ساختن مسجد

[ویکی فقه] اگرچه در روایات اسلامی به دلیل نقش تعیین کننده مسجد در حاکمیت ارزش های دینی، تأکید فراوانی در گسترش فرهنگ ساختن مسجد در جامعه اسلامی شده است، اما می توان گفت چگونگی معماری ساختمان مسجد، بستگی به نیاز و شرایط زمان و مکان دارد که با تأمل در راه نمایی های کلی پیشوایان دین، اصولی مانند وسیع و جادار ساختن مسجد برای پیش بینی ظرفیت مورد نیاز آیندگان، رعایت سادگی و... به عنوان فرهنگ معماری اسلامی مسجد، از آن ها به دست می آید.
به دلیل نقش تعیین کننده مسجد در حاکمیت ارزش های دینی، روایات اسلامی، تأکید فراوانی در گسترش فرهنگ ساختن مسجد در جامعه اسلامی دارند و توصیه می کنند که مسلمانان، به هر اندازه که می توانند، با ساختن مسجد در هر جایی که مورد نیاز باشد، در شهر و روستا و جاده های ارتباطی، به گسترش این فرهنگ کمک کنند.
← حدیثی از پیامبر
چگونگی معماری ساختمان مسجد، بستگی به نیاز و شرایط زمان و مکان دارد؛ اما با تأمل در راه نمایی های کلی پیشوایان دینی در منابع روایی شیعه و سنی، چند نکته را می توان به عنوان اصول فرهنگ معماری اسلامی مسجد، از آن ها استنباط کرد:
← پیش بینی ظرفیت مورد نیاز آیندگان
فقیه گران مایه شیعه، مؤلف «جواهر الکلام»، پس از نقل آرای فقیهان پیشین و تبیین مقصود آنان از فتوا دادن به کراهت محراب سازی در مساجد، در مقام نتیجه گیری، چنین می نویسد: آن چه در مسئله محراب سازی مکروه است، یکی از این سه چیز است: مقصوره (به صورت حجره کوچک و خلوت خانه)، محراب های بسیار فرو رفته در دیوار ـ که شبیه مقصوره است ـ و محراب های ویژه ای که به شکل مستقل در (برخی) مساجد ساخته می شود و شبیه قربانگاه های یهود است... و اما محراب هایی که تنها به صورت اثری در دیوار و با هدف نمایاندن قبله ایجاد می شوند و یا اندکی در دیوار فرو رفته اند، هیچ کراهتی ندارند؛ چنان که سیره متداول امروزه به دور از هرگونه واکنش منفی، به کارگیری چنین محراب هایی را تأیید می کند؛ بلکه کم تر مسجدی است که فاقد چنین محرابی باشد.