کلمه جو
صفحه اصلی

نوروزنامه

فرهنگ فارسی


دانشنامه عمومی

نوروزنامه کتابی است به زبان فارسی منسوب به عمر خیام. این کتاب دربارهٔ پیدایش جشن نوروز و آداب آن نوشته شده است.
دیباچه
آغاز کتاب نوروزنامه
اندر آیین پادشاهان عجم
اندر یاد کردن زر و آنچه واجب بُوَد دربارهٔ او
اندر علامت دفینه ها
یاد کردن انگشتری و آنچه واجب آید دربارهٔ او
یاد کردن خوید و آنچه واجب آید دربارهٔ او
یاد کردن شمشیر و آنچه واجب آید دربارهٔ او
یاد کردن تیر و کمان و آنچه واجب آید دربارهٔ ایشان
یاد کردن قلم و خاصیت او و آنچه واجب آید دربارهٔ او
یاد کردن اسپ و هنر او و آنچه واجب آید دربارهٔ او
اندر ذکر باز و هنر او و آنچه واجب آید دربارهٔ او
حکایت اندر منفعت شراب
گفتار اندر خاصیت روی نیکو
با توجه به اشاراتی که خیام به مبدأ تقویم جلالی و کبیسه های پیش از آن می کند، نگاشتن کتاب باید در حدود سال ۴۹۵ هجری قمری (۴۸۰ خورشیدی) صورت گرفته باشد.
اگر چه گزارش جشن نوروز و مهرگان و تاریخ این دو روز در کتاب های ادبی و تاریخی عربی مکرر آمده و در ادبیات فارسی نیز پیش از خیام، در کتاب های التفهیم و زین الاخبار از آن نام برده شده، اما تنها کتاب فارسی که مستقلاً دربارهٔ نوروز سخن گفته باشد، همین کتاب است. البته در عربی کتاب فضائل النوروز توسط صاحب بن عباد در حدود دویست سال قبل از خیام نوشته شده
هرچند نوروزنامه فهرست یا ابواب جداگانه ندارد، سرفصل موضوعاتی که کتاب به آن ها پرداخته، به ترتیب عبارتند از:

نوروزنامه (مجموعه تلویزیونی). نوروزنامه یک نمایش تلویزیونی محصول سال ۱۳۶۲–۱۳۶۳ به کارگردانی مهوش جزایری، و تهیه کنندگی مجید گل بابایی، حمید نقیبی و بهروز خوش رزم می باشد که در نوروز ۱۳۶۳ از شبکه یک پخش شد.
افسر اسدی
مریم معترف
رضا کرم رضایی
علیرضا خمسه
عنایت شفیعی
مجید رزاز
سرور رجایی
حسن بلور

دانشنامه آزاد فارسی

رساله ای به فارسی در منشأ و تاریخ و آداب جشن نوروز منسوب به خیام نیشابوری. در این اثر از رسم هایی که شاهان و دیگر طبقات اجتماعی ایران در جشن نوروز رعایت می کردند نیز سخن رفته و جای جای حکایتی دل نشین آمده است. همچنین، به اقتضای کلام، مؤلف به درج مطالبی از علوم عصر خویش پرداخته است. نثر نوروزنامه که احتمالاً در ۴۹۵ق تألیف یافته بسیار زیبا و دل نشین و از بهترین نمونه های فارسی فصیح و شیوای قدیم است. این اثر به تصحیح مجتبی مینوی به چاپ رسیده است (۱۳۱۲ش).


کلمات دیگر: