مدرسه فیضیه

نام قدیم مدرسه فیضیه و نام جدید مدرسه: شیخ نوری، حسین محدث نوری، خاتم المحدثین، علامه محدث نوری، میرزا حسین نوری، علامه نوری، میرزای نوری، محدث ، حاجی نوری یا مدرسه نوری.
فهرست آثار ملی ایران
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
فیضیه مربوط به سده های میانه دوران های تاریخی پس از اسلام است و در قم، جنب حرم فاطمه معصومه، میدان آستانه مقدسه واقع شده و این اثر در تاریخ ۹ بهمن ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۷۱۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این مدرسه در نیمهٔ اول قرن سیزدهم هجری قمری (محدوده سال های ۱۱۶۵ تا ۱۲۱۵ شمسی) جایگزین مدرسه آستانه شد که به اعتبار متون معتبر تاریخی، آن مدرسه از میانه قرن ششم هجری قمری وجود داشته و درعصر صفوی تجدید بنا شده بود. بنای مدرسه چهار ایوانی است و در دو طبقه با ۴۰ حجره پایینی متعلق به عصر قاجار و ۴۰ حجره بالایی متعلق به قرن چهاردهم هجری قمری بنا شده است. قدیمی ترین بخش مدرسه، ایوان جنوبی آن است که به تاریخ ۹۳۹ هجری قمری با کاشی های زیبای معرق، متعلق به عصر صفوی تزیین شده است و سر در صحن عتیق آستانه حرم فاطمه معصومه دختر موسی بن جعفر محسوب می شود.
روز جمعه مصادف با دوم فروردین ۱۳۴۲ و برابر با ۲۵ شوال سالروز شهادت جعفر صادق، امام ششم شیعیان، به دنبال اعلام عزای عمومی و سخنرانی های خمینی و تلاش وی در جهت بسیج علما در سراسر کشور، اطلاعیه های فراوانی از سوی مجامع مذهبی و مساجد و کانون های تبلیغاتی برای برپایی جلسات پراکنده گردید و در اطلاعیه ها دعوت شده بود که مردم به سخنان بیان شده در این مجالس در رابطه با حوادث چند ماهه اخیر کشور گوش فرا دهند. رژیم محمدرضا شاه نیز در مقابل این تحرک خود را آماده می کرد. در روز موعود از سوی مراجع سه مجلس بزرگ در قم برگزار گردید. مجلس اول صبح جمعه در منزل خمینی، مجلس دوم به میزبانی آیت الله شریعتمداری و مجلس سوم به دعوت آیت الله گلپایگانی در بعد از ظهر همان روز در مدرسه فیضیه برگزار گردید.

مدرسۀ فیضیه
مدرسۀ علمیۀ قدیمی در شهر قم. تاریخ بنای این مدرسه به نیمه دوم قرن ۱۱ق می رسد. در منابع مختلف بانی مدرسه را شاه طهماسب اول صفوی یا ملّا محسن فیض کاشانی به همراهی شاه عباس دوم معرفی کرده اند. در دورۀ فتحعلی شاه قاجار، مدرسه را توسعه دادند. در اوایل قرن ۱۴ق حاج شیخ عبدالکریم حائری (۱۲۷۶ـ ۱۳۵۵ق) حوزۀ علمیۀ جدید قم را در این مدرسه تأسیس کرد. مدرسۀ فیضیه بنایی چهار ایوانی است و تا ۱۳۰۱ش در اطراف صحن آن حجراتی در یک طبقه قرار داشته است. سردر ورودی صحن جبهۀ جنوبی مدرسه در ۹۳۹ق بنا شده است. در حال حاضر، این مدرسه با دارالشفاء که در مجاورت آن قرار گرفته، ۱۱,۲۰۰ متر مربع مساحت و ۲۵۶ حجره دارد. مدرسۀ مذکور دارای سالن اجتماعات، نمازخانه، ۱۶ کلاس درس، کتابخانه ای با ۱۵۳,۵۰۰ جلد کتاب، سالن مطالعه، سالن غذاخوری، سالن ورزش، و امکانات رایانه ای است. شرایط پذیرش طلبه در این مدرسه عبارت است از قبولی در امتحانات پایۀ ششم (دورۀ سطح)، معمم بودن، و تأئیدیه اخلاقی از مدارسی که طلبه قبلاً در آن تحصیل کرده است. مدرسۀ فیضیه علاوه بر اعتبار علمی حوزوی به سبب این که خاستگاه مبارزات ضد سلطنت روحانیون به رهبری حضرت امام خمینی (ره) بود، نیز شهرت دارد.

[ویکی فقه] مدرسه فیضیه، از جمله مدارس علمیه شهر قم است که در دوران صفویه بنا شده است.
شهر قم از گذشته ماوی و مامن شیعیان و مرکز علم و حدیث و فقه و فقاهت بوده است، چنانکه مقابر و زیارتگاه های برجای مانده از گذشته حکایت از این حقیقت دارد که این شهر به خاطر مرکزیت تشیع یکی از قطب های علمی و مراکز مهم جهان اسلام خصوصاً تشیع به شمار می آید. مدارس دینی و بناهای مذهبی دیرپا در این شهر وجود دارد که در گذشته در آنها علم فقه، حدیث و قرآن و سایر علوم الهی و... تدریس می شد. هر یک از بزرگان شیعه برای ترویج علوم اقدام به ایجاد مدارس علمی در این شهر نموده اند از جمله مدارس مهم علمی این شهر که در دوره صفویه به خاطر حمایت های سلسله صفویان از مذهب شیعه تاسیس شده مدرسه فیضیه و دارالشفاء می باشد. مدرسه فیضیه قبل از مدرسه دارالشفاء تاسیس شده است و بخاطر حسن همجواری این دو مدرسه با مرقد مطهر کریمه اهل بیت از مزیت خاصی برخوردار شده اند.
گشترش علم در قم
قم از قرون اولیه اسلامی مرکز شیعیان شده و در این شهر بزرگانی از اصحاب ائمه زیسته و به ترویج علوم اسلامی پرداخته اند، بذر علم در این شهر از دیرباز پاشیده شده اما گسترش عمده آن از دوران صفویان آغاز گشته است. «مدرسه فیضیه» از بناهای عهد صفویه است که در جنب صحن کهنه بنا شده به طوری که نوشته اند از بناهای شاه طهماسب اول است چنانکه بر سر در ایوان جنوبی مدرسه که به طرف صحن کهنه باز می شود کتبیه آن بنام شاه طهماسب صفوی است. عین عبارت کتیبه چنین است: «قد اتفق بناء هذه العماره الشریفه والعتبه السنیه والسده العلیه الفاطمیه فی زمان دولة سلطان اعاظم السلاطین برهان اکارم خلف الخواقین خلیفة الانبیاء والمرسلین والائمه الطاهرین المعصومین شید مبانی الشریعه المصطفویه مؤسس اساس المله المرتضویه رافع الویه العدل والاحسان ابوالمظفر شاه طهماسب بهادر خان... بسعایة تعاوة اکابر السادات والنقباء الاشراف الامیر شرف الدین اسحق تاج الشرف الموسوی فی سنة ۹۳۴».
تاریخچه ساخت فیضیه
بنابر نقل متون معتبر تاریخی بنای اولیه این مدرسه مربوط به قرن ششم هجری است که با نام مدرسه آستانه مشهور بوده است. و بعد در زمان صفویه تجدید بنا گردید و در نیمه نخستین قرن سیزدهم بنای مدرسه فیضیه جایگزین مدرسه آستانه شد. بنای اولیه تا حدود حوض وسط مدرسه بوده، اما بناء فعلی مدرسه مربوط به دوره فتحعلی شاه است که در سنه ۱۲۱۳ و ۱۲۱۴ هجری بنیاد شده و بنای سابق را خراب کرده و مدرسه را بزرگ و رفیع نمودند و به طوری که نوشته اند ۷۵ ذرع طول و ۵۰ ذرع عرض است مشتمل بر چهل حجره تحتانی و ۴ ایوان رفیع بنیان و غرفات سپهرنشان که در آن تاریخ دوازده غرفه بود و حوض مربع دوازده ذرع در دوازده ذرع و در جدول آب در طول ۱۲ ذرع و در عرض ۳ ذرع حوض های طرفین را فعلاً پر کرده اند.
وجه تسمیه
...