کلمه جو
صفحه اصلی

ضرورت خاص

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] ضرورت خاص، یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای ضرورت ثبوت محمول برای ذات موضوع است.
وجوب از اقسام ضرورت به معنای عام آن و از مواد قضایاست. منطقیان، وجوب را مانند امتناع و امکان، از مفاهیم بدیهی و بی نیاز از تعریف دانسته اند، اما گاهی آن را چنین تعریف کرده اند: وجوب عبارت است از: ضرورت ثبوت محمول برای ذات موضوع، به نحوی که سلب محمول از موضوع محال است؛ مانند: زوجیت برای چهار، زیرا عدد چهار، ذاتاً متصف به زوجیت است. قید «ذات موضوع» برای این است که آنچه ثبوتش برای موضوع، به سبب امری خارج از ذات موضوع است از تعریف آن خارج شود؛ مانند ثبوت حرکت برای ماه که حرکت لازمه وجود ماه است، اما این لزوم، ذاتی نیست، بلکه به علت موقعیت کره ماه و ارتباط آن با زمین است.
تفاوت ضرورت و وجوب
بین ضرورت و وجوب، فرق است. در اصل مفهوم، ضروری و واجب به هم نزدیک است، اما در اصطلاح، ضرورت در هر دو طرف (ثبوت و نفی) به صورت مساوی استعمال می شود، ولی وجوب در طرف ثبوت بیشتر استعمال می شود. بر همین اساس، وجوب در این فرهنگ نامه، مترادف ضرورت به معنای خاص گرفته شده است. ضرورت به معنای خاص که در مقابل امتناع قرار گرفته است.
اقسام قضایای ضروریه
ضرورت به عنوان جهت قضیه، دارای چند قسم است:
← ضرورت ازلیه
...


کلمات دیگر: