[ویکی نور] ضیاء العیون تألیف محمد باقر بن عمادالدین محمود شیرازی یک اثر تخصصی چشم پزشکی از تألیفات دوره صفویه است. مؤلف در این اثر -که به دستور شاه عباس صفوی تألیف شده- یک دوره کامل چشم پزشکی زمان خود را از طرز معاینه چشم تا درمان بیماری های مختلف گردآوری نموده است.
این اثر در دو بخش تدوین یافته است. بخشی پیرامون ادویه چشم و بخشی دیگر پیرامون مراهم و ادویه قروح چشم. هر یک از بخش های کتاب نیز خود مشتمل بر پنج فصل هستند.
سبک پرداختن مؤلف در این اثر به بیماری های چشم با بسیاری دیگر از نگاشته هایی که پیرامون بیماری ها و درمان آنهاست متفاوت است. در بسیاری از آثار ابتدا بیماری معرفی شده، سپس راه درمان آن بیان می شود، ولی مؤلف در این اثر به شیوه ای قرابادینی به مبحث بیماری ها پرداخته است، یعنی در چند بخش تمامی داروهای مرتبط با بیماریهای چشم را بیان نموده است، که البته مؤلف علت پرداختن این چنینی به مبحث چشم را درخواست و پیشنهاد شاه عباس بیان می کند.
کتاب ضیاء العیون مجموعه ای جامع از داروهای چشم است که مؤلف با بیانی روان گردآوری نموده است.
آنچه مؤلف در این اثر می نویسد غالباً مستند به منبعی نیست که شاید علت این باشد که وی می خواسته کتابش مختصر و مراجعت به آن آسان باشد و الا مسلماً بسیاری از نسخه هایی که او نقل می کند تجربیات مؤلف نیست.
این اثر در دو بخش تدوین یافته است. بخشی پیرامون ادویه چشم و بخشی دیگر پیرامون مراهم و ادویه قروح چشم. هر یک از بخش های کتاب نیز خود مشتمل بر پنج فصل هستند.
سبک پرداختن مؤلف در این اثر به بیماری های چشم با بسیاری دیگر از نگاشته هایی که پیرامون بیماری ها و درمان آنهاست متفاوت است. در بسیاری از آثار ابتدا بیماری معرفی شده، سپس راه درمان آن بیان می شود، ولی مؤلف در این اثر به شیوه ای قرابادینی به مبحث بیماری ها پرداخته است، یعنی در چند بخش تمامی داروهای مرتبط با بیماریهای چشم را بیان نموده است، که البته مؤلف علت پرداختن این چنینی به مبحث چشم را درخواست و پیشنهاد شاه عباس بیان می کند.
کتاب ضیاء العیون مجموعه ای جامع از داروهای چشم است که مؤلف با بیانی روان گردآوری نموده است.
آنچه مؤلف در این اثر می نویسد غالباً مستند به منبعی نیست که شاید علت این باشد که وی می خواسته کتابش مختصر و مراجعت به آن آسان باشد و الا مسلماً بسیاری از نسخه هایی که او نقل می کند تجربیات مؤلف نیست.
wikinoor: شیافات و اکحال از آنها مرکب اند.در این فصل مؤلف ادویه را به ترتیب حروف الفبا مرتب نموده و شیوه بحث او در این فصل همانند بسیاری از نگاشته های ادویه شناسی است یعنی ادویه معرفی می شود و سپس خصوصیات، طبیعت و خواص آن بیان می شود.۴. شیافات: در این فصل داروهای مرکب، مواد مورد نیاز در ساخت آنها، شیوه ساخت آنها و نحوه به کارگیری آنها بیان شده است.۵. در اکحال و ذرورات و غیره از ادویه چشم: ساختار این فصل نیز همانند فصل پیشین است.عناوین بخش های مقاله دوم نیز چنین است:۱. در بیان آن که مراهم از چه قسم ادویه مرکب اند و چگونگی ترکیب آنها.این فصل نیز در حکم مقدمه و پیش نیاز فصول بعدی مقاله دوم است.۲. در ادویه مفرده که در قروح و جراحات استعمال می شوند.ساختار این فصل همانند فصل سوم مقاله اول است، یعنی مؤلف ادویه را به ترتیب حروف الفبا ذکر می نماید و طبیعت و خواص هر یک را بر می شمرد.۳. در ذکر مرهم ها.این فصل طولانی ترین فصل در مقاله دوم است و ساختار آن شبیه به فصل چهارم و پنجم مقاله اول است.۴. در ذکر بعضی از نسخ مراهم و اطلیه مرض آتشک ، آنچه به تجربه از مردم است و طریق ساختن و دستور مالیدن و منافع آن.۵. در ذکر مجملی از قوای علاج جراحات و قروح.در این فصل مؤلف به بیان مطالبی کلی پیرامون درمان جراحت ها می پردازد که هم در درمان بیماری های چشم به کار آید و هم در درمان جراحت اعضای دیگر بدن.
وضعیت کتاب
افست نسخه خطی ای از کتاب ضیاء العیون را مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی ، طب اسلامی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی ایران در اسفند ماه سال ۱۳۸۷ ش با مقدمه ای کوتاه به قلم آقای دکتر محمد مهدی اصفهانی در ۲۴۳ صفحه منتشر کرده است.
منبع
...
وضعیت کتاب
افست نسخه خطی ای از کتاب ضیاء العیون را مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی ، طب اسلامی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی ایران در اسفند ماه سال ۱۳۸۷ ش با مقدمه ای کوتاه به قلم آقای دکتر محمد مهدی اصفهانی در ۲۴۳ صفحه منتشر کرده است.
منبع
...
wikifeqh: ضیاء_العیون_(کتاب)