جزء

مترادف جزء : پاره، تکه، قطعه، شمه، عنصر

متضاد جزء : کل

برابر پارسی : بخش، بند، پاره، لخت

فارسی به انگلیسی

clause, appurtenance, component, fragment, ingredient, member, part, particularity, section, segment

فارسی به عربی

تفصیل , جزء , عضو , مکون

( جزء (اجزای ) ) ادات

تفصيل , جزء , عضو , مکون

عربی به فارسی

تکه , جزء , قطعه , پاره , جدا کردن , جداشدن , بخش , سهم

مترادف و متضاد

۱. پاره، تکه، قطعه
۲. شمه
۳. عنصر ≠ کل

part (اسم)

پا، نقطه، جزء، قطعه، پاره، بخش، عضو، برخه، شقه، نصیب، جزء مرکب چیزی، جزء مساوی، اسباب یدکی اتومبیل، نقش بازگیر

portion (اسم)

سهم، جزء، قسمت، اری، تکه، قطعه، پاره، بخش، برخه، شقه، بهره، نصیب

clause (اسم)

ماده، شرط، جزء، بند، فصل، قضیه، جزئی از جمله

appurtenance (اسم)

ضمیمه، متعلقات، دستگاه، اسباب، جهاز، جزء، حالت ربط و اتصال

gadget (اسم)

اسباب، جزء، ابزار، مکانیکی، الت کوچک

component (اسم)

جزء، مولفه، ترکیب کننده، ترکیب دهنده

ingredient (اسم)

جزء، جزء ترکیبی، ذرات

member (اسم)

جزء، شعبه، اندام، بخش، عضو، کارمند

detail (اسم)

جزء، فقره، تفصیل، جزئیات، تفاصیل، حساب ریز

sector (اسم)

جزء، ناحیه، بخش، محله، قطاع، قطاع دایره، قسمتی از جبهه

gizmo (اسم)

اسباب، جزء، ابزار، مکانیکی، الت کوچک

فرهنگ معین

(جُ) [ ع . ] (اِ.) بخشی از چیزی ، پاره ای از شی ء مق کل . ج . اجزاء.

(جُ) [ ع . ] (اِ.) بخشی از چیزی ، پاره ای از شی ء. ج . اجزاء.

(جُ ) [ ع . ] (اِ. ) بخشی از چیزی ، پاره ای از شی ء مق کل . ج . اجزاء.
(جُ ) [ ع . ] (اِ. ) بخشی از چیزی ، پاره ای از شی ء. ج . اجزاء.

لغت نامه دهخدا

جزء. [ ج ُزْءْ ] (اِخ ) سدوسی . همان جرول سدوسی است . رجوع به جرول و الاصابة فی تمییزالصحابة شود.

جزء. [ ج َزْءْ ] ( ع مص ) بخش کردن و پاره پاره نمودن. ( از منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). پاره پاره کردن. ( دهار ) ( ناظم الاطباء ). تقسیم و تجزیه کردن. ( از متن اللغة ) ( از اقرب الموارد ). || محکم بستن. ( ازمتن اللغة ) ( از ناظم الاطباء ) ( از منتهی الارب ) ( از ذیل اقرب الموارد از قاموس ). || جُزء چیزی را گرفتن. ( از ذیل اقرب الموارد ). || بسنده کردن و قناعت کردن به چیزی. ( از منتهی الارب ) ( از اقرب الموارد ) ( از متن اللغة ) ( از ناظم الاطباء ) ( آنندراج ). جُزء. ( از متن اللغة ). رجوع به جُزء شود و بدین معنی با باء آید، چنانکه در «جزاء بالشی ٔ»؛ بسنده کرد به آن چیز. ( از منتهی الارب ) ( از اقرب الموارد ). || ساقط کردن ، چنانکه در «جزاء الشعر»؛ یعنی ساقط کرد تمام یک جزء از آن شعر را. ( ناظم الاطباء ) ( از منتهی الارب ). || ( اصطلاح عروض ) حذف کردن دو جزء از یک بیت است همچون حذف کردن عروض و ضرب و آن را مجزو نامند. ( از تعریفات جرجانی ). و نزد اهل عروض ، ساقط کردن ضرب و عروض است از بیت و شعری را که جَزْء در آن روی داده مجزو نامند و اصل بحر مقتضب چهار «مستفعلن مفعولات ُ» باشد و آن بحر در شعر عرب جز بصورت مجزو نیاید. در کتاب عروض سیفی اینچنین ذکر شده است و در برخی از رسائل عروض عربی چنین آمده : مجزو یک بیت شعر است که جزء از آن افتاده باشد، خواه سداسی و خواه رباعی باشد. و برگشت هر دو به یک امر است و مؤید این معنی گفته صاحب عنوان الشرف است که گوید: مجزو بیتی را گویند که عروض و ضرب آن ساقط شده باشد. لیکن در رساله قطب الدین سرخسی آمده که : جَزْء ناقص بودن یکسوم اجزاء بیت باشد و بنابراین جزء جز در بحر مسدس متصور نیست. ( از کشاف اصطلاحات الفنون ).

جزء. [ ج ُزْءْ ] (اِخ )ابن عباس . از روات بود. وی همان جرول بن عباس است . رجوع به جرول بن عباس و الاصابة فی تمییزالصحابة شود.

جزء. [ ج َزْءْ ] (اِخ ) (نهر...) بنزدیکی عسکر مکرم در نواحی خوزستان قرار دارد. (از معجم البلدان ).

جزء. [ ج َزْءْ ] (اِخ ) ابن انس سلمی . ابن ابی عاصم او را ذکر کرده است . وی از روات بود و از طریق نائل بن مطرف ... روایت دارد. رجوع به الاصابة فی تمییزالصحابة و تاج العروس شود.

جزء. [ ج َزْءْ ] (اِخ ) ابن عمر. صحابیست . (از تاج العروس ).

جزء. [ ج َزْءْ ] (اِخ ) ابن عیاش . از اصحاب است . (از تاج العروس ).

جزء. [ ج َزْءْ ] (اِخ ) ابن کعب بن ابی بکربن کلاب . فرزند وی قیس پدر قبیله ای است . (از تاج العروس ).

جزء. [ ج َزْءْ ] (ع مص ) بخش کردن و پاره پاره نمودن . (از منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). پاره پاره کردن . (دهار) (ناظم الاطباء). تقسیم و تجزیه کردن . (از متن اللغة) (از اقرب الموارد). || محکم بستن . (ازمتن اللغة) (از ناظم الاطباء) (از منتهی الارب ) (از ذیل اقرب الموارد از قاموس ). || جُزء چیزی را گرفتن . (از ذیل اقرب الموارد). || بسنده کردن و قناعت کردن به چیزی . (از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد) (از متن اللغة) (از ناظم الاطباء) (آنندراج ). جُزء. (از متن اللغة). رجوع به جُزء شود و بدین معنی با باء آید، چنانکه در «جزاء بالشی ٔ»؛ بسنده کرد به آن چیز. (از منتهی الارب ) (از اقرب الموارد). || ساقط کردن ، چنانکه در «جزاء الشعر»؛ یعنی ساقط کرد تمام یک جزء از آن شعر را. (ناظم الاطباء) (از منتهی الارب ). || (اصطلاح عروض ) حذف کردن دو جزء از یک بیت است همچون حذف کردن عروض و ضرب و آن را مجزو نامند. (از تعریفات جرجانی ). و نزد اهل عروض ، ساقط کردن ضرب و عروض است از بیت و شعری را که جَزْء در آن روی داده مجزو نامند و اصل بحر مقتضب چهار «مستفعلن مفعولات ُ» باشد و آن بحر در شعر عرب جز بصورت مجزو نیاید. در کتاب عروض سیفی اینچنین ذکر شده است و در برخی از رسائل عروض عربی چنین آمده : مجزو یک بیت شعر است که جزء از آن افتاده باشد، خواه سداسی و خواه رباعی باشد. و برگشت هر دو به یک امر است و مؤید این معنی گفته ٔ صاحب عنوان الشرف است که گوید: مجزو بیتی را گویند که عروض و ضرب آن ساقط شده باشد. لیکن در رساله ٔ قطب الدین سرخسی آمده که : جَزْء ناقص بودن یکسوم اجزاء بیت باشد و بنابراین جزء جز در بحر مسدس متصور نیست . (از کشاف اصطلاحات الفنون ).

جزء. [ ج ُزْءْ ] (اِخ )نسب وی معلوم نیست (غیرمنسوب ). ابن منده وی را در عداد اهل شام آورده ، و طبرانی از طریق معاویةبن صالح روایتی نقل کرده که وی خدمت رسول (ص ) رسید و مشکلات خود را پرسید. رجوع به الاصابة فی تمییزالصحابة شود.

جزء. [ ج َزْءْ ](اِخ ) ابن ضرار. یکی از سه پسر ضرار بود که هر سه تن شاعر بودند، گویند: وقتی ضرار درگذشت سه پسر بنامهای : شماخ و مزرد و جزء از خود بجا گذاشت . مادر آنان که ام اوس نام داشت خواست تا با مردی بنام اوس که شاعر بود ازدواج کند. روزی که برای خواستگاری بنزد ام ّاوس رفته بود فرزندان وی یک یک سررسیدند و هر کدام مصراع شعری بدینسان سرودند، اول شماخ آمد و چنین گفت :
ام اویس نکحت اویسا
پس از او مزرد گفت :
اعجبها حزارة و کیسا
وآنگاه جزء گفت :
اصدق منها لجبة و تیسا.

(از البیان و التبیین ج 3 ص 243).

جزء. [ ج َزْءْ] (اِخ ) ابن وهب . از اصحاب است . (از تاج العروس ).

جزء. [ج ُزْءْ ] (اِخ ) باهلی . پسر جزٔبن جزء و یکی از مردان بلاد باهله است . رجوع به عقدالفرید ج 6 ص 81 شود.

جزء. [ ج ُزْءْ ] (اِخ ) (رمل ...) ریگزاری است که دو ماه درازی آن است و بین شجر و یبرین قرار گرفته ، و افناءقبایل یمن و معد و عموم بنوخویلدبن عقیل به آنجا وارد میشوند. گویند بدین جهت آنرا بدین نام خوانده اند که در فصل بهار شتران در آنجا به گیاه تر از آب قناعت میکنند، و آب نمی طلبند، و اصمعی گوید: جزء رمل ازآن بنی خویلدبن عامربن عقیل است . (از معجم البلدان ).

جزء. [ ج ُزْءْ ] (اِخ ) ابن الجدرجان بن مالک یمانی . وی از اصحاب و روات بود. و ابن منده از طریق هاشم بن محمد از وی روایت کند. رجوع به الاصابة فی تمییزالصحابة شود.

جزء. [ ج ُزْءْ ] (اِخ ) ابن جزء. از مردم بلاد باهله است . رجوع به عقدالفرید ج 6 ص 81 شود.

جزء. [ ج ُزْءْ ] (اِخ ) ابن خالد. وی صاحب اسب مشهور بنام شحمه است . رجوع به البیان و التبیین ج 3 ص 47 شود.

جزء. [ ج ُزْءْ ] (اِخ ) ابن سهیل سلمی . از روات بود.در روایتی که ابن عساکر در تاریخ خود نقل کرده ذکر او آمده است . رجوع به الاصابة فی تمییزالصحابة شود.

جزء. [ ج ُزْءْ ] (اِخ ) ابن ضرار غطفانی . مرزبانی در معجم خود او را از شعرای مخضرم دانسته و گفته است : او عمربن خطاب را رثا کرده است . (از الاصابة فی تمییزالصحابة).

جزء. [ ج ُزْءْ ] (اِخ ) ابن عامر. صحابیست . (از تاج العروس ).

جزء. [ ج ُزْءْ ] (اِخ ) ابن مالک اسدی . وی پسرعموی حضرمی بن ... بود و هر دو شاعر و از صحابه بودند. رجوع به الاصابة فی تمییزالصحابة در ذیل حضرمی بن عامربن ... و البیان و التبیین ج 3 ص 190 شود.

جزء. [ ج ُزْءْ ] (اِخ ) ابن مالک . همان جرول بن مالک جحجبی است . وی از روات بود. رجوع به جرول بن مالک جحجبی و الاصابة فی تمییزالصحابة شود.

جزء. [ ج ُزْءْ] (اِخ ) عذری . از روات بود. وی همان جرول عذری است .رجوع به جرول عذری و الاصابة فی تمییزالصحابة شود.

جزء. [ج ُزْءْ ] (اِخ ) ابن معاویةبن حصن بن عبادةبن نزال بن مرةبن عبیدبن مقاعس بن عمروبن کعب بن سعدبن زید مناةبن تمیم تمیمی سعدی . وی عموی احنف بن قیس بود. ابوعمر گوید: جزء از طرف عمر عامل اهواز بود و او را صحبتی است . ولی این گفته درست نیست زیرا من (صاحب الاصابة) بارها بیان داشته ام که در آن عصر حکومت و امارت را جزبه صحابه نمیدادند. (از الاصابة فی تمییزالصحابة).

جزء. [ ج ُزْءْ ] (ع اِ) پاره و بخش . (آنندراج ) (منتهی الارب ) (از کشاف اصطلاحات الفنون ). پاره . (ترجمان القرآن عادل بن علی ). چیزیست که کل متقوم است یعنی بعض . (دهار). نصیب و پاره ای ازشی ٔ. (از متن اللغة). بخش و واچدا و واچشا و حصه و بهره و قسمت و ذره و ریزه و یک قسمت از چند قسمت . (ناظم الاطباء). برخ . لخت . برخی . نصیب . بعض . بهر. بهره .قسم . قطعه . پاره ای از کل . مقابل کل . ضد کل . آنچه ازاو و غیر او کل ترکیب شود. (یادداشت مؤلف ). جَزْء.(اقرب الموارد) (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). ج ، اَجْزاء. (منتهی الارب ) (آنندراج ) (اقرب الموارد) (متن اللغة). || یک قسمت از سی قسمت قرآن . (ناظم الاطباء). قرآن را بر سی قسمت تقسیم کرده اند و هر قسمتی را جزء خوانند و هر جزء چهار حزب است . (از یادداشت مؤلف ). || آنچه امروز خارج قسمت گویند: حصت مردی از آن پنج درم باشد و این را قسم خوانند و نیز جزء خوانند. (از التفهیم بیرونی ).
- جزء اوّل از قصیده و غزل ؛ صدر آن .
- جزء بیست ونهم ؛ در تداول عامه ، کنایه از آخرین قسمت . آنچه بعد از همه ٔ اجزاء بحساب درآید. کم اهمیت ترین قسمت .
- جزء لایتجزی ؛ جزئی که قسمت پذیر نباشد. رجوع به ترکیب مذکور شود.
- مستخدم جزء ؛ پیشخدمت و اطاقدار و سرایدار و مانند آنان . (از یادداشت مؤلف ).
|| مؤلف کشاف اصطلاحات الفنون آرد: و در اصطلاح علما به معانی زیر بکار میرود: || آنچه از او و غیر او شی ٔ (کل ) ترکیب می یابد، خواه در خارج موجود باشد یا در عقل ، مانند جنس و فصل ، چه هر دو از اجزاء عقلیة (اجزاء ترکیب کننده ٔ نوع ) اند. ولی متکلمان جزء اعم و جزء مساوی را که محموله قرار میگیرند، جزء نخوانند، بلکه امثال آن را وضع گویند. || و بعضی اجزاء خارجی را جزء شایع گویند مانند ثلث و ربع (یک سوم و یک چهارم ). || چیزهائی که گاه در استعمال کل از آنها اراده شود همچون : روح و رأس و وجه و رقبة از اجزاء انسان . || جزء لایتجزی که آن را جوهر فرد نامند چنین تعریف شده : جزء لایتجزی ، جوهریست دارای وضع که قسمت پذیر نیست نه در قطع و نه در کسر و نه در فرض و نه در وهم . و این معنی از دیگر معانی که در ذیل می آید عام تر است . رجوع به جزء لایتجزی شود. || دفتر یا کتابی که احادیث منقول از یک شخص در آن گرد آمده باشد. و در شرح نخبة، اجزاء اینچنین تعریف شده : نزد محدثان اجزاء بر کتابهایی اطلاق شود که در آن ها احادیث یک تن از روات گرد آمده باشد. || علت ماهیت که آن را رکن نیز گویند. || یک شانزدهم مقیاس که آن را بمجاز درجه نیز گویند. || درجه . || یک قسمت از سیصدوشصت قسمت دائره که بر روی سنگ اسطرلاب رسم میشود و آن را درجه نیز گویند. این اجزاء بمثابه ٔ درجات معدل النهار است که آن ها را نیز اجزاء گویند. ولی مقصود منجمان از اجزاء در آنجا که جزءالاجتماع و جزءالاستقبال بکار میبرند درجات است . و ملا عبدالعلی بیرجندی در شرح زیج الغبیگی میگوید: مراد به جزء اجتماع ، جزئی است که در آن اجتماع باشد، و مراد به جزء استقبال موضع قمر است در وقت استقبال ، اگر استقبال در شب باشد، و موضع آفتاب اگر آفتاب در روز باشد و اگر در یکی از دو طرف شب باشد، آن جزء که به افق مشرق اقرب بود معتبر باشد. || عدد کوچکتری که عدد بزرگتر را تمام کند (یعنی اگر عدد بزرگ بر عدد کوچک تقسیم شود زائدی نداشته باشد) همچون عدد 2 نسبت به عدد 10 که در تقسیم عدد ده تمام میشود و زائد ندارد، بخلاف عدد چهار نسبت به عدد ده (10) که در تقسیم عدد بزرگتر تمام نمی شود و زائد بر قسمت دارد. بنابراین عدد چهار یک جزء از عدد ده (10) نیست بلکه دو جزء آن است .و بدین سبب گویند عدد چهار را دو پنجم است از عدد ده . و کوتاه سخن آنکه اگر عدد کوچکتر در تقسیم عدد بزرگتر را تمام کند، عدد کوچک جزء از عدد بزرگ است . و اگر در تقسیم عدد بزرگتر تمام نشود عدد کوچکتر اجزایی است از آن . و این معنی بنابر مستفاد از گفته ٔ شریفی در بیان نسب مصطلح علمای حساب است ، و چنین برمی آیدکه کلمه ٔ جزء (در اینجا) مرادف کسر است و مؤید آن اینکه کسر اصم را جزء اصم نیز گویند. و نیز مؤید (مترادف بودن جزء با کسر) این است که عدد صحیحی که به اجزاء معینی تقسیم شود آن اجزاء را مخرج و برخی از آن را کسر گویند. || (اصطلاح عروض ) چیزیست که از اصول ترکیب شود و آن را رکن نیز گویند. و اصول سبب و وتد و فاصله را گویند که جمله ٔ «لم ار علی رأس جبل سمکة» همه را دربردارد. این چنین در عروض سیفی بیان شده است . و در برخی از رسائل عروضی عربی بهمین صورت آمده آنجا که گوید: از آنچه ذکر شد از سبب و وتد و فاصله ، اجزائی ترکیب می یابد که آنها را افاعیل وتفاعیل نامند. و اصول این اجزاء در تلفظ هشت و در حکم ده باشد و آن را فواصل و ارکان و اجزاء خوانند. (و از ترکیب این اجزاء اوزان عروضی حاصل آید). و کلمه ٔ اجزاء بر هر سه سبب و وتد و فاصله نیز اطلاق شود، چنانکه در جامعالصنایع گوید: و عرب نظائر اجزاء را بدین ترتیب آورده اند و «لم ار علی رأس الجبل سمکةً» و پارسیان کلمات متضمن این حرکات و سکنات را اجزاء نام کرده اند و چون بعضی از این اجزاء با بعضی مرکب گرددو یا مکرر شود، آن را قالب یعنی جزو بیت خوانند و عرب قالب را جزء گوید. جمع آن اجزاء است . (از کشاف اصطلاحات الفنون ). و نزد علمای عروض عبارتست از آنچه برای تقطیع شایسته باشد. (از تعریفات جرجانی ). و شمس قیس رازی آرد: افاعیل عروضی سه نوع باشد: سببی و وتدی و دو سبب و وتدی و فاصله یی و از تقدیم و تأخیر ارکان در ترکیب ده جزو بر هشت وزن بیرون آمد که بنای جمله ٔ اشعار عرب و عجم بر آن است و عروضیان آن اجزا را افاعیل عروض خوانند. (از المعجم فی معاییر اشعار العجم چ مدرس رضوی ص 30). || در اصطلاح اهل تصوف کثرات و تعینات را گویند. (از کشاف اصطلاحات الفنون ). || (اِمص ) بسندگی . قناعت گری . (از متن اللغة). || (مص ) بسنده کردن . (از متن اللغة) (از منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). و بدین معنی با «باء» استعمال شود و منه : «جزئت الابل بالرطب عن الماء جُزْءً»؛ قناعت کردند شتران از آب به گیاه تر. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (از متن اللغة). جَزْء. جُزوء. (از متن اللغة).

دانشنامه عمومی

مسلمانان قرآن را به ۳۰ بخش تقریباً مساوی به نام جزء به معنی قسمت تقسیم می کنند.
هر جزء به چهار حزب و هر حزب نیز به نوبه خود به ۴ ربع حزب تقسیم می شود. متداول ترین جزء مورد استفاده و حفظ شده، جزء ۳۰ است که از سوره ۷۸ تا ۱۱۴ می باشد و شامل سوره هایی است که در نمازهای روزانه خوانده می شود.
به جزء سی ام قرآن عم جزء گفته می شود.

wiki: جزء

جزء (قرآن). مسلمانان قرآن را به ۳۰ بخش تقریباً مساوی به نام جزء به معنی قسمت تقسیم می کنند.
هر جزء به چهار حزب و هر حزب نیز به نوبه خود به ۴ ریع حزب تقسیم می شود. متداول ترین جزء مورد استفاده و حفظ شده، جزء ۳۰ است که از سوره ۷۸ تا ۱۱۴ می باشد و شامل سوره هایی است که در نمازهای روزانه خوانده می شود.

wiki: جزء (قرآن)

دانشنامه آزاد فارسی

جزء (Component)
(یا: مؤلّفه) ۱. بخشی مجزا از یک سیستم یا یک ساختار بزرگ تر. ۲. یک روتین نرم افزاری۱ مدولار۲ که قبلاً کامپایل۳ شده و به طور پویا۴ به برنامه وصل شده است و می توان آن را با سایر اجزای برنامه یا برنامه های دیگر استفاده نمود.
Routin ProgramModularCompiledynamic

wikijoo: جزء

فرهنگ فارسی ساره

بند

فرهنگستان زبان و ادب

{component} [شیمی، مهندسی بسپار] بخشی از یک مخلوط
{details/ detail} [هنرهای تجسمی] در هنرهای زیبا، بخش یا بخش هایی از یک اثر هنری که در کل اثر شاخص باشد متـ . جزئیات
{element} [مهندسی عمران] هریک از اعضای تشکیل دهندۀ یک سازه

