طاووس

طاووس (به یونانی: ταὧς) (نام علمی: Pavo) نام یک گونه از سرده طاووس است. طاووس در فرهنگ اکثر قبائل به عنوان زیباترین پرنده و مظهر تجلل به شمار می رود . طاووس علی رغم سر و بدن زیبا پاهای زشتی دارد.

طاووس (peacock)
جنس نر هر یک از انواع قرقاولهای بزرگ، راستۀ ماکیان سانان. این نام اغلب برای طاووس معمولی Pavo cristatus به کار می رود که پرنده ای از خانوادۀ قرقاول، و بومی جنوب آسیا است. این پرنده اندکی بزرگ تر از قرقاول است. جنس نر دارای دم بادبزن مانند بزرگی به رنگ های روشن و دارای لکه های چشم مانند آبی، سبز و بنفش روی زمینه ای بلوطی است که هنگام جفت یابی ایستاده قرار می گیرد. جنس ماده قهوه ای رنگ، و دارای دمی کوتاه است. ماده در بهار چهار تا هشت تخم می گذارد و دورۀ خوابیدن روی تخم ها ۳۰ روز است. ماده هشت ماه با جوجه هایش باقی می ماند. طاووس سبز Pavo muticus بومی آسیای جنوب شرقی است و آزادانه با طاووس معمولی تولیدمثل می کند. گونۀ سوم، Afropavus congensis، در اواخر دهۀ ۱۹۳۰، در جنگل های کنگو کشف شد. این گونه بسیار کوچک تر از طاووس معمولی است و پرهای دمی قابل ایستادن ندارد.

طاووس (اخترشناسی). طاووس (اخترشناسی)(Pavo)
صورت فلکی نیمکرۀ جنوبی، به شکل طاووس.

طاووس
• « شگفت انگیزتر آن پرندگان در آفرینش ، طاووس است ... چون به سوى ماده پیش رود ، آن دُمِ در هم پیچیده را وا سازد و بر سر خود برافرازد ، که گویى بادبانى است برافراشته و کشتیبان زمام آن را بداشته . به رنگهاى خود می ‏نازد ، و خرامان خرامان دم خود را بدین سو و آن سو می برد و سوى ماده می ‏تازد ... و اگر آن را همانند کنى بدانچه زمین رویانیده ، گویى : گل هاى بهاره است ، از این سوى و آن سوى چیده ، و اگر به پوشیدنی اش همانند سازى ، همچون حلّه ‏هاست نگارین ؛ و فریبا ، یا چون برد یمانى زیبا ، و اگر به زیورش همانند کنى ؛ نگین ها است رنگارنگ ، در سیم ها نشانده ،خوشنما چون نقش ارژنگ ... »• « چون خود بینى نازنده به راه می ‏رود ، و به دم و پرهاى خویش می‏نگرد ، و از زیبایى پوششى که بر تن دارد و طوق ها که بر سر و گردن ، قهقهه سر مى‏دهد ، و چون نگاهش به پاهاى خود می ‏افتد ، بانگى برآرد که گویى گریان است و آوازى کند چنانکه پندارى فریاد خواهان است . فریادش گواهى است راست ، بر اندوهى که او راست . چه پاهاى او لاغر است و سیه‏فام ، همانند خروسى که از هندى و فارسى زاده است زشت و نا به اندام ، و از تیزى استخوان ساق او خارکى خرد سر زده است ، و بر جایگاه یال او دسته‏اى موى سبز نگار بر زده ، و برآمدنگاه گردنش چون ابریقى است راست کشیده ، و فرو رفتنگاه آن ، تا به شکم رسد ، سیاه است ، چون وسمه یمانى سبز و به سیاهى رسیده ، یا پرنیانى است بر آینه صیقل زده افکنده ، یا با چادرى سیاه سر و گردن خویش را پوشیده ...»• « و کمتر رنگى است که طاووس را نصیبى از آن نه در پیکر است ، و رنگ او در رخشندگى و درخشندگى و آبدارى از آن رنگها برتر است . پس او با آن نقشهاى آگنده چون گلزارى است با گلهاى پراکنده ، نه باران بهارى‏اش پروریده ، و نه آفتاب گرم تابستان را به خود دیده ، و گاه پر خویش را بریزاند ، و خود را برهنه گرداند . پرهایش پیاپى بیفتد و پشت هم بروید . پرها چنان ریزد از ناى استخوان که برگها از شاخه‏هاى درختان . پس پرها به هم پیوندد رویان ، و بازگردد به هیئتى که بود پیش از آن . نه رنگى با رنگ پیشین مخالف بود ، و نه در غیر جاى خود جایگزین شود . و اگر پرى از پرهاى ناى استخوان او را نیک بنگرى ، تو را رنگى سرخ گلگون نماید ، و گاه به رنگ سبز زبرجدى ، و گاه به رنگ زرناب درآید .»• «اما هرکه را آزمایی به کردار آزمای نه به گفتار که گنجشکی به نقد به که طاووسی.» -> قابوس نامه
• «از آشیان غراب طاووس نپرد.»• «جوان مجرد، طاووس را ماند؛ دوران نامزدی به سان شیر است؛ تأهل که گزید خری بیش نیست.» -> ضرب المثل اسپانیایی
• «گنجشک نقد به از طاووس نسیه.»• «هرکه را طاووس باید جور هندوستان کشد.»• «ای به دیدار فتنه چون طاووس// وی به گفتار غرّه چون کفتار// عالمت غافلست و تو غافل// خفته را خفته کی کند بیدار» -> سنایی
• «بگفتش کوتهی افسوس افسوس// تو پا می بینی و من پر طاووس» -> وحشی بافقی
• «پای مبین، پایه طاووس بین// جیفه مبین، کرکس کاووس بین» -> خواجوی کرمانی
• «چرا عمر طاووس و دراّ ج کوته// چرا مار و کرکس زید در درازی» -> مصیبی
• «چو طاووس عقابی باز بسته// تذروی بر لب کوثر نشسته» -> نظامی
• «دشمن طاووس آمد پر او// ای بسی شه را بکشته فر او» -> مولوی
• «طاووس جان به جلوه درآید ز خرمی// گر طوطی لبت به حدیثی زبان دهد» -> ظهیرالدین فاریابی
• «طاووس را به نقش و نگاری که هست، خلق// تحسین کنند و او خجل از پای زشت خویش» -> سعدی
• «طاووس رخش چو کرد یک جلوه// عقلم چو مگس دو دست بر سر زد» -> عطار نیشابوری
• «گرچه خوبی، به سوی زشت به خواری منگر// کاندر این ملک چو طاووس به کار است مگس» -> سنایی

[ویکی فقه] طاووس، به پرنده ای معروف زیبا اطلاق می شود.
از آن به مناسبت در باب های طهارت ، تجارت و اطعمه و اشربه نام برده اند.
حکم گوشت طاووس
طاووس از پرندگان حرام گوشت و از مسخ شدگان بر شمرده شده است. لیکن برخی معاصران در حرمت آن اشکال کرده و بلکه برخی آنان، آن را از حلال گوشتان بر شمرده اند.