مترادف کنیه : تخلص، عنوان، لقب، نام
برابر پارسی : نام خانوادگی
کنیه
مترادف کنیه : تخلص، عنوان، لقب، نام
برابر پارسی : نام خانوادگی
فارسی به انگلیسی
فارسی به عربی
صفة , عنوان , کنیة , لقب
عربی به فارسی
نام , اسم , لقب , نامگذاري , وجه تسميه , کنيه , نام خودماني , کنيه دادن , ملقب کردن
مترادف و متضاد
تخلص، عنوان، لقب، نام
صفت، لقب، کنیه، اصطلاح
لقب، عنوان، کنیه، اسم، نام، سرصفحه، برنامه، مقام، استحقاق، حق، صفحه عنوان کتاب، عنوان قبل از اسم شخص
لقب، کنیه، اسم خانوادگی، نام خانوادگی
لقب، کنیه
کنیه، نام خودمانی
لقب، کنیه، لقب خیالی
کنیه
کنیه، خرت و پرت، چیز قشنگ و کم بها، بازیچه کوچک
لقب، کنیه
کنیه، اسم مستعار نویسندگان
لقب، کنیه، لقب خیالی
لقب، کنیه
فرهنگ فارسی
کنیت:اسمی است غیرازاسم اصلی شخص که دراول آن لفظاب یاابن یاام یابنت می آیدوبرای تعظیم وتکریم است مثل ابوالحسن
لفظی که بدان شخصی را خوانند. جمع کنی . نامی است که به شخص دهند تعظیم را مانند ابی حفض و ابی الحسن و یا اینکه نشانی برای او باشد و در نزد علمای نحو نوعی علم است که به لفظ اب یا ابن یا ام یا بنت مصدر باشد. هر اسمی که مصدر به اب و ام و ابن و بنت و اخ و اخت باشد.
لفظی که بدان شخصی را خوانند. جمع کنی . نامی است که به شخص دهند تعظیم را مانند ابی حفض و ابی الحسن و یا اینکه نشانی برای او باشد و در نزد علمای نحو نوعی علم است که به لفظ اب یا ابن یا ام یا بنت مصدر باشد. هر اسمی که مصدر به اب و ام و ابن و بنت و اخ و اخت باشد.
فرهنگ معین
(کُ یَ یا یِ ) [ ع . کنیت ] (اِ. ) لقب ، بَرنام .
لغت نامه دهخدا
کنیه. [ ک ُ / ک ِ ی َ / ی ِ ] ( ع اِ ) کنیت. کنیة. و رجوع به کنیت و ماده بعد شود.
کنیة. [ ک ُ / ک ِ ی َ ] (ع اِ) لفظی که بدان شخصی را خوانند... یقال : «ابوفلان »کنیته . و کذا«ام فلان »... ج ، کُنی ̍. (منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء). نامی است که به شخص دهند تعظیم را مانند ابوحفص و ابوالحسن و یا اینکه نشانی برای او باشد و در نزد علمای نحو نوعی عَلَم است که به لفظ اب یا ابن یا ام یا بنت مُصَدّر باشد. ج ، کُنی ̍. کِنی ̍.(از اقرب الموارد). هر اسمی که مصدر به اب و ام و ابن و بنت و اخ و اخت باشد. (ناظم الاطباء). قسمی از علم است و آن عبارت است از لفظی که مصدّر باشد به لفظاب یا ابن یا ام یا بنت . (از کشاف اصطلاحات الفنون ).نامی که در اول آن لفظ اب باشد به نصب یا به جر یا به رفع یا لفظ ام باشد یا ابن یا بنت چون ابوالحسن وابی بکر و اباهریره و ام الکتاب و ام کلثوم و ابن حاجب ابن السبیل و بنت الکرم به معنی شراب انگوری و بنت الصدر به معنی اندیشه . (آنندراج ). و رجوع به کنیت شود.
فرهنگ عمید
لقبی برای تعظیم و تکریم که در اول آن «اب»، «ابن»، «ام»، یا «بنت» می آمد، مانندِ ابوالحسن و ام کلثوم.
دانشنامه عمومی
کُنیه (به عربی: الکنیة) نامی برای تعریف شخصی از راهِ نامِ اولین پسر یا اولین دختر اوست. بعضی از کنیه ها لقب است، مانند ابوتراب برای علی ابن ابیطالب. کنیه در اصل بخشی از نام عربی است، با این حال در میانِ همه مسلمانان در دوره هایی رواج داشته است و امروزه نیز رواج دارد. بیشترین بحث ها دربارهٔ کنیه به علم حدیث پیوند دارد. در سده های رواج علم حدیث در جهان اسلام، برای اینکه میانِ افراد هم نام و هم کنیه آمیختگی و اشتباه نشود؛ کنیه در دستور زبان بسیار دقیق شد و مورد توجه زبان شناسان قرار گرفت. بیرون از دانش حدیث و ادبیات، مردم گاهی کنیه ها را برای کوچک شمردن/بزرگ دانستن/ بیان ویژگی خاص بکار می برند. ساده ترین راهِ تشخیصِ کنیه این است، که هر واژه که پیش از آن «ابو» «اُم» باشد، آن یک کنیه است.بیشتر کنیه ها در علمِ حدیث با نامِ مشخصی همراه است.
وبگاه پرس و جو
وبگاه پرسمان
وبگاه سؤال و جواب
وبگاه عرفان آباد
ابوالحسن و ام لیلا و ام کلثوم و ابن حاجب و بنت الکرم. مثلاً اولین امام شیعه نامش علی و لقبش امیرالمؤمنین و کنیه اش ابوالحسن است. وقتی کنیه کسی مثلاً ابوالفضل است معنایش این نیست که حتماً فرزندی به نام فضل دارد و این فرد پدر اوست. هر چند معمولاً چنین است، بلکه گاهی برای تفأل زدن و فال خیر کنیه ای بر کسی گذاشته می شود. مثلاً فردی که کنیه اش ابوالفضل می باشد، از همان کودکی این کنیه را بر او می گذارند و فال خیر می زنند که خداوند فرزندی به نام فضل به او عطا نماید یا صاحب فضل و احسان و کرم گردد.
ابوالحسن که کنیه علی بن ابی طالب است هر چند در روایات دستور به انتخاب کنیه برای کودک شده است و الزاماً کنیه نباید بر اساس نام فرزند باشد به همین جهت کنیه علی بن موسی الرضا ابا الحسن بوده در حالی که وی تنها فرزندشان محمد بن علی بوده است، لقب بر اساس اوصاف بارز شخص انتخاب و گذارده می شود، مانند امین و صادق، و تفاوت ان با کنیه در پیشوند اب و ام یا ابن است که در ابتدای کنیه وجود دارد، کنیه ها معمولاً از سوی خود شخص برای فرزندانشان انتخاب می شده است و در روایتی آمده است ما فرزندانمان را در کودکی برایشان کنیه انتخاب می کنیم لکن القاب آن ها بیشتر اوقات از سوی دیگران براساس اوصاف آنان گذارده می شده است. همچنین امین برای محمد یا سجاد برای امام چهارم شیعیان.
وبگاه پرس و جو
وبگاه پرسمان
وبگاه سؤال و جواب
وبگاه عرفان آباد
ابوالحسن و ام لیلا و ام کلثوم و ابن حاجب و بنت الکرم. مثلاً اولین امام شیعه نامش علی و لقبش امیرالمؤمنین و کنیه اش ابوالحسن است. وقتی کنیه کسی مثلاً ابوالفضل است معنایش این نیست که حتماً فرزندی به نام فضل دارد و این فرد پدر اوست. هر چند معمولاً چنین است، بلکه گاهی برای تفأل زدن و فال خیر کنیه ای بر کسی گذاشته می شود. مثلاً فردی که کنیه اش ابوالفضل می باشد، از همان کودکی این کنیه را بر او می گذارند و فال خیر می زنند که خداوند فرزندی به نام فضل به او عطا نماید یا صاحب فضل و احسان و کرم گردد.
ابوالحسن که کنیه علی بن ابی طالب است هر چند در روایات دستور به انتخاب کنیه برای کودک شده است و الزاماً کنیه نباید بر اساس نام فرزند باشد به همین جهت کنیه علی بن موسی الرضا ابا الحسن بوده در حالی که وی تنها فرزندشان محمد بن علی بوده است، لقب بر اساس اوصاف بارز شخص انتخاب و گذارده می شود، مانند امین و صادق، و تفاوت ان با کنیه در پیشوند اب و ام یا ابن است که در ابتدای کنیه وجود دارد، کنیه ها معمولاً از سوی خود شخص برای فرزندانشان انتخاب می شده است و در روایتی آمده است ما فرزندانمان را در کودکی برایشان کنیه انتخاب می کنیم لکن القاب آن ها بیشتر اوقات از سوی دیگران براساس اوصاف آنان گذارده می شده است. همچنین امین برای محمد یا سجاد برای امام چهارم شیعیان.
wiki: کنیه
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] در فرهنگ عربی به آن دسته از نام هایی که با پیشوند اب (در مردان) و امّ (در زنان) همراه باشد، کنیه می گویند.
سنّت گذاشتن نامی در قالب کنیه برای افراد در میان قبایل عرب ، گونه ای بزرگداشت و تجلیل نسبت به فرد به شمار می آید؛ مانند ابو القاسم، ابو الحسن، ام سلمه، ام کلثوم و... .
کنیه در اسلام
در شریعت اسلام نیز توجّه زیادی به آن شده است، غزالی در این باره می نویسد: « رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) اصحاب خود را از روی احترام برای به دست آوردن دل هایشان به کنیه صدا می زد و آنهایی که کنیه نداشتند، کنیه ای برایشان انتخاب می نمود و سپس آنها را بدان می خواند. مردم نیز از آن پس، آن شخص را به همان کنیه می خواندند. حتی آنان که فرزندی نداشتند تا کنیه ای داشته باشند، برای آنان کنیه ای انتخاب می کرد. پیامبر اکرم (صصلی الله علیه وآله) رسم داشت حتی برای کودکان نیز کنیه انتخاب می نمود و آنان را مثلاً ابا فلان صدا می زد تا دل کودکان را نیز به دست آورد».
روایت امام رضا
از امام رضا (علیه السلام) روایت شده است: "إذا کان الرجل حاضرا فکنه و إن کان غائبا فسمه "؛ اگر کسی را در حضورش نام می بری او را به کنیه بخوان، و اگر غایب بود، نامش را بگو.
روایت پیامبر
...
سنّت گذاشتن نامی در قالب کنیه برای افراد در میان قبایل عرب ، گونه ای بزرگداشت و تجلیل نسبت به فرد به شمار می آید؛ مانند ابو القاسم، ابو الحسن، ام سلمه، ام کلثوم و... .
کنیه در اسلام
در شریعت اسلام نیز توجّه زیادی به آن شده است، غزالی در این باره می نویسد: « رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) اصحاب خود را از روی احترام برای به دست آوردن دل هایشان به کنیه صدا می زد و آنهایی که کنیه نداشتند، کنیه ای برایشان انتخاب می نمود و سپس آنها را بدان می خواند. مردم نیز از آن پس، آن شخص را به همان کنیه می خواندند. حتی آنان که فرزندی نداشتند تا کنیه ای داشته باشند، برای آنان کنیه ای انتخاب می کرد. پیامبر اکرم (صصلی الله علیه وآله) رسم داشت حتی برای کودکان نیز کنیه انتخاب می نمود و آنان را مثلاً ابا فلان صدا می زد تا دل کودکان را نیز به دست آورد».
روایت امام رضا
از امام رضا (علیه السلام) روایت شده است: "إذا کان الرجل حاضرا فکنه و إن کان غائبا فسمه "؛ اگر کسی را در حضورش نام می بری او را به کنیه بخوان، و اگر غایب بود، نامش را بگو.
روایت پیامبر
...
wikifeqh: روایات نیز استفاده از کنیه امری پسندیده دانسته شده ولی از بعضی کنیه ها نهی شده است.
در فرهنگ عربی کنیه (کُ. ی) کنیت، اسمی است غیر از اسم اصلی شخص که در اول آن لفظ اب یا ابن یا ام می آید و برای تعظیم و تکریم است. البته گاهی کلماتی که پیشوند «بنت، أخ، أخت، عم، عمة، خال، خالة»، آغاز می شود نیز کنیه نامیده می شود. گاهی این اسم بر اسم اصلی شخص غلبه پیدا می کند.
برای علت نامیدن افراد به کنیه، دلایلی ذکر کرده اند:
در فرهنگ عربی کنیه (کُ. ی) کنیت، اسمی است غیر از اسم اصلی شخص که در اول آن لفظ اب یا ابن یا ام می آید و برای تعظیم و تکریم است. البته گاهی کلماتی که پیشوند «بنت، أخ، أخت، عم، عمة، خال، خالة»، آغاز می شود نیز کنیه نامیده می شود. گاهی این اسم بر اسم اصلی شخص غلبه پیدا می کند.
برای علت نامیدن افراد به کنیه، دلایلی ذکر کرده اند:
wikishia: کنیه
[ویکی اهل البیت] در فرهنگ عربی به آن دسته از نام هایی که با پیشوند اب (در مردان) و امّ (در زنان) همراه باشد، کنیه می گویند. سنّت گذاشتن نامی در قالب کنیه برای افراد در میان قبایل عرب، گونه ای بزرگداشت و تجلیل نسبت به فرد به شمار می آید؛ مانند ابو القاسم، ابو الحسن، ام سلمه، ام کلثوم و... .
در شریعت اسلام نیز توجّه زیادی به آن شده است، غزالی در این باره می نویسد: «رسول اکرم (ص) اصحاب خود را از روی احترام برای به دست آوردن دل هایشان به کنیه صدا می زد و آنهایی که کنیه نداشتند، کنیه ای برایشان انتخاب می نمود و سپس آنها را بدان می خواند. مردم نیز از آن پس، آن شخص را به همان کنیه می خواندند. حتی آنان که فرزندی نداشتند تا کنیه ای داشته باشند، برای آنان کنیه ای انتخاب می کرد. پیامبر اکرم (ص) رسم داشت حتی برای کودکان نیز کنیه انتخاب می نمود و آنان را مثلاً ابا فلان صدا می زد تا دل کودکان را نیز به دست آورد».
از امام رضا (ع) روایت شده است: "إذا کان الرجل حاضرا فکنه و إن کان غائبا فسمه "؛ اگر کسی را در حضورش نام می بری او را به کنیه بخوان، و اگر غایب بود، نامش را بگو.
همچنین از رسول خدا (ص) نقل شده است: "السُّنَّةُ وَ الْبِرُّ أَنْ یُکَنَّی الرَّجُلُ بِاسْمِ ابْنِهِ"؛ از جمله سنت های نیک آن است که انسان کنیه خود را به نام پسرش انتخاب کند.
در شریعت اسلام نیز توجّه زیادی به آن شده است، غزالی در این باره می نویسد: «رسول اکرم (ص) اصحاب خود را از روی احترام برای به دست آوردن دل هایشان به کنیه صدا می زد و آنهایی که کنیه نداشتند، کنیه ای برایشان انتخاب می نمود و سپس آنها را بدان می خواند. مردم نیز از آن پس، آن شخص را به همان کنیه می خواندند. حتی آنان که فرزندی نداشتند تا کنیه ای داشته باشند، برای آنان کنیه ای انتخاب می کرد. پیامبر اکرم (ص) رسم داشت حتی برای کودکان نیز کنیه انتخاب می نمود و آنان را مثلاً ابا فلان صدا می زد تا دل کودکان را نیز به دست آورد».
از امام رضا (ع) روایت شده است: "إذا کان الرجل حاضرا فکنه و إن کان غائبا فسمه "؛ اگر کسی را در حضورش نام می بری او را به کنیه بخوان، و اگر غایب بود، نامش را بگو.
همچنین از رسول خدا (ص) نقل شده است: "السُّنَّةُ وَ الْبِرُّ أَنْ یُکَنَّی الرَّجُلُ بِاسْمِ ابْنِهِ"؛ از جمله سنت های نیک آن است که انسان کنیه خود را به نام پسرش انتخاب کند.
wikiahlb: کنیه
پیشنهاد کاربران
لقب
نسب
نیک نیم
Neak name
Neak name
کنیه به چه معنا است؟ و کنیه پیامبر اسلام ( ص ) به ابوالقاسم، به چه مناسبت است؟
پرسش
کنیه به چه معنا است؟ و کنیه پیامبر اسلام ( ص ) به ابوالقاسم، به چه مناسبت است؟
پاسخ اجمالی
در فرهنگ عربی به آن دسته از نام هایی که با پیشوند اب ( در مردان ) و امّ ( در زنان ) همراه باشد، کنیه می گویند. سنّت گذاشتن نامی در قالب کنیه برای افراد در میان قبایل عرب، گونه ای بزرگداشت و تجلیل نسبت به فرد به شمار می آید؛[1] مانند ابو القاسم، ابو الحسن، ام سلمه، ام کلثوم و. . . .
در شریعت اسلام نیز توجّه زیادی به آن شده است، غزالی در این باره می نویسد: �رسول اکرم ( ص ) اصحاب خود را از روی احترام برای به دست آوردن دل هایشان به کنیه صدا می زد و آنهایی که کنیه نداشتند، کنیه ای برایشان انتخاب می نمود و سپس آنها را بدان می خواند. مردم نیز از آن پس، آن شخص را به همان کنیه می خواندند. حتی آنان که فرزندی نداشتند تا کنیه ای داشته باشند، برای آنان کنیه ای انتخاب می کرد. پیامبر اکرم ( ص ) رسم داشت حتی برای کودکان نیز کنیه انتخاب می نمود و آنان را مثلاً ابا فلان صدا می زد تا دل کودکان را نیز به دست آورد�. [2]
از امام رضا ( ع ) روایت شده است: "إذا کان الرجل حاضرا فکنه و إن کان غائبا فسمه"؛[3] اگر کسى را در حضورش نام می برى او را به کنیه بخوان، و اگر غایب بود، نامش را بگو.
همچنین از رسول خدا ( ص ) نقل شده است: "السُّنَّةُ وَ الْبِرُّ أَنْ یُکَنَّى الرَّجُلُ بِاسْمِ ابْنِهِ"؛[4] از جمله سنت هاى نیک آن است که انسان کنیه خود را به نام پسرش انتخاب کند.
بنابر این با تعریفی که از کنیه ارائه شد، کنیه پیامبر اسلام ( ص ) به ابو القاسم از آن جهت است که قاسم نام یکی از فرزندان پسر آن حضرت بود، [5] و به این جهت کنیه ابو القاسم بر وی نهاده شد؛ مانند کنیه ابا عبد الله برای امام حسین ( ع ) به اعتبار فرزند شیرخوارش عبدالله الرضیع ( علی اصغر ) .
البته، گفتنی است در برخی موارد که مردم در مورد افرادی تحمل شنیدن کنیه هایشان را نداشتند، در جهت تحقیر نیز شبه کنیه برای آنان درست می کردند و آنها را به آن می خواندند که به همان معروف شدند؛ مانند ابو جهل که قبل از اسلام کنیه اش ابو حکم بود، وقتی در مقابل اسلام و پیامبر ( ص ) به مخالفت برخاست، دیگر واقعاً کنیه این چنینی در شأن او نبود؛ لذا برایش کنیه ابو جهل را انتخاب کردند.
[1] ر. ک: لغت نامه دهخدا، ج 11، ص 16452، واژه "کنیه" دانشگاه تهران، تهران، چاپ اول دوره جدید، ش1373.
[2] حسینی دشتی، مصطفی، معارف و معاریف، ج 8، ص 595، مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت.
[3] طبرسی، ابوالفضل علی بن حسن، مشکاة الانوار، ص 324، کتابخانه حیدریه، نجف، 1385ق.
[4] حر عاملى، وسائل الشیعة، مؤسسه آل البیت علیهمالسلام، قم، 1408 ق.
[5] این فرزند پسر پیامبر اسلام قبل از سن بلوغ و در دوران کودکی از دنیا رفت.
پرسش
کنیه به چه معنا است؟ و کنیه پیامبر اسلام ( ص ) به ابوالقاسم، به چه مناسبت است؟
پاسخ اجمالی
در فرهنگ عربی به آن دسته از نام هایی که با پیشوند اب ( در مردان ) و امّ ( در زنان ) همراه باشد، کنیه می گویند. سنّت گذاشتن نامی در قالب کنیه برای افراد در میان قبایل عرب، گونه ای بزرگداشت و تجلیل نسبت به فرد به شمار می آید؛[1] مانند ابو القاسم، ابو الحسن، ام سلمه، ام کلثوم و. . . .
در شریعت اسلام نیز توجّه زیادی به آن شده است، غزالی در این باره می نویسد: �رسول اکرم ( ص ) اصحاب خود را از روی احترام برای به دست آوردن دل هایشان به کنیه صدا می زد و آنهایی که کنیه نداشتند، کنیه ای برایشان انتخاب می نمود و سپس آنها را بدان می خواند. مردم نیز از آن پس، آن شخص را به همان کنیه می خواندند. حتی آنان که فرزندی نداشتند تا کنیه ای داشته باشند، برای آنان کنیه ای انتخاب می کرد. پیامبر اکرم ( ص ) رسم داشت حتی برای کودکان نیز کنیه انتخاب می نمود و آنان را مثلاً ابا فلان صدا می زد تا دل کودکان را نیز به دست آورد�. [2]
از امام رضا ( ع ) روایت شده است: "إذا کان الرجل حاضرا فکنه و إن کان غائبا فسمه"؛[3] اگر کسى را در حضورش نام می برى او را به کنیه بخوان، و اگر غایب بود، نامش را بگو.
همچنین از رسول خدا ( ص ) نقل شده است: "السُّنَّةُ وَ الْبِرُّ أَنْ یُکَنَّى الرَّجُلُ بِاسْمِ ابْنِهِ"؛[4] از جمله سنت هاى نیک آن است که انسان کنیه خود را به نام پسرش انتخاب کند.
بنابر این با تعریفی که از کنیه ارائه شد، کنیه پیامبر اسلام ( ص ) به ابو القاسم از آن جهت است که قاسم نام یکی از فرزندان پسر آن حضرت بود، [5] و به این جهت کنیه ابو القاسم بر وی نهاده شد؛ مانند کنیه ابا عبد الله برای امام حسین ( ع ) به اعتبار فرزند شیرخوارش عبدالله الرضیع ( علی اصغر ) .
البته، گفتنی است در برخی موارد که مردم در مورد افرادی تحمل شنیدن کنیه هایشان را نداشتند، در جهت تحقیر نیز شبه کنیه برای آنان درست می کردند و آنها را به آن می خواندند که به همان معروف شدند؛ مانند ابو جهل که قبل از اسلام کنیه اش ابو حکم بود، وقتی در مقابل اسلام و پیامبر ( ص ) به مخالفت برخاست، دیگر واقعاً کنیه این چنینی در شأن او نبود؛ لذا برایش کنیه ابو جهل را انتخاب کردند.
[1] ر. ک: لغت نامه دهخدا، ج 11، ص 16452، واژه "کنیه" دانشگاه تهران، تهران، چاپ اول دوره جدید، ش1373.
[2] حسینی دشتی، مصطفی، معارف و معاریف، ج 8، ص 595، مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت.
[3] طبرسی، ابوالفضل علی بن حسن، مشکاة الانوار، ص 324، کتابخانه حیدریه، نجف، 1385ق.
[4] حر عاملى، وسائل الشیعة، مؤسسه آل البیت علیهمالسلام، قم، 1408 ق.
[5] این فرزند پسر پیامبر اسلام قبل از سن بلوغ و در دوران کودکی از دنیا رفت.
کلمات دیگر: