[ویکی فقه] شرایط حکم اصل، امور لازم در صحت تمسک به «حکم اصل» به عنوان یکی از ارکان قیاس فقهی است.
شرایط حکم اصل، شرایطی است که وجود آنها در «حکم اصل» موجب صحت تمسک به آن به عنوان یکی از ارکان قیاس می گردد.
شرایط
بعضی از این شرایط عبارت است از:۱. دلیلی بر اختصاص حکم اصل به مورد خاص در دست نباشد، همانند شهادت دادن «خزیمه» که به جای دو شهادت محسوب می شد، زیرا معلوم بود که این حکم به فرد خاص اختصاص دارد؛ در حالی که مقصود از قیاس، سرایت دادن حکم اصل به فرع می باشد؛۲. تشریع «حکم اصل» متاخر از تشریع «حکم فرع» نباشد، زیرا لازمه آن این است که حکم فرع قبل از تشریع حکم اصل، بدون دلیل موجود باشد؛۳. نص شرعی برای بیان حکم فرع وارد نشده باشد؛۴. حکم اصل قابلیت اجرای قیاس و سرایت دادن آن به فرع را داشته باشد، مثل این که علت آن قابل درک بوده و از امور تعبدی نباشد، زیرا اگر علت آن قابل درک نباشد، نمی توان آن را به فرع سرایت داد؛۵. حکم اصل منسوخ نشده باشد.
شرایط حکم اصل، شرایطی است که وجود آنها در «حکم اصل» موجب صحت تمسک به آن به عنوان یکی از ارکان قیاس می گردد.
شرایط
بعضی از این شرایط عبارت است از:۱. دلیلی بر اختصاص حکم اصل به مورد خاص در دست نباشد، همانند شهادت دادن «خزیمه» که به جای دو شهادت محسوب می شد، زیرا معلوم بود که این حکم به فرد خاص اختصاص دارد؛ در حالی که مقصود از قیاس، سرایت دادن حکم اصل به فرع می باشد؛۲. تشریع «حکم اصل» متاخر از تشریع «حکم فرع» نباشد، زیرا لازمه آن این است که حکم فرع قبل از تشریع حکم اصل، بدون دلیل موجود باشد؛۳. نص شرعی برای بیان حکم فرع وارد نشده باشد؛۴. حکم اصل قابلیت اجرای قیاس و سرایت دادن آن به فرع را داشته باشد، مثل این که علت آن قابل درک بوده و از امور تعبدی نباشد، زیرا اگر علت آن قابل درک نباشد، نمی توان آن را به فرع سرایت داد؛۵. حکم اصل منسوخ نشده باشد.
wikifeqh: شروط_حکم_اصل