خشیت

خَشیت
اصطلاحی قرآنی به معنی ترس همراه با احترام. در قرآن هشت مرتبه به کار رفته است و مشتقّات آن در آیات متعددی دیده می شوند. قرآن خشیت را مخصوص بندگان عالِم و آگاه ذکر کرده است (فاطر، ۲۸)؛ هرچند که در مواردی آن را در معنای خوف نیز به کار می برد و آثار آن را در عمل و مراقبت های مؤمنان نسبت به دستورهای الهی بازمی جوید (مؤمنون، ۵۷). قرآن پژوهان مسلمان، خشیت را حالتی می دانند که به وقت درک عظمت و هیبت خداوند در آدمی ایجاد می شود و فقط در کسانی روی می دهد که عظمت ذات پاک الهی و مقام کبریای او را دریافته اند و لذّت نزدیکی به او را چشیده اند. در نظر آنان خشیت گاهی به علت فراوانی گناه بندگان ایجاد می شود و گاهی به دلیل آگاهی از جلال خداوند و هیبت او، که خشیت پیامبران از نوع دوم است. در عرفان اسلامی، ظهور خشیت را نشانۀ صحت معرفت به حضرت حق دانسته و آن را از مراتب «خوف» و قرینۀ محبت می دانند که وابسته به علم و آگاهی است. آنان عارفی را که به کمال خشیت رسد طالب فنا دانند و صوفی بی بهره از خشیت را فریب خورده برشمارند.

[ویکی فقه] از جمله صفاتی که برای مومنان در قرآن بیان شده اشت صفت «خشیت» است.
خشیت در نزد اهل لغت به معنای خوف و ترس است. و برخی آن را به معنای ترس شدید گرفته اند.
معنای اصطلاحی خشیت
خشیت در اصطلاح قرآنی به معنای ترس همراه با تعظیم است، از همین جهت در بسیاری از آیات قرآن خشیت به عالمان اختصاص داده شده است. مانند آیه: «إِنَّمَا یخْشَی اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاء» «حقیقت چنین است، از میان بندگان خدا تنها دانشمندان از او می ترسند.»
کاربرد قرآنی
از بررسی کاربردهای مختلف واژه خشیت در قرآن به دست می آید که در پاره ای موارد، متعلَّق آن اموری غیر از خدا و شئون الهی است، ولی کاربرد اصلی و متعلَّق خاص آن خدا و شئون الهی است که از آن به کاربرد دینی این واژه تعبیر می شود. براساس آیات قرآن مؤمنان سزاوارند که فقط از خداوند خشیت پیشه کنند، به کفار نباید خشیت ورزید، اهل خشیت در زمره کسانی اند که امید هدایت شدنشان هست، قرآن ذکر و یادکردی برای آنان است، چنان که پوستشان از خواندن آن به لرزه می افتد، و چون خشیت ثمره معرفت است، این اهل خشیت اند که تذکار به یکتایی خدای آفریننده و مخلوقیت عالم را می پذیرند، و پیامبر آنان را هشدار می دهد، آمرزش و پاداشی بزرگ نصیب اهل خشیت خواهد شد، آنان رستگار شده، و در بهشت جاودان خواهند آرمید. به جز خداوند، از روز قیامت هم باید خشیت پیشه کرد. تکبر، صفت و خصلت مقابل خشیت است لذا در قصصِ راجع به موسی و فرعون ، موسی فرعون را به خشیت ورزیدن دعوت می کند و حتی خدا به موسی و برادرش هارون فرمان می دهد که با فرعون به نرمی سخن بگویند شاید وی تذکار پذیرد یا خشیت پیشه کند.
فرق خشیت با خوف
...