کلمه جو
صفحه اصلی

هنر میان رودان

دانشنامه عمومی

هنر میان رودان یا هنر بین النهرین، دربردارندهٔ هنر بابلی، هنر سومری، هنر آشوری و هنر اکدی در عصر مفرغ می باشد که بعدها بابل نوین و آشور نوین در عصر آهن ادامه دهنده هنر آن ها بودند. به دنبال پیروزی های مکرّر و قدرت یافتن برخی از دولتشهرهای این منطقه تدریجاً دو پادشاهی گسترده در جنوب، نخست سومر و سپس بابل؛ و نیز دو پادشاهی بزرگ در شمال میان رودان، نخست اکدّ و به دنبال آن آشور پایدار و تاریخ ساز شدند.سردیس زن اوروک   ماده شیر گونل   مجسمه ای در معبد چشم واقع در تل براک
بین النهرین معمولاً به عنوان گهواره تمدن در جهان شناخته می شود و قدیمی ترین اتفاقات بشری و فرهنگی از جمله اولین خط نوشتاری در این منطقه دیده می شود. هنر میان رودان با هنر مصر باستان در منطقه اوراسیا رقابت پیچیده و بزرگی داشت تا اینکه در قرن ششم پیش از میلاد تمدن هخامنشی این تمدن را فتح و نابود کرد. انواع مختلفی از مجسمه های کوچک و بزرگ از جنس ماسه سنگ و همچنین نقاشی های متفاوت بر روی اشیای کاربردی مثل ساز و صندوقچه و همچنین تعداد زیادی مهرهای سیلندری با ترکیب بندی های داستانی از این منطقه به جا مانده است.
این دوره از نام شهری در جنوب بین النهرین به نام اوروک(حدود 4000 تا 3100 پ.م) شکل گرفته است. در این دوره اولین نشانه های ظهور یک شهر و شروع تمدن سومر و همچنین اولین عصر از خلاقیت در هنر بین النهرین به حساب می آید. کمی زودتر شهر تل براک در شمال بین النهرین، واقع در سوریه امروزی، شروع به پیشرفت فرهنگ و تمدن خود کرد و به توسعه یک معبد که اهمیت زیادی در منطقه داشت پرداخت. به این معبد، معبد چشم می گویند چراکه تعداد زیادی مجسمه با چشمان بزرگ که احتمالا جنبه نیایشی داشتند، در داخل آنجا کشف شده است.
از آثار با اهمیت در شهرهای جنوب سومری، می توان ظرف وارکا و کوزه اوروک با نقوشی تلفیقی و پیچیده از فیگورهای انسانی و حیوانی و سردیس زنی موسوم به "نقاب وارکا" اشاره کرد. این سردیس نسبت به مجسمه های تل براک بیشتر به واقعگرایی نزدیک است و احتمال میرود که بدن این سردیس جنسی چوبی داشته است. چیزی که از این مجسمه باقی مانده تنها چهارچوب اصلی سر وی است که با سیم های طلایی به عنوان مو و سنگ و صدف های دریایی تزئیین می شده است. ماده شیر گونل مجسمه ای منحصربفرد و قدرتمند در اندازه کوچک است که تلفیقی از فیگور یک شیر و انسان را نشان می دهد و احتمالا مربوط به دوره بعد از اوروک است.


کلمات دیگر: