اَرگِ بَم
اَرگِ بَم
در شمال شرقی بم از اواخر دورۀ اشکانی. بزرگ ترین مجموعه بنای خشت و گلی جهان با بیست هکتار مساحت است که برفراز تپه ای به ارتفاع ۲۰۰ متر قرار دارد. شهر ـ قلعه ای مسکونی با اهمیت نظامی بوده است و از چهار یا پنج طبقه، بارویی عظیم با چند دروازه، ۱۳۱ برج دیده بانی با قراولخانه های مخصوص و خندقی بسیار بزرگ تشکیل می شده است. خانه های مردم و بازار قلعه در قسمت های پایین و ارگ و محل اقامت حاکم در قسمت بالا بود. خانه های مردم معمولی تودرتو بود و خانه های اعیان و اشراف، دیوار، حمام و بعضاً دو طبقه داشت. همچنین یک میدان توپخانه با ساختمان های دو طبقه در دور تا دور آن در ارگ بم بود. چند خشت و سه سکه از دورۀ اشکانی، بقایای آتشکده ای از دورۀ ساسانی، و بقایای یک بازار، حمام عمومی، زورخانه، اصطبل، سربازخانه، قراول خانه، زندان، دو مسجد جامع، مسجد حضرت محمد (ص)، و یک حسینیه از دورۀ اسلامی در آن دیده می شود. ارگ بم آسیابی داشت که با باد شمال کار می کرد و آب آن از چاه هایی داخلی تأمین می شد. دیوان خانه عمارت چهارفصل نام داشت و برج دیده بانی بسیار بلند آن با محل جاسازی توپ که به اطراف مسلط بود، کلاه فرنگی نامیده می شد. ارگ بم در قرن ۱۰ق، از پنج شهر مهم کرمان و مرکز معروف تولید پارچه ابریشمی بود. همچنین محل حبس و پناهگاه شاهان بود. ازجملۀ آنان محمد مظفری بود که به دست پسرش در آن جا زندانی شده بود. در ۱۲۵۳ ق با پناه گرفتن آقاخان محلاتی رئیس فرقۀ اسماعیلیه و حاکم شورشی کرمان در ارگ و در گرفتن جنگی یک ساله بین او و قوای دولتی، ارگ به تدریج تخلیه شد و مردم با سکونت در قریه های اطراف، شهر بم را احداث کردند. در اواخر دورۀ قاجار چند گروه سرباز و یک توپچی از ارگ محافظت می کردند. از چند دهۀ پیش به یک مکان دیدنی تبدیل شده است. در ۱۳۸۲ش در زلزله ای بسیار شدید، آسیب فراوان دید. در گذشته آن را به بهمن پسر اسفندیار کیانی نسبت می دادند و به قلعه بهمن مشهور بود.
اَرگِ بَم
در شمال شرقی بم از اواخر دورۀ اشکانی. بزرگ ترین مجموعه بنای خشت و گلی جهان با بیست هکتار مساحت است که برفراز تپه ای به ارتفاع ۲۰۰ متر قرار دارد. شهر ـ قلعه ای مسکونی با اهمیت نظامی بوده است و از چهار یا پنج طبقه، بارویی عظیم با چند دروازه، ۱۳۱ برج دیده بانی با قراولخانه های مخصوص و خندقی بسیار بزرگ تشکیل می شده است. خانه های مردم و بازار قلعه در قسمت های پایین و ارگ و محل اقامت حاکم در قسمت بالا بود. خانه های مردم معمولی تودرتو بود و خانه های اعیان و اشراف، دیوار، حمام و بعضاً دو طبقه داشت. همچنین یک میدان توپخانه با ساختمان های دو طبقه در دور تا دور آن در ارگ بم بود. چند خشت و سه سکه از دورۀ اشکانی، بقایای آتشکده ای از دورۀ ساسانی، و بقایای یک بازار، حمام عمومی، زورخانه، اصطبل، سربازخانه، قراول خانه، زندان، دو مسجد جامع، مسجد حضرت محمد (ص)، و یک حسینیه از دورۀ اسلامی در آن دیده می شود. ارگ بم آسیابی داشت که با باد شمال کار می کرد و آب آن از چاه هایی داخلی تأمین می شد. دیوان خانه عمارت چهارفصل نام داشت و برج دیده بانی بسیار بلند آن با محل جاسازی توپ که به اطراف مسلط بود، کلاه فرنگی نامیده می شد. ارگ بم در قرن ۱۰ق، از پنج شهر مهم کرمان و مرکز معروف تولید پارچه ابریشمی بود. همچنین محل حبس و پناهگاه شاهان بود. ازجملۀ آنان محمد مظفری بود که به دست پسرش در آن جا زندانی شده بود. در ۱۲۵۳ ق با پناه گرفتن آقاخان محلاتی رئیس فرقۀ اسماعیلیه و حاکم شورشی کرمان در ارگ و در گرفتن جنگی یک ساله بین او و قوای دولتی، ارگ به تدریج تخلیه شد و مردم با سکونت در قریه های اطراف، شهر بم را احداث کردند. در اواخر دورۀ قاجار چند گروه سرباز و یک توپچی از ارگ محافظت می کردند. از چند دهۀ پیش به یک مکان دیدنی تبدیل شده است. در ۱۳۸۲ش در زلزله ای بسیار شدید، آسیب فراوان دید. در گذشته آن را به بهمن پسر اسفندیار کیانی نسبت می دادند و به قلعه بهمن مشهور بود.
wikijoo: ارگ_بم