کلمه جو
صفحه اصلی

میرداماد

فرهنگ فارسی

از فلاسفه و دانشمندان معروف عصر صفویه که مورد توجه مخصوص شاه عباس بوده است . منشاش استر آباد و محل تحصیلش مشهد بود و بیشتر عمر خود را در اصفهان بسر برد. وی از تلامذه شیخ حسین عاملی و شیخ عبدالعالی و بعضی از اکابر دیگر بود . ملاصدرای شیرازی از شاگردان وی بود . میرداماد در فقه و حکمت تالیفات متعدد دارد . و از آن جمله است : [ الصراط- المستقیم ] [ قبسات ] [ انموذج العلوم ] [ التقدیستات ] و غیره . میرداماد شاعر نیز بوده و در شعر [ اشراق ] تخلص میکرده است . یک مثنوی بنام [ مشرق الانوار ] سروده است . نام یکی از دهستانهای سه گانه بخش مرکزی شهرستان سقز استان کردستان . این
میر محمد باقر

لغت نامه دهخدا

میرداماد. ( اِخ ) میر محمد باقر. رجوع به داماد شود.

دانشنامه عمومی

میر برهان الدین محمدباقر استرآبادی نام ور به «میرداماد»، معلم ثالث و متخلص به اشراق؛ فیلسوف، متکلم و فقیه برجسته دورهٔ صفویه و از ارکانِ مکتب فلسفی اصفهان است. میرداماد فرزندِ میر شمس الدین محمد استرآبادی مشهور به داماد و از سادات حسینی گرگان است. محمد استرآبادی با دختر علی بن عبد العالی معروف به محقق کرکی ازدواج نمود و به همین خاطر او را داماد نامیدند. میرداماد این لقب را از پدر خود به ارث برده است.دربارهٔ سال تولد او، اطلاعات کافی در دست نیست؛ ولی کتاب «نخبة المقال فی اسماء الرجال» تولد او را سال ۹۶۹ ذکر کرده است.
عبدالعالی بن علی بن عبدالعالی کرکی
شیخ عزالدین حسین بن عبدالصمد عاملی
سید نورالدین علی بن الحسین موسوی عاملی
علی بن ابی الحسن عاملی
تاج الدین حسین صاعد بن شمس الدین توسی
میر فخرالدین محمد حسینی سماک استرآبادی
در کودکی به توس هجرت کرد و علوم دینی را نزد سید علی فرزند ابی الحسن موسوی عاملی و دیگر استادان آن دیار آموخت. همچنین علوم فلسفه و ریاضیات را در دوران حضورش در توس آموخت. میر محمدباقر سپس راه قزوین پیش گرفت. در سال ۹۸۸ دوباره به خراسان آمد و تا سال ۹۹۳ در آنجا ماندگار شد و سپس به کاشان مهاجرت کرد.
میرداماد مانند بسیاری از حکما و عرفا، که ذوق شعر و شاعری داشته اند، به سرودن شعر عربی و فارسی می پرداخته و به «اشراق» تخلص می نموده است. مجموعه اشعار او بعدها به نام «دیوان میرداماد» گردآوری شده است.
میرداماد در قصیده ای مقام علمی خود را برتر از افلاطون و ارسطو دانسته و می گوید:

دانشنامه آزاد فارسی

میرداماد (اصفهان ـ نجف ۱۰۴۱ق)
(نام کامل: میر محمدباقر بن میرشمس الدّین محمد حسِینی اَستَرآبادی؛ ملقب به میرداماد، معروف به «معلم ثالث») فیلسوف ایرانی. او را به تبحّر در تمامی فنون اسلامی ستوده اند. از طرف پدری نسب به امیرالمؤمنین علی (ع) می برد و از سوی مادری فرزندزادۀ محقّق کَرَکی بود. چون پدرش دامادمحقق کرکی بود، به داماد معروف شد و این شهرت چون لقبی به پسرش رسید.در اصفهان به دنیا آمد و در همان شهر زیست. در کودکی، به تحصیل علم پرداخت و در عنفوان جوانی، به رتبۀ استادی رسید. عبدالعالی کرکی، فخرالدین سماکی، و حسین بن عبدالصمد در شمار استادان اویند. صدرالمتألهین شیرازی و ملا شمسایی گیلانی (ملاشمسا) نیز در محضر او علم آموخته اند. او در مقام معلمی و ریاست حکما، خود را با فارابی و ابن سینا شریک می دانست و گاه بر بوعلی ترجیح می داد. میرداماد اگرچه در شمار عارفان رسمیِ عالم اسلام نیست و حتی نام کسانی همچون ابن عربی و ابن فارض را در سراسر آثار متنوع و پرشمار خود نیاورده، و اثری در عرفان نپرداخته است، اشارات او در این زمینه ها، نشان از تبحّر او در علوم عرفانی نیز دارد. اخباری که از سیرۀ او به دست است، همچون اخبار عرفای طبقات نخستین است. گویند چهار سال به هنگام خواب قامت خود را بر زمین ننهاد، هر شب نیمی از قرآن کریم را می خواند، و حتی یک نافله از او فوت نشد. آراء علمی خاصی نیز از او نقل شده است. شعر نیز می گفت و اشراق تخلص می کرد. القبسات، الصراط المستقیم، و الافق المبین در شمار آثار ارزشمند اوست. میر سرانجام در مسیر نجف اشرف درگذشت و در همان شهر به خاک سپرده شد.

نقل قول ها

میر محمدباقر بن محمدِ حسینی استرآبادی شهرت یافته به میر داماد و با تخلُّص اشراق و لقب برهان الدین (۱۵۶۱، استرآباد - ۱۶۳۱، نجف) فقیه شیعه، فیلسوف، متکلم، مؤلف و شاعر ایرانی بود.

دانشنامه اسلامی

[ویکی شیعه] میر برهان الدین محمدباقر بن محمد حسینی استرآبادی (درگذشته ۱۰۴۱ق)، مشهور به میرداماد، فیلسوف و شاعر شیعی دوره صفویه و معاصر شیخ بهائی که به معلم ثالث نیز شهرت یافته است. اثر فلسفی مهم وی، کتاب قبسات و شاگرد برجسته او، ملاصدرا است. میرداماد به زبان فارسی و عربی شعر می سرود و تخلص شعری او اشراق بود.
میر برهان الدین محمدباقر ملقب به معلّم ثالث و سیدالأفاضل و فرزند امیر شمس الدین محمد استرابادی است. پدر او شمس الدین محمد استرآبادی، با دختر علی بن عبدالعالی معروف به محقق کرکی ازدواج کرد و پس از آن داماد خوانده شد. از همین رو، میر برهان الدین که فرزند داماد محقق کرکی بود هم، مشهور به میرداماد شد.
محل و زمان دقیق ولادت او مشخص نیست.

پیشنهاد کاربران

میر برهان الدین محمدباقر استرآبادی معروف به �میرداماد�، معلم ثالث و متخلص به اشراق؛ فیلسوف، متکلم و فقیه برجسته در عصر صفویه و از ارکانِ مکتب فلسفی اصفهان است. میرداماد فرزندِ میر شمس الدین محمد استرآبادی مشهور به داماد و از سادات حسینی گرگان است. محمد استرآبادی با دختر علی بن عبد العالی معروف به محقق کرکی ازدواج نمود و به همین خاطر او را داماد نامیدند. میرداماد این لقب را از پدر خود به ارث برده است. دربارهٔ سال تولد او، اطلاعات کافی در دست نیست؛ ولی کتاب �نخبة المقال فی اسماء الرجال� تولد او را سال ۹۶۹ ذکر کرده است.


کلمات دیگر: