ارتزاق

[ویکی فقه] ارتزاق یعنی روزی ستاندن.
مراد از «رزق» (روزی) در فقه مالی است که فرد مستحق از بیت المال می گیرد؛ خواه از کارگزاران حکومت باشد یا از غیر آنان ؛ لیکن موضوع بحث در این مقاله، قسم اول است.

تفاوت ارتزاق با اجاره
تفاوت ارتزاق با اجاره (دریافت مزد در برابر کار) آن است که ارتزاق عقدی جایز است و در نتیجه، فسخ آن نیز جایز می باشد، در حالی که اجاره عقد لازم است و فسخ آن جایز نیست. افزون بر آن، در اجاره، باید مدّت اجاره، مقدار اجرت و نوع عمل معلوم باشد، ولی در ارتزاق، روزی به مقدار نیاز کارگزار، بر حسب تشخیص ولیّ امر داده می شود.
از این عنوان به مناسبت در باب های صلات، جهاد، تجارت، اجاره و قضاء سخن رفته است.

حکم ارتزاق
ارتزاق برای مستحق، جایز و تشخیص استحقاق با ولیّ امر است ،لیکن گروهی گفته اند بلکه برخی ادّعای اجماع کرده اند که جواز ارتزاق، مشروط است به نبودن فردی دارای شرایط لازم که به طور رایگان آماده همکاری است، و با بودن چنین فردی، ارتزاق برای دیگری جایز نیست. به تصریح برخی، در جواز ارتزاق برای مستحق از بیت المال تفاوتی میان حاکم دادگر و ستمگر نیست.
در این که در استحقاق روزی از بیت المال، فقر و نیاز شرط است یا ارتزاق برای هر فردی که از سوی حکومت عهده دار کاری است که انجام آن بر وی واجب نیست، جایز می باشد، اختلاف است.

مستحقان ارتزاق
...