراین سبب شرط العله است. سبب در اصطلاح فلسفی بر دو گونه است: الف. سبب تام که درین معنی مترادف علت است؛ ب. سبب غیرتام که شرط وجود مسبَّب است.

سبب (موسیقی). سَبَب (موسیقی)
از اصطلاحات قدیم موسیقی ایران برای تعیین وزن یا ریتم. از عبدالقادر مراغی نقل است که: «ریتم را نیز ارکانی است که دورهای ضربی از آن ها ساخته می شوند و آن ارکان سه گونه است: سَبب، وَتَد، و فاصله؛ و خود سَبب دو گونه است: یکی سَبَب ثقیل مانند «تَنَ» که از دو حرف متحرک درست شده، مانند «هَمِه»، «غَمِ»، «سَرِ»، «مَنِه» که در حقیقت از دو هجای کوتاه درست شده است.» ارزش زمانی آن ها با نشانه های نت نویسی امروز این گونه است: ♫. دوم سبب خفیف مانند «تَنْ» که از یک متحرک و یک ساکن درست شده است، مانند «دَرْ»، «هَرْ»، «مَنْ» و ارزش زمانی آن در موسیقی امروز با این نشانه برابر است: ♪. مثلاً دلِ مَنْ از دو گونه سَبَب درست شده است، «دِلِ» سبب ثقیل و برابر ♫ و مَنْ سبب خفیف و برابر ♪.

[ویکی فقه] ـــ سبب، وصف وجودی که حکم دائر مدار آن است، مقابل مباشر و مقابل نسب. مانند روزهای ماه رمضان که سبب وجوب روزه، و یا خویشاوندی که سبب ارث بردن است. ـــ سبب، اماره ثبوت حکم شرعی است.
در تعریف سبب حکم گفته شده: «امر آشکار و منضبطی است که شارع آن را اماره ثبوت حکم شرعی قرار داده است» مثل زوال شمس که علامت وجوب نماز ظهر قرار داده شده است.
نسبت سبب با علت حکم
اما درباره نسبت آن با علت حکم، برخی آن دو را مترادف تلقی کرده اند، ولی گروهی دیگر بین آن دو تمایز قائل شده اند و گفته اند بین علت حکم و خود حکم شرعی تناسب آشکاری هست و عقل این تناسب را درک می کند، به خلاف رابطه بین سبب حکم و خود حکم شرعی، که عقل نمی تواند بفهمد که چرا مثلا زوال شمس سبب وجوب نماز ظهر گشته است.
معرفی سبب
...

[ویکی الکتاب] معنی سَبَبٍ: وسیله - طریق - طناب (سبب به معنای هر چیزی است که با آن و به وسیله آن چیز دیگری را به دست میآورند و به همین جهت است که طناب را سبب میگویند چون به وسیله آن آب از چاه بیرون میآورند و طریق را سبب میگویند چون به وسیله آن به مقصد میرسند و " در" را سبب میگ...
معنی مُبْصِراً: روشنگر - نور دهنده - درخشنده - واضح و روشن - آنچه سبب بینایی می شود - بینا کننده (اسم فاعل از مصدر ابصار)
معنی مُبْصِرَةً: روشنگر - نور دهنده - درخشنده - واضح و روشن - آنچه سبب بینایی می شود - بینا کننده (اسم فاعل از مصدر ابصار)
معنی عَجِیبٌ: شگفت آور(صفت مشبهه از ماده عجب است ، و تعجب حالتی است که به انسان در هنگام دیدن چیزی که سبب آن را نمیداند دست میدهد )
معنی صِهْراً: خویشاوندان سببی - خویشاوندی که به سبب ازدواج با زنی با بستگان او ایجاد می شود (مراد از صهر محرمیت از ناحیه زن است)
معنی بِأَنَّهُ: به این (دلیل) که آن (در عبارت " ذَ ٰلِکَ بِأَنَّهُ کَانَت تَّأْتِیهِمْ رُسُلُهُم بِـﭑلْبَیِّنَاتِ:آن (عقوبت و عذاب درد ناک )به سبب آن است که پیامبرانشان همواره دلایل روشن برایشان آوردند ...")
معنی یَکْشِفُ: برطرف می کند - کنار می زند ( عبارت " بَلْ إِیَّاهُ تَدْعُونَ فَیَکْشِفُ مَا تَدْعُونَ إِلَیْهِ إِنْ شَاءَ " یعنی : بلکه فقط خدا را میخوانید، و او هم اگر بخواهد آسیبی که به سبب آن او را خواندهاید برطرف میکند)
معنی دُعَائِکَ: خواندن تو -طلب کردن ازتو(عبارت "وَلَمْ أَکُن بِدُعَائِکَ رَبِّ شَقِیّاً " به این معنی است که : پروردگارا ! من همواره به سبب دعای خود قرین سعادت بودهام و هر وقت تو را میخواندم اجابتم میفرمودی ، بدون اینکه مرا شقی و محروم سازی )
معنی قَبْضَتُهُ: در دست او - در احاطه ی قدرت اوست (عبارت "وَﭐلْأَرْضُ جَمِیعاً قَبْضَتُهُ یَوْمَ ﭐلْقِیَامَةِ "این معنا را خاطر نشان میکند که در روز قیامت تمامی اسباب از سببیت میافتند و دست خلق از همه آنها بریده میشود ، تنها یک سبب میماند و آن هم خدای مسبب الاسباب اس...
معنی مَفَازَتِهِمْ: ظفر یافتن و رسیدن به هدفشان - کامیابیشان (مفازة مصدر میمی از فوز به معنای ظفر یافتن و رسیدن به هدف . و در عبارت "وَیُنَجِّی ﭐللَّهُ ﭐلَّذِینَ ﭐتَّقَوْاْ بِمَفَازَتِهِمْ " حرف باء که بر سر این کلمه در آمده بای ملابست و یا سببیت است ، پس فوزی که خدا ...
معنی طَائِرُکُمْ: سبب نیکبختی و بدبختی شما ( طائر در اصل به معنی پرنده است اما معنی ذکر شده از این بابت است که اعراب اگر برای کاری می رفتند و در راه پرنده ای را می دیدند که از چپ به راست پرواز میکند آن را به فال نیک میگرفتند ، واگراز راست به چپ میپرید و آن را به فال ب...
معنی طَائِرُهُمْ: سبب نیکبختی و بدبختی آنها( طائر در اصل به معنی پرنده است اما معنی ذکر شده از این بابت است که اعراب اگر برای کاری می رفتند و در راه پرنده ای را می دیدند که از چپ به راست پرواز میکند آن را به فال نیک میگرفتند ، واگراز راست به چپ میپرید و آن را به فال ب...
تکرار در قرآن: ۱۱(بار)
وسیله. راغب گوید: سبب ریسمانی است که با آن به درخت خرما بالا می‏روند جمع آن اسباب. فرموده . یعنی در ریسمانها بالا روند این در معنی این در معنی اشاره است به آیه یا آنها را نردبانی است که در آن بالا رفته و گوش می‏دهند؟ آنگاه به هر وسیله سبب گفته‏اند. صحاح و قاموس و اقرب نیز معنای اولی آن را ریسمان و معنی دوّمی را وسیله گفته‏اند. ابن اثیر گوید: سبب ریسمانی که با آن آب می‏کشد. و به طور استعاره به هر وسیله سبب گفته شده. . هر که گمان می‏کند که خدا پیغمبرش را یاری نخواهد کرد ریسمانی به آسمان بکشد و سپس آن را قطع کند و بیافتد و ببیند آیا حیله‏اش غیظ و کینه او را از بین می‏برد. آیه در شرح حال کسانی نداشتند. به ذوالقرنین از هر چیز وسیله‏ای داده بودیم به یک وسیله از آنهاتابع شد و از آن استفاده نمود. . آیه راجع به قیامت است یعنی: وسائل دنیا بریده شد. . معنی آیه گذشت. . صرح بنای بلند است مراد از اسباب چنانکه از آیه روشن می‏شود وسیله‏های رسیدن به آسمانهاست و گوئی منظور از آنها راههاست یعنی بالای آن بنای بلند بروم و به راههای آسمان برسم تا به معبود موسی دست یابم فرعون برای فریب مردم این سخن را گفته است.

[ویکی فقه] سبب (اصول). سبب، اماره ثبوت حکم شرعی است.
در تعریف سبب حکم گفته شده: «امر آشکار و منضبطی است که شارع آن را اماره ثبوت حکم شرعی قرار داده است» مثل زوال شمس که علامت وجوب نماز ظهر قرار داده شده است.
نسبت سبب با علت حکم
اما درباره نسبت آن با علت حکم، برخی آن دو را مترادف تلقی کرده اند، ولی گروهی دیگر بین آن دو تمایز قائل شده اند و گفته اند بین علت حکم و خود حکم شرعی تناسب آشکاری هست و عقل این تناسب را درک می کند، به خلاف رابطه بین سبب حکم و خود حکم شرعی، که عقل نمی تواند بفهمد که چرا مثلا زوال شمس سبب وجوب نماز ظهر گشته است.
عناوین مرتبط
...