چوبک

( اسم ) ۱ - چوب کوچک ( مطلقا ) . ۲ - چوب کوتاه و باریک که بدان طبل نوازند . ۳ - چوب و تخته ای که مهتر پاسبانان شبها بدست میگرفت و آن چوب را بر آن تخته میزد تا پاسبانان از صدای آن بیدار باشند . ۴ - گیاهی از تیر. قرنفلیان که دارای گلهای مجتمع به آرایش مرکب میباشد و برگهایش دارای خار است . ریش. آن ضخیم و لعابدار است و کوبید. آن نیز بنام (( چوبک ) ) بمصرف لباس شویی میرسد چوبه بیخ سطرونیون .

(بَ ) (اِ. ) ۱ - گیاهی دارای گل های مجتمع با برگ های خاردار و ریشة ضخیم . ریشة این گیاه را پس از خشک کردن می کوبند و نرم می کنند و در شستن لباس به کار می برند. ۲ - چوب کوتاه و باریکی که بعضی از سازهای کوبه ای مانند طبل را با آن می نوازند. ۳ - نام تخته و چو

چوبک. [ ب َ ] ( اِ مصغر ) چوب خرد و کوچک. ( فرهنگ نظام ) ( ناظم الاطباء ) ( فرهنگ فارسی معین ). جبیره و جباره ؛ چوبک هائی که بر استخوان شکسته بندند. کرظة؛ چوبک گوشه کمان. کظر؛ چوبک گوشه کمان. قعسری ؛ چوبک که بدان آسیای دستی گردانده شود. ( منتهی الارب ).
- چوبک در میانه شکستن ؛ شاید چوبک شکستن بعلامت قهر و پنداشتی چون خط و نشان کشیدن امروز، رسمی بوده است :
من بصد تیغ از او می نبرم او داند
در میان من و خود چوبک اگر میشکند.|| نام تخته و چوبی است که مهتر پاسبانان شبها بدست گیرد و آن چوب را بر تخته زند تا پاسبانان از صدای آن بیدار و هشیار باشند. ( از جهانگیری ) ( برهان ) ( ناظم الاطباء ) ( فرهنگ فارسی معین ). چوبی که شبها بزرگ پاسبانان بکوس زند که پاسبانان از آواز آن بیدار باشند. ( یادداشت بخط مؤلف ). چوب خرد که پاسبان بر طبل زند تا مردم خبردار شوند. ( آنندراج ) ( انجمن آرا ). چوبی که مغنیان بر دهل زنند تا شاگردان بگشت افتند. ( لغت محلی شوشتری نسخه خطی ). چوب کوچکی که بر طبل یا تخته میزدند. ( فرهنگ نظام ). چوب کوتاه و باریک که بدان طبل نوازند. ( فرهنگ فارسی معین ). چوبی که بدان نقاره و دهل و مانند آن نوازند. ( یادداشت بخط مؤلف ) :
چوبک زند مسیح مگر زآن نگاشتند
با صورت صلیب بر ایوان قیصرش.فتاده پاسبان را چوبک از دست
جرس جنبان خراب و پاسبان مست.مزن چوبک دگر چون پاسبانان.ای دل بیخواب ما زآن ایمنیم
چون خروس بام چوبک میزنیم.یک چوبکی بام تو بهرام چوبه شد.|| نام آهنگی از آهنگهای موسیقی. ( یادداشت مؤلف ). || چوب نان پز، و معرب آن شوبق است.نَفروج. مِطلَمه. وَرْدَنه. ( یادداشت بخط مؤلف ). تیرک. || چوبی که نداف بدان پنبه میزند. ( یادداشت مؤلف ): معدکة؛ چوبک ندافی. مطرقة؛ چوبک ندافی. ( منتهی الارب ). || چوبک اشنان. ( یادداشت مؤلف ). یک نوع ریشه ای که مانند اشنان در گازری بکار برند. ( از ناظم الاطباء ). چُقان ( در تداول مردم قزوین ). در تداول تهران ، خرده های چوب کز را که در جامه شستن بکار رود گویند. ( لغت محلی شوشتر نسخه خطی ). گیاهیست از تیره قرنفلیان که دارای گلهای مجتمع به آرایش مرکب میباشد و برگهایش دارای خارست. ریشه آن ضخیم و لعابدار است و کوبیده آن نیز بنام «چوبک » بمصرف لباس شویی میرسد؛ چوبه.بیخ. ( فرهنگ فارسی معین ).

۱. (زیست شناسی ) ریشۀ گیاه اشنان که آن را پس از خشک کردن می کوبند و در شستن پارچه و لباس به کار می برند، چوبک اشنان، جوغان، بیخ، کنشتو، کنشتوک، غسلج.
۲. [مصغرِ چوب] چوب کوچک.
۳. چوب کوتاه و باریک که با آن طبل می زنند.

{bolt, block} [مهندسی منابع طبیعی- محیط زیست و جنگل] گِرده بینه یا چوب کاغذ کوچک
{stick} [موسیقی] نوعی کوبۀ ساده که معمولاً از آن برای نواختن طبل ها و سنج ها استفاده میشود