[ویکی فقه] فخرالدوله دختر مظفرالدین شاه قاجار بود، در دوران سلطنت رضاشاه فقط یک زن، آن هم فخرالدوله از خاندان قاجار نقش در سیاست ایران داشت. فخرالدوله توانست رضاشاه را تحت تاثیر خود قرار بدهد و نقشی هرچند اندک در سیاست ایران بازی کند.
اشرف یا اشرف الملوک فخرالدوله در سال ۱۲۶۱ش متولد شد. وی دختر مظفرالدین شاه قاجار و از بطن حضرت علیا دختر فیروزمیرزا فرمان فرما و نوه عباس میرزا نایب السلطنه بود.
← همسر وی
اقتدار زن سالاری در خانواده امین الدوله آشکار بود و با وجودی که رضاشاه برادرزاده فخرالدوله احمدشاه را از سلطنت خلع کرده بود، وی روابط نزدیکی با رضاشاه داشت. تا جایی که می گویند رضاشاه گفته است که: «قاجاریه یک مرد و یک نیمه مرد داشت، مردش فخرالدوله و نیمه مردش آغامحمدخان قاجار بود». که این مطلب را افراد دیگری نیز آورده اند. دکتر علی امینی نیز خاطره ای را از اوایل سلطنت رضاشاه نقل می کند: «روزی رضاشاه به قصد ملاقات با خانم فخرالدوله به خانه او می رود. در آن ملاقات از تحریکات و دست اندازی های شاهزاده های قاجاری در گوشه و کنار علیه سلطنت خود به فخرالدوله شکایت می کند. سپس فخرالدوله به رضاشاه اطمینان می دهد دست آنان را از این تحریکات کوتاه خواهد کرد. بعد از این ملاقات فخرالدوله شاهزاده ها را جمع کرد و آنان را از قدرت رضاشاه ترساند. وی سپس به دیدن رضاشاه رفت و به او گفت که خیالت از بابت قاجاریه راحت باشد». بعد از آن نیز هروقت برای فخرالدوله مشکلی پیش می آمد، مستقیماً به رضاشاه مراجعه می کرد. از جمله اینکه یک بار مالیه مالیات سنگینی برایش تعیین کرده بود که با مراجعه وی به رضاشاه دستور رسیدگی مجدد داده شد. رضاشاه صریحاً به وزیر مالیه وقت گفته بود که مراعات خانم فخرالدوله را بکنید. در خاطرات و نامه های دکتر غنی هم مطالبی درباره فخرالدوله دیده می شود که هر چند وی با سابقه خصومتی که با خانواده امینی داشته با لحن زننده ای از فخرالدوله یاد کرده، سیاست این خانم و نفوذ او را در دوران سلطنت رضاشاه و اوایل سلطنت پسرش تایید می نماید.
← آشنایی رضاشاه با فخرالدوله
چنانچه ذکر شد، دکتر غنی از این خانواده دل خوشی نداشت. به خصوص بعد از تشکیل کابینه توسّط دکتر علی امینی درباره خانواده و بخصوص مادرش می نویسد: «این خانواده صد سال است نوکر صمیمی انگلیسی ها هستند. خانم فخرالدوله زنی است که با همه بست و بند دارد. برای حفظ املاک گیلان خود یک وقت رفیق روس ها شد. پسرش ابوالقاسم از وکلای توده ای پرحرارت تر بود. خودش برای معاینه طبّی درحالی که آن روزها باکی هم نداشت، به مریضخانه شوروی رفته بود که گویا در عالم طب فقط به آن ها اطمینان دارد. ضمناً با انگلیسی ها هم رفاقت می کند. دخترش را هم به مشرف نفیسی داد؛ زیرا او همه کاره نفت جنوب و پیشکار ولیهعد بود. مشرف الدوله نفیسی که به عنوان چهره ای «انگلوفیل» شهرت داشت، وزیر دارایی کابینه فروغی و مشاور حقوقی شرکت نفت انگلیس و ایران بود. تنها دختر فخرالدوله به نام معصومه همسر وی بود. از اقدامات نفیسی در دوران وزارت دارایی تنزل نرخ ریال در برابر پوند انگلیس بود.
← مقالات افشاگرانه سید ضیاء
...
