سوزن

ابرة

سیخ فلزی کوچک نوک تیزکه ته آن سوراخ داردبرای نخ
( اسم ) ۱ - میله کوچک فلزی و نوک تیز که ته آن سوراخی دارد و آن در دوختن پارچه و جز آن به کار میرود دوزنه دوزینه . ۲ - میله ایست که در اسلحه آتشی به فشنگ برخورد کرده آنرا محترق سازد . یا گاهی از چشم سوزن بیرون رفتن و گاهی از دروازه تو نرفتن . ۱ - دمدمی و متلون بودن . ۲ - افراطی و تفریطی .

(زَ ) [ په . ] (اِ. ) ۱ - میلة کوچک فلزی و نوک تیز که ته آن سوراخی دارد، نخ را از آن بگذرانند و آن در دوخت و دوز به کار می رود. ۲ - میله ای که در اسلحة آتشی به فشنگ برخورد کرده آن را محترق سازد. ۳ - (عا. ) آمپول ، سرنگ . ، جای ~سوزن انداختن نیست کنایه از

سوزن. [ زَ ] ( اِ ) سانسکریت «سوسی » ( سوزن ). «هوبشمان ص 755». قیاس کنید با اوستا «سوکا» ( سوزن )، پهلوی «سوکن » ، پازند «سوزن »، «سوزن » ، کردی «شوزهین »، «بزهوزهین »، «سوزهین » ، استی عاریتی و دخیل «سژین »، «سوژین » ، بلوچی «سوسین »، «سیسین ، سیشین ، شیشن ، شیشین » ، وخی «سیک » ، سریکلی «سیک » ، گیلکی «سوزن » . میله ٔکوچک فلزی نوک تیز و سوراخ دار و نوعاً آهنی که بدان خیاطی کنند. ( حاشیه برهان قاطع چ معین ). ابرة و میله کوچکی فلزی و نوک تیز و سوراخ دار و نوعاً آهنی که بدان خیاطی میکنند و میدوزند. ( ناظم الاطباء ). درزن. ( لغت فرس ). دوزینه. ( فرهنگ فارسی معین ) :
نه مرگ از تن خویش بتوان سپوخت
نه چشم زمان کس بسوزن بدوخت.سوزن زرین شده ست و سوزن سیمین
لاله رخانا ترا میان و مرا تن.اخگر هم آتش است ولیکن نه چون چراغ
سوزن هم آهن است ولیکن نه چون تبر.یا همچو زبرجدگون یک رشته سوزن
اندر سر هر سوزن یک لؤلؤ شهوار.چون که در این چاه چو نادان بباد
داده تبر در طلب سوزنم.سوزن از دست بفکنی رستی
که از این جهل جان و دل خستی.بر سوزن مژگانم صد رشته گهر دارم
در دامن تو ریزم یا در برت افشانم.که ز رمح بلند قد ناید
آنچه سوزن کند به پستی خویش.یکی ز لشکر موئینه تیغ تیز بکف
سنانش سوزن و انگشتوانه اش مغفر.هزار سوزن فولاد بر دل است مرا
از این حریرقبایان که دوش بر دوشند.- از سوزن برون شدن ؛ از سفت سوزن گذشتن. بسهولت تمام برآمدن.
- امثال :
اگر سوزن خیاط گم نمیشد روزی یک قبا میدوخت . رجوع به امثال و حکم دهخدا شود.
با سوزن چاه کندن .
به امید سوزن کلنگ گم کردن .
جای سوزن انداختن نیست .
سگ سوزن خورده .
سوزنی باید کز پای برآرد خاری .
کوه در سوراخ سوزن کی رود.
کوه را با سوزن نتوان سنبید.
|| میله ای که دراسلحه آتشی به فشنگ برخورد کرده و آنرا محترق مینماید. ( ناظم الاطباء ). || سوزن با لفظ ریختن و افشاندن بر چیزی ؛ کنایه از عقوبت کردن و رنجانیدن و زدن چیزی را در چیزی و بر چیزی ، به معنی دوختن و خلانیدن است. ( آنندراج ).

۱. میله فلزی کوچک نوک تیز که ته آن سوراخ دارد و برای دوختن پارچه یا چیز دیگر به کار می رود، درزن، دوزنه، دوزینه.
۲. (پزشکی ) [عامیانه] آمپول.
۳. وسیله ای که با آن در تقاطع های راه آهن مسیر حرکت قطار را عوض می کنند.
* سوزن زدن:
۱. دوختن پارچه با دست و به وسیلۀ نخ و سوزن، دوخت و دوز.
۲. نقش و نگار انداختن در پارچه با نخ و سوزن.
۳. (پزشکی ) داخل کردن داروی مایع به بدن به وسیلۀ سوزن تو خالی، آمپول زدن، تزریق.
* سوزن عیسی: [قدیمی] گویند که حضرت عیسی هنگام عروج به آسمان چون سوزنی با خود داشت نتوانست ازآسمان چهارم بالاتر برود: من اینجا پای بست رشته ماندم / چو عیسی پای بست سوزن آنجا (خاقانی: ۲۴ ).

{switch , point} [حمل ونقل ریلی] دستگاهی برای تغییر مسیر قطار در شبکۀ خطوط راه آهن

درزن