بایوس

بایوس یا سامانهٔ ورودی/خروجیِ پایه به مجموعه ای از رویه ها یا برنامه های ذخیره شده در تراشه حافظه فقط خواندنی یا «رام» ROM در رایانه های شخصی سازگار با آی بی ام گفته می شود. این برنامه ها همه عملکردهای ورودی-خروجی را اداره می کنند. وجود این برنامه ها در رایانه موجب می شود که برنامه های کاربردی به طور مستقیم برای کنترل سخت افزار، برنامه نداشته باشند و از سرویسهای رایانه استفاده کنند. بایوس یک رایانه، نخستین کُدی است که هنگام روشن کردن آن اجرا می شود و وظیفه ابتدایی آن بارگذاری و آغاز کردن سیستم عامل است. وقتی رایانه روشن می شود، نخستین کار بایوس، تشخیص قطعات سیستم مانند کارت گرافیکی، صفحه کلید و موشواره، دیسک سخت، دیسک گردانهای نوری و سایر سخت افزارهاست. بایوس سپس نرم افزاری را که در دیسک سخت یا لوح فشرده برای بالاآمدن یا بوت شدن ذخیره شده، تشخیص داده و آن را اجرا می کند.
ویکی پدیای انگلیسی
همه مادربردها شامل یک چیپ مخصوص هستند که بر روی آن نرم افزاری قرار دارد که BIOS یا ROM BIOS نامیده می شود. این چیپ ROM شامل برنامه های راه اندازی و گرداننده هایی است که در هنگام راه اندازی سیستم مورد نیاز است و یک واسطه به سخت افزار پایه سیستم است.
اغلب به CMOS RAM حافظه پاک نشدنی NVRAM(Non-Volatile) نیز می گویند چون با یک میلیونیوم آمپر فعال می شود و تا هنگامی که باتری لیتیوم فعال باشد داده ها باقی می مانند.
BIOS مجموعه ای از برنامه هایی است که در یک یا چند چیپ ذخیره شده است، که در طول راه اندازی سیستم این مجموعه برنامه ها قبل از هر برنامه ای حتی سیستم عامل بارگذاری می شوند.