کتاب سلیم بن قیس هلالی

اسرار آل محمد، با نام اصلی کتاب سلیم بن قیس هلالی، نوشتهٔ سلیم بن قیس هلالی از قدیمی ترین کتب تاریخ بعد از پیامبر است. این کتاب که با داشتن حداقل چهار نسخه تا حد زیادی حفظ شده، اکنون در دسترس است.
روایات نوع اول که اغلب طولانی اند. حدود نیمی از روایات سخنان علی (امام اول شیعیان و خلیفهٔ چهارم اهل تسنن) دربارهٔ حق خود برای جانشینی پیامبر اسلام است؛ و نیم دیگر آن مکالمات و نامه نگاری های او. بخشی از هر حدیث نیز توصیف موقعیتی ست که این سخنان در آن گفته شده.
روایات نوع دوم در قالب فضایل و مناقب اهل بیت، امام شناسی و... برای پشتیبانی از ادعاها و سخنان علی، قبل یا بعد از روایات نوع اوّل آمده اند.
روایات نوع سوم برای درک مطالب مربوط به حدیث بعدی در آن جا آورده شده اند و محتوایی کاملاً متفاوت دارند. مانند حوادثی که منجر به سخنرانی یا اظهار نظر علی می شوند.
در روایت های امامان شیعه از این کتاب به «کتاب سلیم بن قیس» یاد شده است. بعدها برخی کتاب را «کتاب السقیفه» و برخی «کتاب اسرار آل محمد» نام نهاده اند.
طبق نقل الفهرست ابن ندیم این کتاب اولین تألیف شیعه و نیز تنها کتاب باقی مانده حدیثی و تاریخی از قرن اول هجری است.. به گفت مدرسی، این کتاب یکی از قدیمی ترین کتاب هایی است که به دست مسلمانان نوشته شده و متن اصلی آن هنوز باقی است. به نوشته مدرسی هسته اصلی کتاب که تا حد زیادی در نسخه فعلی حفظ شده است، مربوط به دوره هشام بن عبدالملک خلیفه اموی در فاصله سال های ۱۰۵ تا ۱۲۵ هجری است.
این کتاب شامل99 روایت در سه نوع است:

[ویکی شیعه] کتابُ سُلَیْم بْن قِیْس هِلالی کتابی از شیخ ابوصادق سلیم بن قیس هلالی عامری کوفی است. گفته اند این اثر اولین کتاب شیعه است و در زمان امیرالمؤمنین علی(ع) نگاشته شده است. کتاب سلیم بن قیس هلالی حاوی روایاتی درباره فضایل اهل بیت، امام شناسی و اخباری درباره حوادث پس از رحلت رسول خدا(ص) است. درباره انتساب و عدم انتساب کتاب به سلیم بن قیس بین علمای شیعه مباحث بسیاری درگرفته است. این کتاب با عنوان «اسرار آل محمد(ص)» به فارسی ترجمه شده است.
شیخ ابوصادق، سُلَیم بن قیس هلالی عامری کوفی، از خواص اصحاب امیرالمؤمنین(ع) و امام حسن(ع) و امام حسین(ع) و امام زین العابدین و امام باقر(ع) است. سُلیم، دو سال قبل از هجرت به دنیا آمده و در نتیجه، هنگام رحلت پیامبر اکرم(ص) ۱۲ سال داشته است. او در ۱۶ سالگی وارد مدینه شده و در ابتدای ورود با حوادث دردناکی روبرو شد. وی در سال ۷۶ هجری در شهر نوبندجان فارس در سن ۷۸ سالگی بدرود حیات گفت و ظاهراً در همان شهر به خاک سپرده شد.
این کتاب در بیان امامان شیعه با عناوین «کتاب سلیم بن قیس هلالی» و «ابجد الشیعة» تعبیر شده و شهرت یافته است. امام صادق(ع) می فرماید: