جبرئیل بن بختیشوع

جابر بن بختیشوع نام پزشک نسطوری و سریانی زبان ایرانی قرن ۸ و ۹ میلادی بود. وی پزشک جعفر برمکی، هارون الرشید و مأمون بود. وی عضوی از خانواده بختیشوع از خاندان های دانشمند شاغل دانشگاه گندی شاپور بود.
پ

جبریل بن بختیشوع، پزشک آشوری، مسیحی نسطوری در سدهٔ هشتم میلادی بود.
• «بر شما باد به غدایی که تازه و شرابی که کهنه باشد.»برگرفته از «التمثیل والمحاضرة» نوشته ابومنصور عبدالملک ثعالبی، ص ۲۳، چاپ مصر، بارگذاری شده در ویکی نبشتهٔ عربی

[ویکی فقه] جبرئیل بن بُخْتیشوع، از پزشکان معروف خاندان نَسطوری بختیشوع و یکی از کسانی که سهم بسیار مهمی در ترجمة آثار پزشکی از سریانی و یونانی به عربی داشته است.
پدر جبرئیل از پزشکان مشهور زمان خود و رئیس بیمارستان جندیشاپور بود که در ۱۷۱ برای معالجة هارون الرشید به بغداد فرا خوانده شد و به سبب موفقیت در معالجة او، به ریاست پزشکان دربار منصوب گردید.
طبابت دربار عباسیان
به نوشته صَفَدی جبرئیل با پیوستن به جعفر برمکی (متوفی ۱۸۷)، وزیر هارون الرشید، به دربار هارون راه یافت. بنا به روایتی که بسیاری از منابع آن را ذکر کرده اند، در ۱۷۵ پدر جبرئیل در پاسخ به جعفر برمکی که از او خواسته بود پزشکی ماهر را به او معرفی کند، فرزندش جبرئیل را معرفی کرد. از این راه جبرئیل به درباریان پیوست و پس از مرگ پدرش به ریاست پزشکان برگزیده شد و به ثروت و محبوبیت فراوانی دست یافت. او همچنین به دستور هارون الرشید بیمارستانی در بغداد احداث کرد.
در بند زندان
طی سالهای حضور جبرئیل در دربار هارون، ماجرای مشهور تشخیص نادرست جبرئیل و در نتیجه ناتوانی او در معالجة هارون پیش آمد که مورخان و نویسندگان آن را نقل کرده اند. در پی این واقعه، هارون جبرئیل را زندانی کرد و حتی دستور قتل او را داد. به نوشته برخی از مورخان و نویسندگان فضل بن ربیع (متوفی ۲۰۸)، وزیر سیاستمدار هارون و امین (پسر هارون الرشید)، این فرمان را نادیده گرفت و جبرئیل جان به در برد، اما به نوشته طبری هارون در ۱۹۳، در همان روزی که دستور قتل جبرئیل را داد، درگذشت. فضل بن ربیع پس از مرگ هارون، جبرئیل را به خدمت امین در آورد. با کشته شدن امین و آغاز خلافت مأمون (۱۹۸ـ ۲۱۸) جبرئیل زندانی شد اما در حدود ۲۰۲ـ۲۰۳ برای درمان حسن بن سهل (متوفی ۲۳۶)، وزیر مأمون، عفو و آزاد گردید ) و در ۲۰۵ با معالجة مأمون، جایگاه از دسته رفتة خود را در دربار عباسی بازیافت.
مرگ جبرئیل
...