ماهان

(تلفظ: māhān) (در اعلام) نام پسر کیخسرو ، پسر اردشیر ، پسر قباد ؛ نام یکی از شهرهای استان کرمان و نام دشت بزرگی در مغربِ تبریز.

منسوب به ماه

باباطاهر.

سعدی (کلیات چ مصفا ص 835).

ماهان . (اِخ ) دهی از دهستان درجزین است که در بخش رزن شهرستان همدان واقع است و 1925 تن سکنه دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 5).

ماهان . (اِخ ) دینور و نهاوند است ، نخستین را ماه کوفه و دوم را ماه بصره نامند. (از المعرب جوالیقی ص 321). تثنیه ٔ ماه و عبارت از دینور و نهاوند است . (از معجم البلدان ). به صیغه ٔ تثنیه شهر نهاوند و شهر دینور که عبارت از ماه البصره و ماه الکوفه باشد. (ناظم الاطباء). مراد از ماهان یا ماهات مملکت ماه بصره است که نهاوند و ماسبذان و مهرجانقذق باشدو ماه کوفه که همدان و دینور و حلوان باشد و مجموع این ماهات مملکت ماه قدیم است که ماد و مادی باشد و عرب آن را بدو قسمت بخش کردند. بخشی را تابع حاکم کوفه و ماه کوفه و بخشی را تابع حاکم بصره و ماه بصره نام نهادند. (از حاشیه ٔ مجمل التواریخ و القصص ص 94):اندر عهد شاپور اردشیر قصه ٔ ویس و رامین بوده است وموبد برادر رامین صاحب طرفی بود از دست شاپور، به مرو نشستی و خراسان و ماهان به فرمان او بود. (مجمل التواریخ و القصص ص 94). و رجوع به ماه و ماهات شود.

ماهان . (اِخ ) مکنی به ابی سالم یا ابی صالح حنفی محدث است و حجاج وی را بکشت . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). و رجوع به صفةالصوة ج 3 ص 40 شود.

نظامی (هفت پیکر چ وحید ص 236).

ماهان . (اِخ ) یکی از بخشهای شهرستان کرمان و همچنین نام قصبه ٔ مرکز بخش است . از طرف شمال به ارتفاعات کوه مهر و کوه سیرچ ، از مشرق به ارتفاعات گوک و سینه جهان ، از جنوب به کوه جوپار و از مغرب به دهستان حومه ٔ شهر کرمان محدود است . بخش ماهان در دامنه ٔ کوهستان جوپار واقع است و هوای آن سردسیر است . ارتفاعات این بخش از دو رشته تشکیل شده . 1- رشته کوه جوپار به ارتفاع 2702 متر که در جنوب بخش واقع است . 2- رشته ٔ دوم در شمال این بخش واقع است وبخش شهداد را از ماهان جدا می کند. بخش ماهان 48 آبادی کوچک و بزرگ دارد و سکنه ٔ آن در حدود 17700 تن است . قراء مهم آن عبارتند از: جوپار، لنگر، قنات غستان . محصول عمده ٔ آن غلات و حبوبات و میوه است . ادارات بخشداری ، شهرداری ، دارایی ، ثبت اسناد، آمار، پاسگاه ژاندارمری در قصبه ٔ ماهان مرکز بخش دایر است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 8). و رجوع به ماده ٔ بعد شود.

ماهان . (اِخ ) شهری است [ به ناحیت کرمان ] با نعمت بسیار و هوای درست . (حدود العالم ). شهری است در کرمان در دو منزلی سیرجان و پنج منزلی خبیص . (از معجم البلدان ). قصبه ای از توابع کرمان است و مزار شاه نعمت اﷲ ولی در آنجاست . (فرهنگ رشیدی ). نام قصبه ای است از توابع کرمان . (برهان ). نام قصبه ای است از توابع کرمان به خوشی آب و هوا معروف و سیدنورالدین حسین مشهور به شاه نعمت اﷲ ولی در آنجا متوطن بوده و خانقاه و ریاضت خانه داشته ... (از انجمن آرا) (ازآنندراج ). قصبه ٔ مرکز بخش ماهان شهرستان کرمان است که در 36 هزارگزی جنوب شرقی کرمان و در مسیر شوسه ٔ کرمان - بم واقع است . جلگه و سردسیر است و 7500 تن سکنه دارد. قالی بافی از صنایع دستی مردم است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 8). و رجوع به ماده ٔ قبل شود.

مثل ماه-