نهروان. [ ن َ رَ ] ( اِخ ) شهرکی است قدیمی در چهارفرسخی بغداد. ( از سمعانی ). شهرکی است [ به عراق ] با آبادانی اندک و اندر وی خرماست اندک و آنجا جایهایی است که خسروان کرده اند. ( حدود العالم ) ( یادداشت مؤلف ). دهی است چند مابین
بغداد و کوفه ،
خوارج نهروان از آنجا بودند. ( از رشیدی ). شهری است از مداین سبعه به عراق عرب میان بغداد و واسط، بر شرقی دجله و به آن منسوب اند خوارج نهروان و بین حضرت
علی بن ابیطالب ( ع ) و آنان در آنجا جنگی رخ داد. مؤلف معجم البلدان نویسد: نهروان مشتمل است بر نهروانات اعلی ، نهروانات اوسط و نهروانات اسفل و آن عبارت است از کوره ای وسیع واقع در بین بغداد و واسط از جانب شرقی ، حد اعلای آن متصل به بغداد است ، در این کوره چند شهر متوسط یافت شود مانند: اسکاف ، جرجرایا، صافیه ، دیرقنی و جز آن. ( از معجم البلدان ) :
سپاهی به کردار کوه گران
همیرفت گستاخ تا نهروان.
فردوسی.
لشکرگاه هرثمه بر نهروان بود بر دو فرسنگی از دروازه بغداد. ( ترجمه تاریخ طبری ص 513 ). کوچ کرد تا آب نهروان و از آن جانب بهرام چوبین فرود آمد. ( فارسنامه ابن بلخی ص 100 ).
گرد سپهت به نهرواله
سهم تو به نهروان ببینم.
خاقانی.
برای شرح جنگ نهروان رجوع به تاریخ طبری و الکامل ابن اثیر و مجمل ص 77 و 237 و غیره و خاندان نوبختی ص 31 و حبیب السیر ج 1 ص 175 تا 203 و نزهةالقلوب ج 3 شود.
نهروان. [ ن َ رَ ] ( اِخ ) دهی است جزء
دهستان سجاس رود بخش قیدار
شهرستان زنجان. در 12 هزارگزی شمال غربی قیدار در دامنه سردسیری واقع است و 409 تن سکنه دارد.آبش از قنات و محصول عمده اش غلات و شغل مردمش زراعت و قالیچه بافی است. ( از فرهنگ جغرافیائی
ایران ج 2 ).