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] بخش معینی از یک مرکب را جزء آن می گویند.
بخشی معین از مرکب را می گویند. معنای اصطلاحی جزء جزء به بخشی معین از شی ء مرکب اطلاق می شود؛ چنان که به قسمتهای مختلف یک جزء بعض می گویند. توضیح کامل جزء جزء گاهی در مقابل شرط به کار می رود، مانند اجزای نماز، از قبیل رکوع و سجود در مقابل شرایط آن، همچون طهارت و روبه قبله بودن. تفاوت جزء با شرط در این کاربرد آن است که جزء ماهیت شی ء مرکب را تشکیل می دهد؛ لیکن شرط خارج از ماهیت شی ء مرکب می باشد؛ هرچند در صحت آن دخیل است. جزئیات مقاله حاضر در این مقاله به برخی احکام جزء که در بابهای طهارت، صلات و وصیت آمده، اشاره می کنیم و تفصیل آن در مدخلهای مربوط خواهد آمد. جزء و طهارت واجب است اجزای جدا شده از میت با خود او دفن گردد. بر اجزای دارای حیات که از موجود زنده جدا می شود حکم میت جاری می گردد و در نتیجه نجس خواهد بود و مس آن در صورتی که استخوان داشته باشد بنابر مشهور موجب وجوب غسل مس میت است. جزء و صلات اخلال عمدی به اجزای واجب نماز، مانند قرائت و اخلال، مطلقا حتی از روی سهو در اجزای رکنی، از قبیل رکوع و دو سجده موجب بطلان نماز است . قضا ی اجزای فراموش شده جز در فراموشی یک سجده و تشهد واجب نیست. جزء و نیتدر اینکه نیت از اجزای عبادت است یا از شرایط آن، اختلاف است. جزء و قرآن بسم اللّٰه الرحمٰن الرحیم در ابتدای هر سوره- جز سوره توبه که بسم اللّٰه ندارد- آیه ای مستقل و جزء سوره است؛ هرچند از برخی قدما نقل شده که در غیر سوره حمد جزء سوره نیست . جزء و وصیت کسی که به جزئی از مالش برای دیگری وصیت کرده، بدون آنکه مقدار آن را معین کند، در اینکه باید یک دهمِ ثلث مالش را به او بدهند یا یک هفتمِ آن را، در مسئله دو قول است.

wikifeqh: قرآن کریم ، ابداع مسلمانان برای تسهیل قرائت و حفظ قرآن • جزء (تألیفات حدیثی)، جُزء، عنوان مشترک طیفی از تألیفات حدیثی دارای وجه مشترک محدود بودن حجم و دور بودن از جامعیت• جزء (فقه)، به معنای بخشی معین از مرکب یا در مقابل شرط و دارای کاربرد در ابواب مختلف فقهی
...

wikifeqh: سوره ق تا آخر قرآن ، البته طبق برخی روایات شیعی ، حزب مفصّل ۶۷ یا ۶۸ سوره آخر قرآن را شامل می شده است .

تقسیم بندی فردی
ظاهراً در آن زمان هر مسلمانی ، به فراخور حال خود، برای تلاوت یا حفظ روزانه قرآن از تقسیم بندی خاصی استفاده می کرده است . این تقسیم بندیها فردی بوده و به احتمال زیاد یکسان نبوده است. مثلاً، از امام جعفر صادق علیه السلام نقل شده که مصحف ایشان چهارده جزء داشته است .

تقسیم بندی بر اساس تعداد حروف
...

wikifeqh: جزء_قرآن

[ویکی فقه] جزء (فقه). بخش معینی از یک مرکب را جزء آن می گویند.
بخشی معین از مرکب را می گویند.

معنای اصطلاحی جزء
جزء به بخشی معین از شی ء مرکب اطلاق می شود؛ چنان که به قسمتهای مختلف یک جزء بعض می گویند.

توضیح کامل جزء
جزء گاهی در مقابل شرط به کار می رود، مانند اجزای نماز، از قبیل رکوع و سجود در مقابل شرایط آن، همچون طهارت و روبه قبله بودن. تفاوت جزء با شرط در این کاربرد آن است که جزء ماهیت شی ء مرکب را تشکیل می دهد؛ لیکن شرط خارج از ماهیت شی ء مرکب می باشد؛ هرچند در صحت آن دخیل است.

جزئیات مقاله حاضر
...

wikifeqh: جزء_(فقه)

[ویکی شیعه] جزء (قرآن). جزء یکی از معیارهای تقسیم قرآن. هر جزء معادل یک سی ام قرآن کریم و تقریباً معادل بیست صفحه از آن به خط عثمان طه است. هر جزء به چهار حزب و هر حزب به چهار ربع حزب تقسیم می شود. جزء سی ام با داشتن ۳۷ سوره بیشترین تعداد سوره را دارا است. در برخی فرهنگ ها، جزء های قرآنی را به نام شماره آن جزء یا به نام کلمه آغازکننده جزء می خوانند.
جزء به معنای بخش و قسمت است و در صورت استفاده در کنار قرآن (به صورت جزء قرآن) به معنای یک سی ام از قرآن است. در برخی فرهنگ ها، جزء های قرآنی را به نام شماره آن جزء یا به نام کلمه آغازکننده جزء می خوانند؛ مثلا «عَمّ جُزء» به معنای جزء سی ام است که با «عَمَّ یَتَسَاءَلُونَ» آغاز می شود.

wikishia: جزء_(قرآن)

[ویکی اهل البیت] جزء (قرآن). جزء، نوعی تقسیم بندی قرآن کریم است که مسلمانان برای تسهیل قرائت و حفظ قرآن ابداع کرده اند.
به غیر از دو تقسیمِ آیه و سوره که در خود قرآن به آنها اشاره شده ، مشهورترین تقسیمات ابداعی مسلمانان برای قرآن ، جزء، حزب ، رُبع و رکوع است . در برخی قرآنها و کتابهای علوم قرآنی ، تقسیمات دیگری نیز وجود دارد که چندان مشهور نیستند.
پاره ای از روایات تاریخی ، حاکی از آن است که در دوران پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، قرآن به بخشهایی تقسیم شده بود. در این تقسیم بندی که بر حسب سوره ها صورت گرفته ، قرآن هفت حزب بوده است :
ظاهراً در آن زمان هر مسلمانی به فراخور حال خود برای تلاوت یا حفظ روزانه قرآن از تقسیم بندی خاصی استفاده می کرده است . این تقسیم بندی ها فردی بوده و به احتمال زیاد یکسان نبوده است . مثلاً، از امام جعفرصادق علیه السلام نقل شده که مصحف ایشان چهارده جزء داشته است .
در سده اول هجری ، در دوره حجاج بن یوسف (متوفی 95)، قرآن بر اساس تعداد حروفش به دو، سه ، چهار و هفت بخش تقسیم شد. پس از حجاج ، دیگران به پیروی از شیوه او در تقسیم قرآن ، تقسیمات دو، سه ، چهار، پنج ، شش ، هفت ، هشت ، نه و ده جزئی قرآن را ابداع کردند.
ابن جوزی تقسیمات جزئی تری را هم ذکر کرده است . ظاهراً غرض اصلی از همه این تقسیمات ، تعیین مقداری از قرآن بوده که یک مسلمان باید روزانه قرائت کند. ابن ندیم نام برخی کتابهایی را که در قرنهای دوم و سوم هجری در این باره تألیف شده ، آورده است .
بعدها برای سهولت بیشتر، قاریان و حافظان تقسیم سی جزئی قرآن را بکار بستند. این تقسیم بنابر قول ابن المنادی (متوفی 336) مبتنی بر تعداد حروف بوده ولی بعداً مردم تقسیم بندی شصت گانه را بر مبنای کلمات ابداع کردند. تقسیمات دیگری هم که از این تقسیم بندی شصت گانه نشئت گرفته مبتنی بر تعداد کلمات است . در همگی این تقسیمات از واژه جزء استفاده شده است .

wikiahlb: جزء_(قرآن)

گویش اصفهانی

تکیه ای: iza
طاری: ǰoz
طامه ای: ǰoz
طرقی: yoqǰa / ǰozv
کشه ای: ǰoz
نطنزی: ǰoz

پیشنهاد کاربران

این واژه عربی است و پارسی آن اینهاست:
پاژ ( کردی )
کَسو ( اوستایی )
گَلا ( سنسکریت: کَلا )
پِهاج ( سنسکریت: بْهاجَ )

پراکندن

جزء یعنی قسمت . تکه. پاره .

یکی از

کلمات دیگر: