کاشغر
فارسی به انگلیسی
فرهنگ فارسی
کاچغر
لغت نامه دهخدا
ترک نزاید چنو به کاشغر اندر
سرو نبالد چنو به کاشمر اندر.
کاشغر. [ غ َ ] (اِخ ) در حال حاضر نام مرکز سنجاقی از ترکستان شرقی تابع دولت چین میباشد، و نیز قصبات : آرتوش ، اوپال ، طاش بالق ، بشکرم ، قزیل بوی ، و فیض آباد، را در بر دارد. سکنه ٔ آن را کاشغری نامند، و به نژادی قریب بجنس ترک منسوب میباشند و بشغل زراعت مشغول و مردمان ساعی و فعال هستند. اینان تا جهت ختن انتشار یافته اند و جمعی از اینان را حکومت چین در سوابق ایام به محلی موسوم به ایلی وادی کوچانده و دسته ای نیز در موقع استیلای خارجیان بر کاشغر متفرق گشته اند و اکنون هم در ترکستان وسطی تا فرغانه و تاشکند متفرق و اراضی آن از دو طرف شمال و مغرب محاط با جبال مرتفع و دشتها است . خاکش ریگزار و حاوی آثار نمک و با این حال بسیار حاصلخیز و منبت میباشد. میاه فراوانی از جبال نامبرده سرازیر گردد، و انهار عمده اش عبارت است از: رودهای صوغون ، صویوق (یا «طویوق »)، طومان ، قزل صو یا (کاشغر دریا): یمان یار، و غیره . در گرداگرد یمان یار برای آبیاری اراضی کانال بزرگ مصنوعی موسوم به خان آریغی نیز احداث شده . امور فلاحت و زراعت به اندازه ٔ سنجاق یارکند پیشرفت نکرده ولی صنایع آن زیادتر است ، در کاشغر و اعمال و نواحیش سالانه به قیمت دو سه میلیون فرانک کرباس تهیه و صادر گردد و قالی ها و گلیم های کاشغر هم مشهور است . چراگاههای بسیار در این قطعه مشاهده میشود، اهالی مقدار کثیری اسب ، گاو، خر وشتر تربیت میکنند. اسبهای کاشغر نیرومند و پردوام واشترانش دوکوهانی میباشد. (از قاموس الاعلام ترکی ).
دانشنامه عمومی
در نوشته های چینی سده ۲ پ. م واژه سک که بعدها به سو وسئی تبدیل شد به کار رفته است. به نوشته این منابع، سکاها در شمال باختری کاشغر می زیستند. گویا قبایل سکایی در میان سال های ۱۰۰ تا ۱۲۰م به حدود ترکستان چین و آسیای میانه سرازیر شدند و شاخه ای از آن ها به کاشغر و ختن راه سپردند.
شاپور ساسانی در کتیبه کعبه زرتشت، در آنجا که گستره مرزهای امپراتوری خود را ترسیم می کند، از کاشغر نیز در کنار سغد، چاچ و ابرشهر که مرکز آن نسا بوده است، در شمار شهرهای قلمرو خود نام می برد. گویا شاپور کسی از دودمان ساسانی را به فرمانروایی کاشغر نگماشته بود و شاه کوشانی به استقلال در آن سامان فرمان می راند و تنها خراج گزار شاه ایران بود. کاشغر نخستین بار در دورهٔ فرمانروایی سلسلهٔ هان به حکومت چین پیوست.
کاشغر به عنوان مرکز فرهنگ اسلامی در چین شناخته می شود. مسلمانان اویغور ۹۸٪ جمعیت این شهر را (در حدود ۳٬۴۰۰٬۰۰۰ نفر) تشکیل می دهند. در کاشغر نزدیک به ۱۰ هزار مسجد وجود دارد.
دانشنامه آزاد فارسی
(یا: کاشی) شهری در ناحیۀ خودمختار سین کیانگ اویغور چین با ۲,۴۲۶,۰۰۰ نفر جمعیت (۱۹۹۴). کاشغر در دورترین بخش غربی حوضۀ تاریم در واحه ای حاصل خیز از رسوبات لُسی (خاک هایی که توسط باد رسوب گذاری شده) قرار دارد. رود کاشغر و چندین چاه این واحه را آبیاری می کنند. این شهر مرکز تجاری و کانون فرهنگی مسلمانان سین کیانگ و پایانۀ چینی بزرگراه قراقورم است و دادوستد بازرگانی با کشورهای آسیای مرکزی از طریق آن صورت می گیرد. کاشغر به دو بخش کهنه شهر (شهر قدیمی) و ینگی شهر (شهر جدید) تقسیم می شود. ساکنین آن امروزه اغلب از نژاد اویغورند. کاشغر از مراکز آیین مانوی بود. این شهر در دورۀ سلسلۀ هان (۲۰پ م تا ۲۲۱م) تحت حکومت چینی ها درآمد. در سال های ۷۵۰ـ۸۴۰پ م ترکان اویغور بر آن جا چیره شدند. در ۱۲۰۹ چنگیزخان مغول ناحیۀ کاشغر را به قلمرو خود ملحق کرد. مارکوپولو در ۱۲۷۵ از کاشغر دیدار کرد. بعدها کاشغر به دست امرای سلسلۀ دوغلات (دوقلات)، از قبایل مغول افتاد. آخرین امیر سلسله، ابوبکر میرزا تا ۱۵۱۴م (۹۲۰ق) در آن شهر فرمانروایی داشت. او بنیانگذار شهر جدید کاشغر است. چینی ها در ۱۷۵۵م کاشغر را فتح و به چین ملحق کردند.