اهورامزدا

اَهورامَزدا (به اوستایی «مَزدا اَهورَه») نیز با نام های: اهورا، اورمَزد، هورمَزد، اورمُزد، هورمُز و هُرمُز و ورمز) نامِ آفریدگارِ نِکویی ها و دادار و پروردگارِ همهٔ هستی در مَزدَیَسنا است.
یکتاپرستی در دین زرتشت
زروان
فرهنگ ایرانی
اشا
مزدیسنا
«اهورامزدا» واژه ای برآمده 'از' دو واژه جداگانه «اَهورا» و «مَزدا» است که ریشه آن به زبان اوستایی کهن در گاتاها بازمی گردد. در گاتاها گاه ترکیب «اهورا مزدا» جدا از هم و به شکل تنهای «اهورَه» یا «مزدا» آمده است ولی در موارد کنار هم ترکیب «مزدا اهورَه» کاربرد فراوان تری دارد. واژه اهورامزدا به گونه «مزدا اهوره» یا «مزدا» ۱۵۵ بار در گاتاها بازگو شده است. مزدا در برخی بندهای گاتاها به معنی حافظه و به حافظه سپردن و نیز به یاد داشتن است. این واژه در سانسکریت مَذِس، به معنی دانش و هوش می باشد؛ بنابراین وقتی که مزدا برای خدا به کار برده شده است از آن معنی هوشیار و آگاه و دانا برداشت کرده اند. اهورا از دید واژه شناسی با واژهٔ اسورا سنسکریت (اسوراها) که نام گروهی از خدایان در برابر گروهی دیگر -"دیو"ها - بوده اند همریشه است که این همریشگی به زبان "نیا-هندوایرانی" و فرهنگ آن -"آندرُنوو"-بازمی گردد. گو اینکه در هندوستان، اسوراها خدایان بد و دیوان خدایان نیک همواره دانسته شده اند، در ایران وارونهٔ این روی داده است. پس اهورامزدا روی هم برابر خدای دانش و خرد است. هم چنین فردوسی در سرآغاز و نخستین بیت شاهنامه، اهورامزدا را «خداوند جان و خرد» ترجمه کرده است.
اهورامزدا آفریننده جهان است. مزدیسنان اهورا مزدا را می پرستند. اهورامزدا خالق و داور همهٔ چیزهای مادی و معنوی و نیز آفریننده روشنی و تاریکی و برقرارکننده نظم هستی (اشا) است. او با اندیشیدن همه چیز را هستی بخشیده است، پس در واقع او از عدم می آفریند و با خود تنهاست.برای اهورا مزدا در هرمزد یشت، در حدود شصت صفتِ نیک آورده شده و تقریباً همهٔ چیزهای خوب به وی منتسب شده است. همچنین او در مزدیسنا دارای شش صفتِ برجسته زیر است:
سپنتا مینو یعنی مقدس ترین روان، خشثره ویرنه به گویش امروزی شهریور یعنی شهریار و پادشاهی که باید برگزیده شود، سپنته آرمیتی است یعنی پارسایی مقدس. هورتات بگویش امروزی خرداد به معنی جامعیت و رسایی و امرتات جاودانگی و بی مرگی. او اشه یعنی راستی و درستی و قانون ایزدی و پاکی است. همچنین وهومَنَه است به معنی خوب منش. این صفات در مزدیسنا به نامِ امشاسپندان خوانده می شوند و پایه های کمال در دین زرتشتی برای رسیدن به روشنایی بی پایان است. از این هفت امشاسپندان است که هفت شهر عشق و هفت آسمان و هفت خوان اسفندیار و هفت خوان رستم و هفت سین و هفت کشور و … اقتباس شده است.

اَهورامَزْدا
(در فارسی باستان، اَهورَمَزدا، پهلوی پارتی اَرَمَزد، پهلوی ساسانی، اُهْرمَزْد/هُرمزد) به معنای سرور دانا، خدای یگانۀ دین زردشتی و خدای بزرگ ایرانیان باستان. در سنگ نبشته های داریوش اول هخامنشی و جانشینانش، مکرر از اهورامزدا یاد و ستایش شده است. در اوستا اهورامزدا دانای کل و بینای کل و آفرینندۀ ازلی و نگهبان همۀ نیکی هاست. اهورامزدا نخست در ذهن خود آنچه را که می خواست خلق کند، اندیشید و به واسطۀ سپنتا مینو، به آفریدگان تجسّد و تجسم بخشید. امشاسپندان، مظاهر تجلی صفات اهورامزدایند و هر یک از آنان بر بخشی از عالم موکّل و پاسدار آنند. سپنتامینو، با انگره مینو (اهریمن) مظهر بدی ها در جنگ است. اهورامزدا آدمیان را مختار می کند که به ارادۀ خود به راه نیکی روند یا در طریق بدی گام نهند، امّا سرانجام نیکی بر بدی پیروز خواهد شد. در گات ها نام اهورامزدا به صورت مزدا اهورا آمده است. نزد زردشت، اهورامزدا یگانه خدای توانا و دانا و آفریننده است. ورای او، در کنار، و بدون او هیچ چیز وجود ندارد. او برترین هستی است و همۀ آفریده های نیک از او هستی می گیرند. در تقویم اوستایی، روز نخست هر ماه، روز اهورامزدا نامیده می شود. احتمال می رود که نام اهورا با اسورا، از ایزدان هند باستان از یک ریشه باشد.

اهورا مزدا نامِ خدای یکتا در مزدیَسنا است.
• «قرآن کریم، کتاب ما مسلمانان، اهل کتاب را دعوت می کند که «بیایید بر سر سخنی که میان ما و شما یکسان است بایستیم؛ اینکه جز خدای یکتا را نپرستیم و چیزی را با او شریک نگردانیم و بعضی از ما بعضی دیگر را به جای خدا به خدایی نگیرد.» اهورا مزدا، «خدای نیک سرشت آیین زرتشت» که سرور دانایی و سرچشمه همه خوبی ها است، انسان را به همین سخن فرا می خواند. «پندار نیک»، «گفتار نیک» و «کردار نیک»، آموزه بزرگی است که می تواند به اخلاق و اندیشه و رفتار انسانی سمت و سویی الهی بدهد.» پیام به دهمین کنگره جهانی زرتشتیان ۱۳۹۲/۱۰/۰۶ -> حسن روحانی