[ویکی فقه] ضروب اشکال مطلقات، یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای صور مختلف اَشکال قیاس های متشکل از قضایای غیر موجّهه است.
«ضرب»، کیفیت ایجاب و سلب، و کلی و جزئی بودن دو مقدمه نسبت به یکدیگر است و «شکل»، هیئتی است که از کیفیت ارتباط حد وسط با دو حد دیگر (حد اصغر و حد اکبر) در دو مقدمه قیاس از حیث موضوع یا محمول بودن حاصل می شود و «مطلقات» قیاس هایی است که مقدمات آن از قضایای موجهه تشکیل شود؛ بنابراین مراد از ضروب اشکال مطلقات، حالت ها و هیئت های قرار گرفتن دو مقدمه نسبت به یکدیگر به صورت یکی از اَشکال چهارگانه در قیاس های مختلط است. هر یک از اشکال چهارگانه دارای شانزده ضرب است، چرا که صغرا و کبرای هر یک ممکن است موجبه کلیه یا موجبه جزئیه و سالبه کلیه یا سالبه جزئیه باشد، از همین رو ضروب اشکال مطلقات، به ضروب شکل اول مطلقات، شکل دوم مطلقات، شکل سوم مطلقات و شکل چهارم مطلقات تقسیم می شود؛ مثلاً ضرب اول از شکل اول آن است که صغرا و کبرا هر دو موجبه کلیه باشد و این ضرب اشرف ضروب از اشرف اَشکال است؛ مانند: هر مسی فلز است و هر فلزی هادی حرارت است؛ پس هر مسی، هادی حرارت است. از ضروب شانزده گانه هر شکل، پاره ای منتج و پاره ای عقیم اند.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.• خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی.• ابوالبرکات ابن ملکا، هبه الله بن علی، الکتاب المعتبر فی الحکمة.• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.
۱. ↑ خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۱۹۳.
...
«ضرب»، کیفیت ایجاب و سلب، و کلی و جزئی بودن دو مقدمه نسبت به یکدیگر است و «شکل»، هیئتی است که از کیفیت ارتباط حد وسط با دو حد دیگر (حد اصغر و حد اکبر) در دو مقدمه قیاس از حیث موضوع یا محمول بودن حاصل می شود و «مطلقات» قیاس هایی است که مقدمات آن از قضایای موجهه تشکیل شود؛ بنابراین مراد از ضروب اشکال مطلقات، حالت ها و هیئت های قرار گرفتن دو مقدمه نسبت به یکدیگر به صورت یکی از اَشکال چهارگانه در قیاس های مختلط است. هر یک از اشکال چهارگانه دارای شانزده ضرب است، چرا که صغرا و کبرای هر یک ممکن است موجبه کلیه یا موجبه جزئیه و سالبه کلیه یا سالبه جزئیه باشد، از همین رو ضروب اشکال مطلقات، به ضروب شکل اول مطلقات، شکل دوم مطلقات، شکل سوم مطلقات و شکل چهارم مطلقات تقسیم می شود؛ مثلاً ضرب اول از شکل اول آن است که صغرا و کبرا هر دو موجبه کلیه باشد و این ضرب اشرف ضروب از اشرف اَشکال است؛ مانند: هر مسی فلز است و هر فلزی هادی حرارت است؛ پس هر مسی، هادی حرارت است. از ضروب شانزده گانه هر شکل، پاره ای منتج و پاره ای عقیم اند.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.• خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی.• ابوالبرکات ابن ملکا، هبه الله بن علی، الکتاب المعتبر فی الحکمة.• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.
۱. ↑ خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۱۹۳.
...
wikifeqh: ضروب_اشکال_مطلقات