حسن بن سهل

[ویکی فقه] حسن بن سهل، از دولت مردان برجسته عباسی در قرن دوم و سوم بوده و در سال ۱۶۵یا ۱۶۶ به دنیا آمده است. او ایرانی بود و خاندانش را از بازماندگان خاندان های حکومتگر ایران دانسته اند.
از زندگی حسن بن سهل پیش از ورود به دربار عباسیان، اطلاعات اندکی وجود دارد. اما در برخی منابع آمده است که حسن و برادرش، فضل از منجمان مجوسی بودند که از طریق طالع بینی گذران زندگی می کردند. آنان هنگامی به دربار راه یافتند که پدرشان، سهل، مورد توجه یحیی بن خالد برمکی، وزیر معروف هارون، قرار گرفت و در پی آن، حسن و فضل نیز به خدمت پسران وی درآمدند. ظاهراً از دوره عباسیان بود که خاندان سهل تغییر کیش را ضروری دیدند. در اغلب منابع به اسلام آوردن سهل و پسرانش در زمان هارون اشاره شده است.
تحکیم پایه های خلافت مامون
حسن نیز مانند فضل، بعد از سقوط برمکیان، به مامون پیوست و در مقام یکی از مشاوران خلیفه، او را در سفر به خراسان همراهی کرد. گفته شده است که مامون برای چاره اندیشی در برابر تهدیدات امین، با حسن بن سهل مشورت نمود و او خلیفه را تشویق به مقاومت کرد. از این رو حسن نیز، مانند فضل، در تحکیم پایه های خلافت مامون مؤثر بوده است. اولین منصب رسمی حسن در دربار مامون، ریاست دیوان خراج در سال ۱۹۶بود. وی دو سال در این سمت باقی ماند تا این که مامون، بعد از مرگ امین در ۱۹۸، او را به امارت مناطق وسیعی شامل عراق، جبال، حجاز، یمن، فارس و اهواز منصوب کرد.
نخستین مخالفان
با ماموریت طاهر بن حسین از رقه و فراخواندن هرثمة بن اعین به خراسان، تمام عراق، فارس، حجاز و یمن در اختیار حسن بن سهل قرار گرفت واگذاری امارت به حسن بن سهل، واکنش های مختلفی در پی داشت. اولین مخالفت از سوی امیران مامون، یعنی طاهر بن حسین و هرثمة بن اَعْین بود که زحمت فتح بسیاری از این مناطق و استوار کردن خلافت مامون در آنجاها را متحمل شده بودند. مردم عراق نیز از همان آغاز، بیزاری خود را از حکومت حسن بن سهل اعلام داشتند. آنان برکناری طاهر و امارت حسن بن سهل بر عراق را به سلطه جویی فضل بن سهل بر مامون نسبت می دادند و حتی فضل را مسبب جدایی خلیفه از خاندانش می دانستند. از این رو، بنای ناسازگاری گذاشتند و فتنه هایی پدید آمد.
سرکوب قیام ابوالسّرایا
...