فقه الرضا

wikifeqh: مجلسی اول چندان معروف نبوده است اما از روزگار وی تا امروز شهرت پیدا کرد. علت اشتهار این کتاب آن بود که گروهی از مردم قم، نسخه ای از این کتاب را به مکه مکرمه آوردند و قاضی امیر سید حسین اصفهانی آن را مطالعه و یقین کرد که از تالیفات امام رضا علیه السلام است، پس نسخه ای از روی آن تهیه کرد و آن را با خود به اصفهان آورد و به مجلسی اول نشان داد.
او نیز صحت نسبت این کتاب به امام رضا علیه السلام را تایید کرد، پس از وی نیز فرزندش مجلسی دوم صحت انتصاب این کتاب به امام رضا علیه السلام را مورد تایید قرار داد و احادیث آن را در مجلدات گوناگون بحارالانوار پخش کرد و آن را یکی از منابع بحار قرار داد.
علامه مجلسی در مقدمات بحار گوید: محدث دانشمند قاضی امیرحسین پس از آن که به اصفهان آمد مرا از این کتاب خبر داد و گفت در یکی از سال هایی که من در جوار بیت الله الحرام سکونت داشتم گروهی از مردم قم به قصد حج به آن جا آمدند و آنان کتابی داشتند که قدیمی بود و تاریخ آن با تاریخ عصر امام رضا علیه السلام موافقت داشت و از مرحوم پدرم شنیدم که می گفت از سید امیرحسین شنیدم که می گفت خط امام رضا علیه السلام بر این کتاب بود و نیز اجازه گروه بسیاری از فضلا و دانشمندان بر این کتاب بود.
سید گفت: من با این قراین دانستم که این کتاب تالیف امام رضا علیه السلام است، پس آن را گرفته و نسخه ای از آن تهیه و تصحیحش کردم. پس پدرم این کتاب را از سید گرفت و استنساخ و تصحیحش کرد.
بیشتر عبارات این کتاب مطابق چیزی است که شیخ صدوق در کتاب "من لایحضره الفقیه" بدون سند و در نامه ای که پدرش به صدوق نگاشته آن را ذکر کرده است و بسیاری از احکامی که علمای ما آن ها را ذکر کرده اند ولی مستند آن ها معلوم نبوده است در این کتاب موجود است. همچنین از جمله کسانی که به صحت انتصاب این کتاب اعتقاد پیدا کردند سید مهدی بحرالعلوم طباطبایی در فوائد الرجالیه و شیخ یوسف بهرانی و عده ای دیگر بودند. از معاصران نیز محدث معروف، میرزا حسین نوری صحت انتصاب این کتاب را به امام رضا علیه السلام تایید کرده و آن را در کتاب "مستدرک الوسائل" آورده و روایات آن را در طی ابواب مختلف بازگو کرده است.
در رسالة فی تحقیق حال کتاب فقه الرضا علیه السلام اثر میرزا محمدهاشم چهارسوقی، که رساله ای است درباره کتاب فقه الرضا علیه السلام، تالیف نموده است. او کتابش را در سه مقام تنظیم نموده و در پایان نتیجه گرفته که این کتاب نمی تواند مستقلاً مورد استناد قرار گیرد. فقط اخبار آن در هنگامی که چند خبر متعارض باشند، برای تقویت یکی از طرفین تعارض، صلاحیت دارد.
کتاب «فقه الرضا علیه السلام»
در باب اصل نگارش کتاب فقه الرضا علیه السلام یا الفقه المنسوب للامام الرضا علیه السلام، در مراجع و مصادر مختلفی بحث شده است و آن را مورد نقد و نظر قرار داده اند. محور این بحث ها انتساب این کتاب به امام رضا علیه السلام است. بعضی بر این عقیده اند که این کتاب، به قلم خود امام است و بعضی گفته اند که به نقل از ایشان است. برخی نیز بر این عقیده اند که این کتاب، کتاب دیگری است که بعضی آن را به امام نسبت داده اند.