کلمه جو
صفحه اصلی

لهاک خان باوند

دانشنامه عمومی

لهاک خان باوند فرزند امیرلطف الله خان شعاع الملک مازندرانی (حاکم بارفروش) و برادرزاده امیر مؤیّد سوادکوهی رئیس خاندان باوند بود. لهاک خان در قیام علیه سپهسالار تنکابنی به دستور عمویش امیر موید و تحت فرماندهی پسر عمویش سهم الممالک شرکت کرده و به دلیل نقش اصلی ایشان در پیروزی قیام، از طرف کمیته مرکزی قیام ملقب به سالار جنگ می شود. وی خدمت در نظام را بهترین راه مبارزه با بی عدالتی دانسته و وارد نظام می شود. در سال ۱۳۰۴ به لشکر شرق منتقل گردیده و تحت فرماندهی سرلشکر خزائی خدمت می کند. وی به دلیل قرابت خاندان باوند با پادشاهان افغانستان و نیز به دلیل شجاعت بالایی که داشت از طرف دولت وقت مأمور به بردن پیشکش برای امان اله خان پادشاه افغانستان به منظور بهبود روابط می شود. در همان زمان که در مأموریت است پسرعموهایش سهم الممالک و هژبرالسلطان در جنگل های گرگان ترور می شوند، پدرش زندانی و سپس تبعید می شود و عمویش امیر موید با حیله به تهران کشانده می شود.
پس از بازگشت از مأموریت افغانستان فرمانده لشکر شرق عوض می شود و جان محمد خان جایگزین خزائی می شود. جان محمد خان که به چپاول مردم مشغول می شود در یک شب نشینی به کلنل محمد تقی خان پسیان نسبت ناروا می دهد که مورد عتاب لهاک خان قرار می گیرد، به همین دلیل از طرف جان محمد خان به فرماندهی پادگان های مراوه تپه و بجنورد که منطقه ای بد آب و هوا بود، منصوب می گردد. وی مدت پانزده ماه در این منطقه انجام وظیفه می کند ولی نه تنها ارتقای مقام نمی یابد بلکه حقوق پرسنل تحت فرماندهیش را نیز نمی دهند. از این رو روز دوم تیرماه ۱۳۰۵ افسران و درجه داران پادگان را با خود همراه کرده و علیه فرماندهان لشکر قیام می کند. این قیام بسیار زود منجر به سقوط شهرهای بجنورد و قوچان می شود. لهاک خان در صدد بر می آید خود را به مشهد برساند تا مستقیماً دلیل قیام را به مرکز مخابره کند ولی گزارش های غلطی که به رضا شاه داده می شود، سبب می شود شخصاً فرماندهی لشکرهای اعزامی را بر عهده گرفته و برای اولین بار در این نبرد از هواپیمای جنگی استفاده می شود. به این ترتیب قیام لهاک خان شکست می خورد.
لهاک خان تصمیم می گیرد خود را به افغانستان برساند ولی رضا شاه مرز افغانستان را به روی او می بندد، نماینده ای از طرف اتحاد جماهیر شوروی با لهاک خان مذاکره می کند که لهاک خان وارد شوروی شده و از آنجا به افغانستان برود؛ لهاک خان که راه دیگری ندارد مجبور می شود قبول کند و با بیش از یک هزار نفر از نفراتش وارد خاک شوروی می شود ولی روس ها بدعهدی می کنند و همه را مجبور به خلع سلاح می کنند و همه افراد در شوروی ماندگار می شوند. لهاک خان در آکادمی نظامی فرونزه ارتش سرخ در رشته توپخانه تحصیل کرده و به درجه سرگردی می رسد. وی به دلیل عدم تغییر تابعیت و نیز به دلیل عدم پیوستن به حزب کمونیست از ارتش سرخ اخراج شده و بلافاصله تحت بازداشت درمی آید. وی بیش از بیست سال در زندانهای سیبری به سر برده و زنده می ماند و سالیان دراز در آنجا به سر می برد. وقتی خروشچف عفو عمومی می دهد لهاک خان هم از زندان و تبعید رهایی می یابد و سرانجام در ۱۳۴۰ با پیگیری های سفیر کبیر ایران آقای آدمیت اجازه بازگشت به ایران می یابد و در نصب و راه اندازی کارخانه ذوب آهن اصفهان نیز حضور می یابد تا بالاخره در اصفهان به طرز مشکوکی جان می سپارد.


کلمات دیگر: