سرگرد

سَرگُرد از درجه های نظامی ایران است. سرگرد فرماندهٔ یک گردان از ارتش است که ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ سرباز دارد. سرگرد درجهٔ بالاتر از سروان و پایینتر از سرهنگ دوم است. در دوره پهلوی اول، این درجه را «یاور» می نامیدند. معنای واژهٔ سرگُرد، فرمانده گردان است. در زبان فارسی، گُرد به معنای پهلوان و دلیر و جنگاور می باشد. درجه سرگردی یکی از درجات افسری ارشد ارتش است که فرد نظامی ای که از درجه سروانی ترفیع می گیرد و به درجه سرگردی دست پیدا می کند و از ردهٔ افسران جزء در ردهٔ افسران ارشد قرار می گیرد، باید دو خوشهٔ طلایی گندم هلالی شکل (یک ردیف خوشه) که نشانهٔ افسران ارشد است و آن ها را از افسران جزء متمایز می کند را روی نقاب کلاه نظامی خود که باید کمی بلندتر از کلاه های معمولی (کلاه درجه داران و افسران جزء) باشد نصب کند؛ و این کلاه خوشه دار (با یک ردیف خوشه) تا بعد از درجهٔ سرهنگ تمامی برای فرد نظامی قابل استفاده است و وقتی که یک فرد نظامی به درجهٔ سرتیپ دومی که فرد نظامی را از ردهٔ افسران ارشد در ردهٔ امرا و سرداران (امیر و سردار نظامی) قرار می دهد دست پیدا کند باید یک ردیف خوشهٔ دیگر که باید کوچک تر از ردیف قبلی باشد (دو خوشهٔ هلالی کوچک) باید روی نقاب کلاه نظامی خود و در بین دو خوشهٔ بزرگ قبلی نصب کند که جمعاً چهار خوشه (دو بزرگ و دو کوچک) روی نقاب این افراد نصب شده است.
درجهٔ سرگردی برابر با درجهٔ ناخدا سومی در نیروی دریایی است.
درجه های نظامی ایران
"واژه های نو فرهنگستان ایران تا پایان سال ۱۳۱۸، تهران، نشر ابن سینا ۱۳۱۹.