کلمه جو
صفحه اصلی

اضداد

فارسی به انگلیسی

contraries, opposites, antagonists


مترادف و متضاد

paradox (اسم)
اضداد، قیاس ضد و نقیض، بیان مغایر

فرهنگ فارسی

جمع ضد به معنی مخالف وناساز وناسازگار، ونیزاضدادیالغات اضدادکلماتی راگویندکه بردومعنی متضاددلالت دارند
( اسم ) جمع ضد. ۱ - چیزهای مخالف و مغایر یکدیگر . ۲ - آنان که با هم ناموافقند حریفان .
در غضب شدن . خشمناک گردیدن . خشم گرفتن . خشمناک شدن . غضبناک گشتن .

فرهنگ معین

( اَ ) [ ع . ] (اِ. ) جِ ضد.۱ - چیزهای مخالف و مغایر یکدیگر. ۲ - آنان که با هم ناموافقند.

لغت نامه دهخدا

اضداد. [ اَ ] ( ع ص ، اِ ) ج ِ ضِدّ. ( ترجمان تهذیب عادل بن علی ص 66 ) ( دهار ) ( غیاث ) ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ) ( اقرب الموارد ). ج ِ ضِدّ، همتا و مانند و ناهمتا. از لغات اضداد است. ( آنندراج ). چیزهای ضد و مخالف و مغایر یکدیگر. ( ناظم الاطباء ) :
وگر گوئی که در معنی نیند اضداد یکدیگر
تفاوت از چه سان باشد میان صورت و اسما؟
ناصرخسرو.
همه اضداد او در یک زمان جمع
همه الوان او در یک مکان یار.
عطار.
پس بنای خلق بر اضداد بود
لاجرم جنگی شدند از ضر و سود.
مولوی.
|| حریفان و آنانکه با هم ناموافق اند. ( ناظم الاطباء ).
- لغات اضداد ؛ کلمه هایی هستند که بر دو معنی متضاد دلالت دارند، چون : ضد بمعنی همتا و ناهمتا. ( از اقرب الموارد ). فلان لغت ازاضداد است ، یعنی دارای دو معنی است که هر یک ضد دیگری است ، مانند: فراز کردن که بمعنی بستن و گشودن است و بیع که بمعنی خرید و فروش است ، و قرء که هم بر پاکی ( طهر ) و هم بر ناپاکی ( بی نمازی ، حیض ) دلالت دارد، و ظن که به دو معنی گمان و یقین است ، و خفیه که بر نهان و آشکار هر دو دلالت دارد و جز اینها. ( یادداشت مؤلف ). و صاحب نشوءاللغه گوید: در اضداد مشابهت و مجانست میان دو لفظ هست ولی معنی آنها مخالف یکدیگر است. ( از نشوءاللغة ص 138 ). کتاب اضداد در لغت ، تألیف ابوحاتم سجستانی درباره لغات اضداد است.

اضداد. [ اِ ] ( ع مص ) در غضب شدن. ( از اقرب الموارد ). خشمناک گردیدن. ( ناظم الاطباء ) ( منتهی الارب ). خشم گرفتن. ( تاج المصادر بیهقی ). خشمناک شدن. غضبناک گشتن.

اضداد. [ اِ ] (ع مص ) در غضب شدن . (از اقرب الموارد). خشمناک گردیدن . (ناظم الاطباء) (منتهی الارب ). خشم گرفتن . (تاج المصادر بیهقی ). خشمناک شدن . غضبناک گشتن .


اضداد. [ اَ ] (ع ص ، اِ) ج ِ ضِدّ. (ترجمان تهذیب عادل بن علی ص 66) (دهار) (غیاث ) (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (اقرب الموارد). ج ِ ضِدّ، همتا و مانند و ناهمتا. از لغات اضداد است . (آنندراج ). چیزهای ضد و مخالف و مغایر یکدیگر. (ناظم الاطباء) :
وگر گوئی که در معنی نیند اضداد یکدیگر
تفاوت از چه سان باشد میان صورت و اسما؟

ناصرخسرو.


همه اضداد او در یک زمان جمع
همه الوان او در یک مکان یار.

عطار.


پس بنای خلق بر اضداد بود
لاجرم جنگی شدند از ضر و سود.

مولوی .


|| حریفان و آنانکه با هم ناموافق اند. (ناظم الاطباء).
- لغات اضداد ؛ کلمه هایی هستند که بر دو معنی متضاد دلالت دارند، چون : ضد بمعنی همتا و ناهمتا. (از اقرب الموارد). فلان لغت ازاضداد است ، یعنی دارای دو معنی است که هر یک ضد دیگری است ، مانند: فراز کردن که بمعنی بستن و گشودن است و بیع که بمعنی خرید و فروش است ، و قرء که هم بر پاکی (طهر) و هم بر ناپاکی (بی نمازی ، حیض ) دلالت دارد، و ظن که به دو معنی گمان و یقین است ، و خفیه که بر نهان و آشکار هر دو دلالت دارد و جز اینها. (یادداشت مؤلف ). و صاحب نشوءاللغه گوید: در اضداد مشابهت و مجانست میان دو لفظ هست ولی معنی آنها مخالف یکدیگر است . (از نشوءاللغة ص 138). کتاب اضداد در لغت ، تألیف ابوحاتم سجستانی درباره ٔ لغات اضداد است .

فرهنگ عمید

۱. [جمعِ ضِدّ] = ضد
۲. کلماتی که بر دو معنی متضاد دلالت دارند، مانند خود کلمۀ ضد که در عربی هم به معنی مخالف و ناهمتا است و هم به معنی مثل، نظیر، و همتا.

دانشنامه عمومی

اضداد به کلماتی گفته می شود که دارای دو معنی متضاد هستند. در فارسی «فراز» مثالی از اضداد است که هم معنی باز می دهد و هم بسته.
فراز: «باز» یا «بسته»
بیع: «خرید» یا «فروش»
قرء: «پاکی» (طهر) یا «ناپاکی» (بی نمازی، حیض)
ظن: «گمان» یا «یقین»
خفیه: «نهان» یا «آشکار»
تعدادی از اضداد به شرح زیر هستند:

دانشنامه آزاد فارسی

اضداد (الاضداد). اَضْداد (اَلاَضْداد)
(یا: کتاب الاضداد) کتابی به عربی در اضداد، کلماتی با دو معنی ضد هم، تألیف ابن انباری. مؤلف در آن ۳۵۷ کلمه از اضداد را با ذکر معنی و نمونه های قرآنی، حدیثی و شعری آورده است. این اثر را بزرگ ترین و جامع ترین کتاب در موضوع خود دانسته اند. کتاب الاضداد ظاهراً نخست در لیدن (۱۸۸۱) و پس از آن در مصر و کویت (۱۹۶۰) چاپ شده است.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] اَضْداد، جمع ضد، واژه هایی که در زبان عربی بر دو معنای متضاد دلالت می کنند.
لغت شناسان اضداد را نوعی اشتراک لفظی می دانند با این تفاوت که در اشتراک لفظی یک واژه در معانی مختلف به کار می رود بدون آنکه تضادی میان آن معانی وجود داشته باشد، اما در اضداد دو معنی با یکدیگر کاملاً متضادند.
پیدایش بحث اضداد
از اواخر سده ۲ق که بحث درباره اِعراب و «نوادر» و «غرایب » (واژه های کم استعمال و نا آشنا) به ویژه در قرآن گسترش بیشتری یافت ، پدیده اضداد ذهن بسیاری از دانشمندان و لغت شناسان را به خود مشغول کرد، چندان که برخی از آنان همچون خلیل بن احمد وجود این واژه ها را از شگفتی های زبان عربی دانستند. از آن پس گروهی از راویان و لغویان مانند ابوعمرو بن علا ، ابوزیدانصاری و ابوعمرو شیبانی به بحث و بررسی و سپس گردآوری این واژه ها پرداختند و زمینه را برای پیدایش کتاب هایی در این باره هموار ساختند.
آثار تألیف شده درباره موضوع مذکور
میان سده های ۳ تا ۷ق علاوه بر بخش هایی از کتاب های لغت و ادب که به موضوع اضداد اختصاص یافت ، کتاب های مستقل بسیاری در این باره با عنوان الاضداد نوشته شد که از جمله آن ها آثار قطرب (د ۲۰۶ق ) شاگرد سیبویه ، اصمعی (د ۲۱۶ق )، ابن سکیت (د ۲۴۴ق )، ابوحاتم سجستانی (د ۲۵۵ق )، ابن انباری (د ۳۲۸ق )، ابوطیب لغوی (د ۳۵۱ق )، ابن دهان (د ۵۶۹ق ، به کوشش محمدحسن آل یاسین ، بغداد، ۱۹۶۳م ) و صغانی (د ۶۵۰ق ، ضمن ثلاثه کتب فی الاضداد، به کوشش آوگوست هافنر، بیروت ، ۱۹۱۲م )، به دست ما رسیده است .
پدیده اضداد که به عقیده زبان شناسان عرب
...

پیشنهاد کاربران

مخالف یڪدیگر


paradox


کلمات دیگر: